Με στόχο την εμβάθυνση της συνεργασίας ΗΠΑ - ASEAN (Ενωση χωρών Νοτιοανατολικής Ασίας, όπου συμμετέχουν Μπρουνέι, Ινδονησία, Καμπότζη, Σιγκαπούρη, Ταϊλάνδη, Λάος, Βιετνάμ, Μαλαισία, Μιανμάρ και Φιλιππίνες), ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν φιλοξένησε στα τέλη της βδομάδας (12 και 13 Μάη), για πρώτη φορά στον Λευκό Οίκο, Ειδική Σύνοδο των δύο πλευρών, σε μια περίοδο που οι ΗΠΑ προσπαθούν να αναβαθμίσουν συμμαχίες που θα τις ενισχύσουν στον ανταγωνισμό με την Κίνα.

Σε αυτό το πλαίσιο, στις 20 Μάη ο Μπάιντεν ξεκινά επίσημες επαφές στην Ιαπωνία, όπου συν τοις άλλοις αναμένεται να γίνει και νέα Σύνοδος του σχήματος «Quad» (ΗΠΑ, Ιαπωνία, Αυστραλία, Ινδία). Στη συνέχεια θα επισκεφτεί και τη Νότια Κορέα, λίγα 24ωρα μετά από νέες βαλλιστικές δοκιμές της Πιονγιάνγκ και ενώ αναθερμαίνεται η συζήτηση για την «ανάγκη αντιμετώπισης» της Βόρειας Κορέας, που δεν είναι παρά μέρος του παζαριού για τους όρους και το περιεχόμενο αναβάθμισης (και) της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στην Κορεατική Χερσόνησο, αλλά και ευρύτερα στη Βορειοανατολική Ασία.

Σε ανακοίνωση του Λευκού Οίκου ενώ η διήμερη Σύνοδος βρισκόταν ακόμα σε εξέλιξη, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι θα διαθέσουν 150 εκατομμύρια δολάρια για τη στήριξη των υποδομών, της ασφάλειας, της αντιμετώπισης πανδημιών κ.λπ. στη Νοτιοανατολική Ασία. Ψηλά στην ατζέντα της αμερικανικής διείσδυσης βρίσκεται η «ενεργειακή μετάβαση», από την οποία αμερικανικοί κολοσσοί προσδοκούν να ισχυροποιηθούν μεταξύ άλλων με τις επενδύσεις σε «περιφερειακό εμπόριο Ενέργειας», την «επιτάχυνση ανάπτυξης τεχνολογιών για καθαρή Ενέργεια» κ.λπ.

Μεταξύ άλλων ανακοινώθηκε η δημιουργία ενός «Κόμβου ΗΠΑ για κλιματικές λύσεις», αλλά και «Εταιρικής Σχέσης ΗΠΑ - ASEAN για τον Διάλογο για τις Μεταφορές», που προδιαγράφουν νέα κλιμάκωση των μονοπωλιακών ανταγωνισμών και σχεδιασμών σε κλάδους στρατηγικής σημασίας, όπου ισχυροί αντίπαλοι - πρώτα απ' όλα κινεζικά και ρωσικά μονοπώλια - ήδη «παίζουν μπάλα» στην περιοχή.

Ενδεικτική είναι την ίδια στιγμή και η «αφοσίωση» στην «ασφάλεια της ναυσιπλοΐας», για την οποία οι ΗΠΑ θα διαθέσουν 60 εκατ. δολάρια, με φόντο την όξυνση εντάσεων μεταξύ της Κίνας και πολλών μελών της ASEAN, που διατηρούν εδαφικές διαφορές στη Νότια Κινεζική Θάλασσα. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο η αμερικανική Ακτοφυλακή «θα αναπτύξει δυνάμεις και θα εγγράψει πρόσθετο προσωπικό στον Ινδο-Ειρηνικό, προκειμένου να βοηθήσει στα αιτήματα των εταίρων για ναυτική εκπαίδευση και ανάπτυξη ικανοτήτων». Γίνεται επίσης λόγος για «Πλατφόρμα στήριξης Ινδο-Ειρηνικού», στο πλαίσιο της αμερικανικής Ακτοφυλακής, που θα αναπτύξει «σκάφος στη Νοτιοανατολική Ασία και Ωκεανία για τη συνεργασία στην ασφάλεια και για να επιχειρεί ως πλατφόρμα εκπαίδευσης. Αυτό το σκάφος θα αναπτυχθεί σε όλη την περιοχή, παρέχοντας δυνατότητες για πολυεθνικά πληρώματα, τη διεξαγωγή εκπαιδευτικών αποστολών και τη συμμετοχή σε θαλάσσιες εμπλοκές συνεργασίας».

Ενδιαφέρουσες ήταν οι επισημάνσεις που έκανε σε συζήτηση του αμερικανικού κυβερνητικού «Ινστιτούτου για την Ειρήνη» ο συντονιστής για τον Ινδο-Ειρηνικό του αμερικανικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, Κερτ Κάμπελ: «Διαμορφώθηκε μία άποψη ότι με τη "στροφή προς την Ασία" (σ.σ. όπως βαφτίστηκε η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ επί Ομπάμα, σηματοδοτώντας τη σημασία της περιοχής για το αμερικανικό μεγάλο κεφάλαιο) οι ΗΠΑ κατά κάποιον τρόπο στρέφονταν μακριά από την Ευρώπη, ότι απομακρυνόμασταν από τους πιο συνεπείς μας εταίρους». Αλλά, συνέχισε, «αυτό που είναι διαφορετικό τώρα (σ.σ. με κυβέρνηση Μπάιντεν) είναι η έννοια της κοινής δουλειάς μαζί τους (σ.σ. με τους Ευρωπαίους) στον Ινδο-Ειρηνικό». Πρόσθεσε δε, αναφερόμενος σε νέα και παλιά σχήματα με τα οποία οι ΗΠΑ επιδιώκουν να στερεώσουν τη δράση τους στην περιοχή: «Αναγνωρίζουμε αρκετά καθαρά ότι κάθε πρωτοβουλία μας που σχεδιάζεται απλά για αναμέτρηση με την Κίνα είναι πιθανό να έχει δυσκολία να κερδίσει ανάστημα στην Ασία». Και, εστιάζοντας ειδικά στη Νοτιοανατολική Ασία, ότι «οι περισσότερες χώρες της θέλουν εμπλοκή από διάφορες δυνάμεις. Σταθερές σχέσεις με τον μεγάλο τους γείτονα στον Βορρά (σ.σ. την Κίνα), αλλά επίσης πρακτικούς, ανθεκτικούς δεσμούς με τις ΗΠΑ», καταλήγοντας πως «η ομάδα μας αναγνωρίζει ότι είναι πολύ σημαντικό να προσπαθήσουμε να διασφαλίσουμε ορισμένα προστατευτικά κιγκλιδώματα που θα εμποδίσουν τη σχέση ΗΠΑ - Κίνας να εκτραπεί σε επικίνδυνους τομείς ανταγωνισμού».

Ολα αυτά ενώ οι τόνοι με την Κίνα υψώνονται με διάφορες αφορμές.

Την Παρασκευή ο Αυστραλός υπουργός Αμυνας, Πίτερ Ντάτον, αντέδρασε έντονα στην εμφάνιση κινεζικού πλοίου συλλογής πληροφοριών ανοιχτά των δυτικών ακτών της Αυστραλίας, κάνοντας λόγο για «επιθετική ενέργεια, ειδικά επειδή έφτασε τόσο νότια».

Είχαν προηγηθεί οι επισημάνσεις των ηγετών ΕΕ - Ιαπωνίας στο Τόκιο, όπου έγινε η ετήσια διμερής Σύνοδος, μέσα από τις οποίες εκφράστηκε ανησυχία όχι μόνο για τη Ρωσία ως «την πιο άμεση απειλή για την παγκόσμια τάξη», αλλά και για την «ανησυχητική συμφωνία της με την Κίνα». Καθόλου τυχαία, τονίστηκε ότι η διμερής συνεργασία «είναι σημαντική και στην περιφέρεια του Ινδο-Ειρηνικού, και θέλουμε επίσης να βαθύνουμε τις διαβουλεύσεις μας για την Κίνα, που γίνεται ολοένα πιο διεκδικητική».