Για τα περί «νεκροταφείου των αυτοκρατοριών»
Σάββατο 4 Σεπτέμβρη 2021 - Κυριακή 5 Σεπτέμβρη 2021

Copyright 2020 The Associated

Καταλύτης των σημερινών εξελίξεων ήταν η συμφωνία που υπέγραψαν ΗΠΑ και Ταλιμπάν στην Ντόχα το 2020
Μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας, ακολούθησε πλούσια συζήτηση με ερωτήσεις και παρεμβάσεις. Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με όσα λέγονται ότι το Αφγανιστάν είναι το «νεκροταφείο των αυτοκρατοριών», γιατί όπως λένε «ο αφγανικός λαός νίκησε τη βρετανική αυτοκρατορία, τη Σοβιετική Ενωση και τώρα τις ΗΠΑ», ο Ελ. Βαγενάς επισήμανε τα εξής:

«Είναι γεγονός πως στο "μίξερ" των αστικών προσεγγίσεων για την κατάσταση στο Αφγανιστάν μπαίνουν 3 διαφορετικές εποχές, 3 διαφορετικές καταστάσεις, με στόχο τη διαστρέβλωση των γεγονότων.

Η Βρετανική Αυτοκρατορία ήταν τέτοια, μιας και θεωρούσε πως είχε στην κατοχή της μέχρι τις αρχές του περασμένου αιώνα το 22% των εκτάσεων της Γης. Με τη βία κρατούσε "κάτω από την μπότα της" εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο, που την περίοδο των εθνικο-απελευθερωτικών κινημάτων και αγώνων ξεσηκώθηκαν και μια τέτοια περίπτωση ήταν και το Αφγανιστάν, που ο λαός του έδωσε 3 πολέμους με τη Βρετανική Αυτοκρατορία, την οποία νίκησε το 1919.

Η Σοβιετική Ρωσία όχι μόνον χαιρέτισε, αλλά και στήριξε την πάλη του αφγανικού λαού ενάντια στους Βρετανούς αποικιοκράτες. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως το Αφγανιστάν ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε τη Σοβιετική Σοσιαλιστική Ρωσία και το 1921 υπέγραψε με το Εμιράτο κι αργότερα Βασίλειο του Αφγανιστάν "Σύμφωνο φιλίας". Για δεκαετίες η Σοβιετική Ρωσία είχε οικονομικές, εμπορικές σχέσεις, έστελνε ειδικούς σε διάφορους τομείς, κατασκευαστικά έργα, έδινε αεροπλάνα, βοηθούσε στις τηλεπικοινωνίες, έδινε τη δυνατότητα σπουδών στην ΕΣΣΔ σε φοιτητές από το Αφγανιστάν, όπως κι από πολλές ακόμη λεγόμενες "αναπτυσσόμενες" χώρες. Η ΕΣΣΔ δεν είχε κανένα συμφέρον να εισβάλει και να πολεμήσει με τον λαό του Αφγανιστάν, το αστικό καθεστώς του οποίου στην εξωτερική πολιτική του ακολουθούσε μια πολιτική "ουδετερότητας".

Στα 1973 ανατράπηκε η μοναρχία (από τον ξάδελφο του μονάρχη, Μ. Νταούντ), που ανακηρύχθηκε πρόεδρος και επεδίωξε αστικούς εκσυγχρονισμούς. Μάλιστα μια από τις δύο φράξιες που είχε το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα του Αφγανιστάν (το ΛΔΚΑ είχε ιδρυθεί στα 1965 και θεωρούσε τον εαυτό μαρξιστικό - λενινιστικό κόμμα), η φράξια "Παρτσάμ" ("Σημαία", από τον τίτλο της εφημερίδας που έβγαζε), φέρεται να συμμετείχε αρχικά στην αστική κυβέρνηση, επιδιώκοντας να συμβάλει στον αστικό εκσυγχρονισμό. Η άλλη φράξια, "Χαλκ" ("Λαός", επίσης από τον τίτλο της εφημερίδας που έβγαζε), κράτησε αντιπολιτευτική στάση. Στη συνέχεια και οι δυνάμεις του "Παρτσάμ" πέρασαν στην αντιπολίτευση, έγινε συγχώνευση των οργανώσεων των δύο φραξιών, όχι όμως και των πυρήνων τους που υπήρχαν μέσα στον αστικό στρατό. Το καθεστώς Νταούντ προχώρησε σε καταστολή, φυλακίσεις και δολοφονίες πολιτικών αντιπάλων του. Η δολοφονία γνωστού στελέχους του ΛΔΚΑ τον Απρίλη του 1978 επιτάχυνε την πτώση του, με τη λαϊκή εξέγερση που ακολούθησε και η οποία είχε τη συνδρομή τμήματος του στρατού.

Ακολούθησε η συγκρότηση Επαναστατικού Συμβουλίου από το ΛΔΚΑ. Η λαϊκή διακυβέρνηση προώθησε σημαντικές αλλαγές υπέρ του λαού, μπήκαν οι βάσεις για τη μόρφωση των παιδιών, αγοριών και κοριτσιών, δημιουργήθηκαν σχολεία και πανεπιστήμια, ξεκίνησε η οικοδόμηση λαϊκού συστήματος Υγείας, δόθηκαν δικαιώματα στις γυναίκες, άνοιξε ένας δρόμος προόδου.

Οι αλλαγές αυτές πολεμήθηκαν από τους Αφγανούς καπιταλιστές και τσιφλικάδες, από τις ΗΠΑ και άλλες ισχυρές καπιταλιστικές χώρες. Οι ΗΠΑ και οι μηχανισμοί τους δημιούργησαν τους μουτζαχεντίν, τους προγόνους των Ταλιμπάν, τους χρηματοδότησαν με δισεκατομμύρια δολάρια, στρατιωτικό εξοπλισμό για να ανατρέψουν τη λαϊκή κυβέρνηση και να πλήξουν τη Σοβιετική Ενωση, αξιοποίησαν γι' αυτό το Πακιστάν, τη Σαουδική Αραβία και άλλες μοναρχίες.

Η λαϊκή κυβέρνηση του Αφγανιστάν, για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στην ξένη επέμβαση, που στήριζε την εσωτερική αντίδραση, ζήτησε πάνω από 20 φορές τη στρατιωτική βοήθεια της ΕΣΣΔ.

Βεβαίως, πρέπει να γνωρίζουμε πως στην ηγεσία του Αφγανιστάν εκείνη την περίοδο υπήρχε και εσωτερική διαπάλη ανάμεσα στις δύο φράξιες, που φαίνεται πως εξέφραζε τόσο διαφορετικές αντιλήψεις για την ανοικοδόμηση της χώρας, όσο και μια αντανάκλαση της κοινωνικής και εθνοτικής σύνθεσης του κόμματος αυτού. Τα ζητήματα αυτά απαιτούν παραπέρα μελέτη, ωστόσο δεν μπορούν να κρύψουν το γεγονός πως η ΕΣΣΔ ανταποκρίθηκε τότε, στα 1979, σε ένα αίτημα διεθνιστικής βοήθειας, συνέδραμε το λαό του Αφγανιστάν, δεν τον πολέμησε. Σήμερα γνωρίζουμε από μαρτυρίες πρώην μουτζαχεντίν για διάφορες περιπτώσεις προδοσίας των επιχειρήσεων των σοβιετικών στρατευμάτων. Προδοσία, που αποκορυφώθηκε με την απόφαση αποχώρησης των σοβιετικών στρατευμάτων, που πήρε η σοβιετική ηγεσία επί Γκορμπατσόφ, ενώ η παύση οποιασδήποτε βοήθειας από το καθεστώς Γιέλτσιν, έβαλε "στη γωνία" την προσπάθεια του ΛΔΚΑ.

Δεν στέκει καμία σύγκριση της ΕΣΣΔ με τις επιδιώξεις της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, ή σήμερα των ΗΠΑ, που μπορεί να είναι η ισχυρότερη καπιταλιστική δύναμη στην κορυφή της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας, αλλά δεν είναι αυτοκρατορία. Οι ΗΠΑ έδρασαν στο Αφγανιστάν για να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένα γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα των μονοπωλίων, σε κόντρα με άλλες ισχυρές καπιταλιστικές δυνάμεις. Αυτά αναδείξαμε παραπάνω, όπως και το γεγονός της συμφωνίας τους με τους Ταλιμπάν, που οδήγησε στην αποχώρησή τους».

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
ΑΤΙΤΛΟ (2023-06-17 00:00:00.0)
Ο πόλεμος της πληροφόρησης (2006-06-25 00:00:00.0)
Εμπλοκές και «παιχνίδια» παντός τύπου (2001-11-17 00:00:00.0)
Η ιστορία διδάσκει (2001-10-19 00:00:00.0)
Αφγανιστάν (2001-09-27 00:00:00.0)
Στους μαιάνδρους της πολιτικής (1997-07-06 00:00:00.0)