Η επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας επιδρά και στους αυτοαπασχολούμενους. Αυτό δεν αφορά μόνο το ηλεκτρονικό εμπόριο, που έχει αλλάξει σε έναν βαθμό τον χάρτη στον κλάδο του Εμπορίου. Είναι π.χ. και ο κλάδος των Μεταφορών, όπου η ηλεκτρονική πλατφόρμα «Βeat» στη Θεσσαλονίκη κερδίζει έδαφος ανάμεσα στα ταξί. Από το 10% των ταξί που συμμετείχαν στην πλατφόρμα πριν ενάμιση χρόνο, τώρα συμμετέχει το 20%, με ρυθμούς ανόδου, διότι σε περίοδο αναδουλειάς το έτοιμο πελατολόγιο της πλατφόρμας «δίνει μεροκάματο».

Την ίδια ώρα, κατά γενική ομολογία η κυβέρνηση έχει ακολουθήσει μια πιο επεξεργασμένη τακτική ως προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που περιλαμβάνει τα λεγόμενα μέτρα «επεκτατικού χαρακτήρα»: Επιστρεπτέες προκαταβολές, πρόγραμμα ενίσχυσης μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όπου στην Κεντρική Μακεδονία εντάχθηκαν 6.700 περίπου επιχειρήσεις αξίας 150 εκατ. ευρώ, προγράμματα ενίσχυσης για γυμναστήρια και παιδότοπους, πρόγραμμα επανεκκίνησης της Εστίασης, πρόγραμμα επιδότησης των δανειακών υποχρεώσεων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, πρόγραμμα επιδότησης για προμήθεια θερμαντικών σωμάτων για εξωτερικούς χώρους Εστίασης, πρόγραμμα επιδότησης στο λιανεμπόριο για δημιουργία e-shop, καθώς επίσης προγράμματα που φανερώνουν πιο ξεκάθαρα τον αστικό σχεδιασμό, όπως τα προγράμματα για ενίσχυση αλυσίδων προστιθέμενης αξίας - συνεργατικών σχημάτων - δικτυώσεων. Ολα αυτά τα προγράμματα χρηματοδότησης που «τρέχουν» ή «έτρεξαν» αυτό το εξάμηνο είναι αξίας 1 δισ. ευρώ περίπου. Προφανώς υπάρχουν όροι και προϋποθέσεις ένταξης σε αυτά. Είναι χαρακτηριστικό ότι το πρόγραμμα επανεκκίνησης της Εστίασης απευθύνεται σε επιχειρήσεις που υπάγονται στο καθεστώς απόδοσης ΦΠΑ, άρα έχουν ετήσιο τζίρο άνω των 10.000 ευρώ.

Αυτά τα προγράμματα στοχεύουν στο πιο δυναμικό κομμάτι των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όπως όμως λέει και ο σοφός λαός, «δίπλα στον βασιλικό ποτίζεται και η γλάστρα». Δημιουργούν συνείδηση στον αυτοαπασχολούμενο ότι η κυβέρνηση της ΝΔ είναι μια κυβέρνηση που δίνει λεφτά στις επιχειρήσεις.

Και, φυσικά, σε αυτά δεν υπολογίζουμε ορισμένα προσωρινά μέτρα όπως η μείωση της προκαταβολής φόρου στο 55%, που σε συνδυασμό με τους χαμηλότερους φετινούς φορολογικούς συντελεστές μπορεί σε κάποιους αυτοαπασχολούμενους να φέρει μέχρι και επιστροφή φόρου.

Ολες αυτές τις εξελίξεις πρέπει να τις παίρνουμε υπόψη στη δράση μας, με βάση αυτές να εξοπλίζουμε, να διαμορφώνουμε προτεραιότητες ανά ΚΟΒ, ανά χώρο και κλάδο, με μεγαλύτερη προσπάθεια εξειδίκευσης της γενικής μας πολιτικής γραμμής.

Π.χ. στις κινητοποιήσεις των εμπόρων στη Θεσσαλονίκη, με αφορμή την παράταση του lockdown, δεν εκφράστηκε απλά μια διαφωνία επιχειρημάτων με τις δυνάμεις της ΝΔ, που έβαζαν το αίτημα «Δεν θέλουμε ελεημοσύνη, θέλουμε ανοιχτά μαγαζιά». Εκφράστηκε η αντίληψη κάθε δύναμης για τον χαρακτήρα της κρίσης: Από τη μια οι δυνάμεις της κυβέρνησης με τη λογική ότι η κρίση είναι του κορονοϊού και άρα όταν η αγορά ανοίξει θα επανέλθουμε στην κανονικότητα (κάτι το οποίο τελικά δεν συνέβη), και από την άλλη οι δυνάμεις μας, που προσπαθούσαν να αναδείξουν ότι δεν αρκεί απλά να επιτραπεί η λειτουργία των καταστημάτων, ότι αυτό το σύστημα έχει νομοτέλειες και αντιφάσεις από τις οποίες ο μικρός επαγγελματίας δεν μπορεί να ξεφύγει.

Οι όροι της καπιταλιστικής οικονομίας δεν μπορούν ποτέ να είναι προς όφελος του μικρού επαγγελματία. Είναι απόλυτα εκτεθειμένος στους όρους του ανταγωνισμού και της αναρχίας στην παραγωγή. Αυτό έγινε φανερό και με το ηλεκτρονικό εμπόριο, όπου το μικρό συνοικιακό μαγαζί βρέθηκε ανέτοιμο να αντιμετωπίσει σε συνθήκες πανδημίας τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες των πολυκαταστημάτων, αλλά και στη σύνδεση των διαφόρων αυτοαπασχολούμενων με τα μονοπώλια, ειδικά όταν αυτά τα μονοπώλια χάνουν έδαφος. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα μιας μερίδας ταξιτζήδων στη Θεσσαλονίκη που είχαν συμβάσεις με τουριστικά γραφεία στη Χαλκιδική, τα οποία δούλευαν με την «Thomas Cook», και οι οποίοι για ένα 6μηνο έκαναν δρομολόγια στη Χαλκιδική χωρίς να πληρώνονται, περιμένοντας να πάρουν τα χρήματά τους στο τέλος της σεζόν με βάση τη συμφωνία που είχαν κάνει. Με το «κανόνι» της «Thomas Cook» όχι απλά έχασαν δουλειά 6 μηνών, αλλά φορτώθηκαν τα έξοδα, τους φόρους, τα ασφαλιστικά ταμεία για 6 μήνες απλήρωτης δουλειάς.

Αλλωστε η επεκτατική πολιτική είναι η μία πλευρά του νομίσματος, σύντομα θα έρθει και η περιοριστική. Γιατί έχει διατηρηθεί ακέραιο όλο το φοροληστρικό οπλοστάσιο, υπάρχουν όλα τα απαιτούμενα εργαλεία για να φορτώσουν τα βάρη αυτής της πολιτικής και στο στρώμα των αυτοαπασχολούμενων, στα πιο λαϊκά τμήματα, αυτά που δεν μπορούν να αντέξουν στον ανταγωνισμό.

Βασική πλευρά της διαπάλης είναι επίσης το θέμα της επίδρασης των μεγάλων έργων στην περιοχή. Τέτοια είναι η ανάπλαση της ΔΕΘ στη Θεσσαλονίκη, η ιδιωτικοποίηση του παραλιακού μετώπου στην Καλαμαριά. Δεν χωρά υποτίμηση η επίδραση αυτών των στοιχείων στη συνείδηση των επαγγελματιών, γιατί δεν είναι δεδομένη η διαφωνία τους με αυτά. Διότι εννοείται πως φοβούνται τον ανταγωνισμό, όμως ταυτόχρονα σκέφτονται ότι μια αύξηση της κίνησης στην περιοχή μπορεί και να τους ωφελήσει, έστω και λίγο. Και αυτό το συναντάμε π.χ. στην περιοχή της Τούμπας, όπου θα γίνει το νέο γήπεδο του ΠΑΟΚ.

Με βάση αυτά, γίνεται φανερό ότι χρειάζεται καλή επεξεργασία, δεν μπορούμε να πάμε με ένα γενικό σύνθημα «σε ξεκληρίζουν», γιατί απλά δεν είναι έτσι. Χρειάζεται εξαντλητική συζήτηση, π.χ. μπροστά στο νομοσχέδιο για τα Εργασιακά και με αιχμή την κυριακάτικη αργία, συναντήσαμε δύο βασικά ζητήματα: 1) «Εγώ δεν θα ανοίξω». Ομως τα μέτρα δεν παλεύονται ατομικά, ακόμα και αν κάποιο κατάστημα επιλέξει για ένα διάστημα να μην ανοίγει - όταν το άνοιγμα τις Κυριακές γενικευτεί, θα ανοίγουν όλοι. 2) «Εγώ ήδη δουλεύω πάνω από 10 ώρες». Με αφορμή αυτό ανοίγουμε αποφασιστικά τη συζήτηση πάνω στο εξής ζήτημα: Το χάσμα ανάμεσα στο πώς μπορεί να ζήσει ένας αυτοαπασχολούμενος και πώς τελικά ζει σε αυτό το σύστημα. Αυτό ξεκλειδώνει τη συζήτηση προκειμένου να πείσουμε περισσότερους επαγγελματίες για την πολιτική μας πρόταση.

Η αλήθεια είναι ότι αυτό το σύστημα επιφυλάσσει και στη μεγάλη μάζα των αυτοαπασχολούμενων δύο δρόμους: 1) Χρέη, αναδουλειά, και ξανά χρέη, δηλαδή ασφυξία. 2) Εντατικοποίηση, ξεθέωμα, άγχος, δηλαδή πάλι ασφυξία. Εδώ πρέπει να ανοίξουμε αποφασιστικά τη συζήτηση για τον άλλο δρόμο ανάπτυξης, τον σοσιαλισμό, που μπορεί να εξασφαλίζει ανθρώπινους όρους δουλειάς και ζωής για τους αυτοαπασχολούμενους. Διότι εντάσσοντάς τους στην κοινωνικοποιημένη παραγωγή τούς απαλλάσσει από τα εξαντλητικά ωράρια, την πίεση, το άγχος της διαχείρισης της επιχείρησης, την αβεβαιότητα για το μέλλον. Ταυτόχρονα η σοσιαλιστική οικονομία εξασφαλίζει την πρόσβαση σε δημόσιες, δωρεάν, ανώτερες ποιοτικά υπηρεσίες Υγείας, Παιδείας, Πρόνοιας, εξασφαλίζει δηλαδή την πρόσβαση σε δικαιώματα που ο αυτοαπασχολούμενος σήμερα είτε τα στερείται είτε τα χρυσοπληρώνει.

Φυσικά, δεν είναι εύκολη μια τέτοια συζήτηση. Οι «αλυσίδες» που δένουν τον αυτοαπασχολούμενο δεν είναι τόσο φανερές όσο στην εργατική τάξη, και φυσικά δεν δένουν όλους τους αυτοαπασχολούμενους στον ίδιο βαθμό και με τον ίδιο τρόπο, κάποιους μάλιστα δεν τους δένουν και καθόλου. Με το δυνάμωμα αυτής της συζήτησης όμως βγαίνουν και ουσιαστικά συμπεράσματα, θα ενισχύεται μια μαχητική πρωτοπορία αυτοαπασχολούμενων σε κάθε χώρο και κλάδο, η οποία θα συσπειρώνεται δίπλα στο Κόμμα, δυναμώνοντας τον αγώνα για την επαναστατική προοπτική.