Με τη στρατιωτική αποστολή σχεδόν 2.000 Ρώσων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, που θα επιτηρούν την τριμερή συμφωνία Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν - Ρωσίας για τερματισμό των εχθροπραξιών και θα παραμείνουν στην περιοχή για τουλάχιστον πέντε χρόνια, εδραιώνεται και στρατιωτικά ο ρόλος της Ρωσίας στην περιοχή. Παράλληλα στην επιφάνεια βγαίνει η αντιπαράθεση με την Τουρκία, που διεκδικεί επίσης παρουσία στα εδάφη του Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Οι ρωσικές «ειρηνευτικές» δυνάμεις ελέγχουν από χτες τον διάδρομο Λατσίν, την περιοχή που συνδέει την Αρμενία με τον αυτονομιστικό θύλακα Ναγκόρνο Καραμπάχ. Περίπου 400 από τους 1.960 στρατιώτες της ρωσικής δύναμης, που πρόκειται να αναπτυχθούν τις προσεχείς μέρες ανάμεσα σε Αρμένιους και Αζέρους, έχουν ήδη φτάσει στην Αρμενία.

Να σημειωθεί επίσης ότι η Ρωσία με την τριμερή συμφωνία ουσιαστικά παρέκαμψε τη διαπραγματευτική ομάδα του Μινσκ του ΟΑΣΕ (Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη) για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, όπου συμπροέδρευε με ΗΠΑ και Γαλλία.

Στο πλαίσιο της συμφωνίας που υπεγράφη τη Δευτέρα το βράδυ, οι Ρώσοι στρατιώτες θα αναπτυχθούν όπου οι αρμενικές δυνάμεις θα αποχωρούν από τα εδάφη τα οποία περνούν και πάλι υπό τον έλεγχο του Αζερμπαϊτζάν. Είναι κυρίως εδάφη που στο πλαίσιο παλιότερων συμφωνιών από τη σύγκρουση του 1994 εκκρεμούσε να επιστραφούν στο Αζερμπαϊτζάν. Τώρα το Αζερμπαϊτζάν αναμένεται να ανακτήσει επτά περιφέρειες που συνορεύουν με το Ναγκόρνο Καραμπάχ και ένα μικρό τμήμα του ίδιου του Ναγκόρνο Καραμπάχ, θύλακας που κατοικείται και διοικείται κυρίως από Αρμένιους. Στο μεταξύ, παραμένει ανοιχτό το ζήτημα σχετικά με το πολιτικό καθεστώς του Ναγκόρνο Καραμπάχ, το οποίο στο εξής θα «επιβιώνει» υπό την «προστασία» των Ρώσων στρατιωτών.

Την ίδια στιγμή, η Τουρκία, που υποστηρίζει ανοιχτά το Αζερμπαϊτζάν, συνεχίζει να διεκδικεί και στρατιωτική παρουσία στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, κάτι που η Ρωσία απορρίπτει.

Οπως ανακοίνωσε την Τρίτη το βράδυ η τουρκική προεδρία μετά την τηλεφωνική συνομιλία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον ομόλογό του, Βλαντιμίρ Πούτιν, για τον Καύκασο και τη Συρία, η Τουρκία μαζί με τη Ρωσία θα ελέγχουν την εφαρμογή της κατάπαυσης του πυρός στο Ναγκόρνο Καραμπάχ από ένα κοινό κέντρο ελέγχου. Ο Ερντογάν, σύμφωνα με την ανακοίνωση, δήλωσε ότι «η Τουρκία μαζί με τη Ρωσία επίσης θα εποπτεύουν την κατάπαυση του πυρός μέσω ενός κοινού κέντρου, το οποίο θα δημιουργηθεί σε μια περιοχή που έχει απελευθερωθεί από την κατοχή της Αρμενίας και που θα ορίσει το Αζερμπαϊτζάν».

Ο Ερντογάν χαρακτήρισε τη συμφωνία για το Ναγκόρνο Καραμπάχ «σωστό βήμα» για μόνιμη διευθέτηση, ενώ, όπως είπε, αναδείχθηκε η αναγκαία συνεργασία Τουρκίας και Ρωσίας στη διευθέτηση περιφερειακών διενέξεων.

Η δήλωση της Τουρκίας για τη δημιουργία ενός κέντρου παρακολούθησης στο Ναγκόρνο Καραμπάχ έρχεται σε αντίθεση με τη θέση της ρωσικής κυβέρνησης, δήλωσε χτες ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ. Επανέλαβε τη θέση ότι το ρωσο-τουρκικό κέντρο επιτήρησης πρέπει να βρίσκεται σε έδαφος του Αζερμπαϊτζάν, εκτός Καραμπάχ. Ο ίδιος είχε ξεκαθαρίσει την Τρίτη πως στην τριμερή συμφωνία δεν αναφέρεται η παρουσία τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και πως το ρωσοτουρκικό κέντρο ελέγχου της εκεχειρίας σε αζέρικο έδαφος αποτελεί αντικείμενο άλλης υπό διαπραγμάτευση συμφωνίας.

Πάντως χτες ο Τούρκος Πρόεδρος, μιλώντας στους βουλευτές του κόμματός του, ισχυρίστηκε πως Τουρκία και Ρωσία υπέγραψαν συμφωνία για τη δημιουργία του κοινού κέντρου για την εφαρμογή της κατάπαυσης του πυρός στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Στο μεταξύ, πολιτική αναταραχή επικρατεί στην Αρμενία, όπου 17 κόμματα της αντιπολίτευσης συγκρότησαν την «Εθνική Επιτροπή Σωτηρίας» και ζητούν την παραίτηση του πρωθυπουργού, Νικόλ Πασινιάν. Η αστυνομία προχώρησε σε πολυάριθμες συλλήψεις διαδηλωτών της αντιπολίτευσης στην πρωτεύουσα Ερεβάν, οι οποίοι καταγγέλλουν τη συμφωνία για το Ναγκόρνο Καραμπάχ. Η συγκέντρωση είχε απαγορευθεί από τις αρχές επειδή ισχύει στρατιωτικός νόμος. Μεταξύ των συλληφθέντων είναι και ο επικεφαλής του αντιπολιτευόμενου κόμματος «Ευημερούσα Αρμενία», Γκαγκίκ Τσαρουκιάν.

Την «ανακούφιση» του γγ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, για τη συμφωνία παύσης των εχθροπραξιών στο Ναγκόρνο Καραμπάχ εξέφρασε ο εκπρόσωπός του, προσθέτοντας πως θα συνεχιστούν «οι επαφές με τις πλευρές, τους συμπροέδρους της Ομάδας του Μινσκ (ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία) για να δούμε πώς μπορούμε να βοηθήσουμε» στην εφαρμογή της. «Είμαστε ιδιαίτερα ευγνώμονες στις ρωσικές αρχές γι' αυτό που έκαναν», είπε εκφράζοντας την «ελπίδα ότι αυτό θα θέσει τέλος στα δεινά των πολιτών».