Σήμερα στις 7 μ.μ. στο αίθριο του δημαρχείου Θεσσαλονίκης η πολιτική τελετή αποχαιρετισμού
Δεκαπενταύγουστος του '67 στη Γιούρα |
Η πολιτική τελετή αποχαιρετισμού του Γιώργη Φαρσακίδη γίνεται σήμερα στις 7 μ.μ. στο αίθριο του δημαρχείου Θεσσαλονίκης.
Γεννήθηκε το 1924 στην Οδησσό της Σοβιετικής Ενωσης. Μητέρα του ήταν η Ρωσίδα Ελενα και πατέρας του ο Αναστάσιος Φαρσακίδης, τιμημένος από τη νεαρή ΕΣΣΔ ως «πρωτοπόρος της σοσιαλιστικής εργασίας», γιατί παρότι μη επαναστάτης πίστευε πως «το μεγάλο δίκιο είναι το δίκιο της επανάστασης». Από τα παιδικά του χρόνια θυμάται τους γονείς του να του μιλάνε για την Επανάσταση, για το Θωρηκτό Ποτέμκιν όταν έφτασε στην Οδησσό το 1905.
Το 1934 η οικογένεια εγκαταστάθηκε στο Ντεπώ της Θεσσαλονίκης. «Ποτέ μου δεν υπήρξα "καλός μαθητής" και στο Δημοτικό το μόνο δεκαράκι που έπαιρνα, προς μεγάλη θλίψη της μάνας, ήταν στο "μάθημα της ιχνογραφίας". Η ζωγραφική στάθηκε σε μεγάλο βαθμό μια γέφυρα επικοινωνίας μου με τους άλλους, ένας τρόπος έκφρασης αλλά και προσωπικής μου δικαίωσης».
Ο νεαρός Γιώργος από μικρή ηλικία έρχεται σε επαφή με τις αξίες και τα ιδανικά του ΚΚΕ. Η Κατοχή τον βρήκε μαθητή στη Β' Γυμνασίου. Κάνει διάφορες δουλειές για να βοηθήσει την οικογένειά του και καταλήγει εργάτης στους φούρνους της βιομηχανίας «Αλατίνη», οργανωμένος ήδη στην ΕΠΟΝ. Εκεί ξεκινά και η πρώτη του επαφή με τη δημιουργία, φιλοτεχνώντας αντιφασιστικές γελοιογραφίες «με στόχο τους εισβολείς και τους "Ελληνες" συνεργάτες τους». Την άνοιξη του 1943 εντάσσεται στην ΕΠΟΝίτικη Υποδειγματική Διμοιρία του «Τάγματος Χορτιάτη» στο 2/31 Σύνταγμα του ΕΛΑΣ. Πολεμά, γράφει ημερολόγιο και σκιτσάρει την αντάρτικη ζωή και δράση. Σε μάχη κατά των Βουλγάρων τραυματίζεται στο κεφάλι και τρέχοντας χάνει το σακίδιό του, όπου ήταν και τα σκίτσα του. Τα σκίτσα αυτά θα παραδοθούν δεκαετίες αργότερα στην Οργάνωση Πολιτικών Προσφύγων στη ΛΔ Βουλγαρίας και θα δημοσιευτούν στον «Ριζοσπάστη», με την παράκληση να βρεθεί ο άγνωστος ΕΛΑΣίτης ζωγράφος. Δύο μέρες μετά, στα γραφεία της εφημερίδας θα εμφανιστεί ο Γιώργης Φαρσακίδης...
Σύνθεση πάνω στους στίχους του «Οδηγητή» του Κώστα Βάρναλη: «Εγώ του καραβιού γοργόνα στο ορθόπλωρο καράβι εμπρός» |
Ακολουθούν τα σκληρά χρόνια των διώξεων στις φυλακές και τις εξορίες. Εκεί όπου ο Φαρσακίδης έκανε τα τσακισμένα χέρια του «όπλα» του απροσκύνητου και αλύγιστου αγώνα. Εκεί όπου η Τέχνη του, η αυτοδίδακτη και στρατευμένη, «δεν υπήρξε μια ευχάριστη ενασχόληση, αλλά ένα επιπλέον, αναντικατάστατο όπλο αγώνα, μια μαρτυρία». Ζωγραφίζει, αποτυπώνει τις στιγμές, τα βασανιστήρια, σκηνές από τη ζωή των εξόριστων. Συμμετέχει στη δημιουργία σκηνικών για τις παραστάσεις που ανέβαζαν οι εξόριστοι. Αντιμετωπίζει όλες αυτές τις ανείπωτες στιγμές με αισιοδοξία. «Πες το αισιόδοξη στάση ζωής, πες το αυτοάμυνα ενστικτώδη, ένα το σωστό, το γέλιο στάθηκε ο πιο πολύτιμος σύντροφός μας στη δύσκολη ώρα. Σε στιγμές της μεγάλης δοκιμασίας γελάς συχνά, γελάς πολύ. Με τη λύσσα του Αλφαμίτη, την κούρασή του σαν σε χτυπάει. Με την τρέλα, τον πόνο, με τις πληγές σου. Με ό,τι σήμερα πια ποτέ δε θα γελάσεις». Αϊ - Στράτης, Μακρόνησος, ξανά Αϊ - Στράτης και αργότερα, στα χρόνια της χούντας, Γυάρος και Λέρος είναι τα νησιά όπου εξορίζεται. Σύνολο: 16,5 χρόνια.
Χαρακτικό στη Μακρόνησο εμπνευσμένο από στίχους του Μενέλαου Λουντέμη: «Είμαι καλά. Κι ας μην έχω χέρι να το γράψω. Γι' αυτό το σκάβω. Το σμιλεύω επιτύμβιο πάνω σ' αυτόν τον ανεμόδαρτο γρεμνό...» |
Στο περσινό Φεστιβάλ με τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δ. Κουτσούμπα |
Ο Γ. Φαρσακίδης ήταν μέλος του Τμήματος Χαρακτικής του ΕΕΤΕ. Συμμετείχε στην 30μελή αντιπροσωπεία του ΕΕΤΕ το 1999, κατά τη διάρκεια των αεροπορικών βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ κατά της Σερβίας, στο ταξίδι αλληλεγγύης και συμπαράστασης του ΕΕΤΕ στον βομβαρδιζόμενο λαό.
«Ορθοστατών και ορθοβαδίζων» μέχρι τέλους. Ηταν μέλος της ΚΟΒ Εικαστικών της ΤΟ Καλλιτεχνών της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ. Οσο του το επέτρεπαν οι δυνάμεις του, συμμετείχε σε δραστηριότητες του ΚΚΕ. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε στο σπίτι του στη Θεσσαλονίκη, έχοντας τη βοήθεια και τη συντροφιά φίλων και συντρόφων.
«Ο Λένιν έλεγε ότι κομμουνιστής είναι εκείνος που συμβάλλει ώστε να προωθηθούμε έστω κι ένα βηματάκι προς την επανάσταση. Ούτε μεγάλα λόγια, ούτε εξάρσεις... Να συμβάλλεις με ένα μικρό λιθαράκι, αυτό που μπορεί να προσφέρει ο καθένας.
Στο εργαστήριό του στην Αθήνα |
Για μένα θα υπάρχει πάντα η "Ιθάκη" μου, η ιδεολογία μου. Ποτέ δεν θα 'θελα να κάνω συμβιβασμό, να κάνω πίσω, να αρνηθώ. Αυτό ποτέ δεν θα το κάνω».
Καφέμπρικα σε αντίσκηνο του Αϊ - Στράτη, ακουαρέλα και σινική, 1959 |
Θεσσαλονίκη 1935, στις γειτονιές του Ντεπώ. Η ποδοσφαιρική ομάδα «Τα Καμινινίκια» (Ο Γ. Φαρσακίδης στα αριστερά με τις τιράντες). Από τους εικονιζόμενους όλοι θα πάρουν μέρος στην Αντίσταση, τρεις θα υπηρετήσουν στον ΕΛΑΣ - ο ένας θα σκοτωθεί - και κάποιοι θα περάσουν απ' τη Μακρόνησο... |
Στον ΕΛΑΣ |