Ο Στέλιος Τατασόπουλος |
***
Ο Στέλιος Τατασόπουλος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1908, όπου έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του, μεγαλώνοντας σε μια οικογένεια με τέσσερα ακόμα αδέρφια. Ο πατέρας του, Δημήτρης, ήταν σοσιαλιστής. Τα παιδιά από μικρά «μπολιάζονται» με τις αξίες και τα ιδανικά του σοσιαλισμού, με τη βαθιά αγάπη και τον σεβασμό για τον άνθρωπο της δουλειάς. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή η οικογένεια έρχεται στην Ελλάδα. «Ημουν 14 στα 15 όταν ήρθα από την Κωνσταντινούπολη στην Ελλάδα. Μες στη μιζέρια».
Ο Στέλιος από μικρός διακρίθηκε σε αθλήματα, ενώ ασχολούνταν και με το γράψιμο και τη ζωγραφική. Εκείνο όμως που τον κέρδισε ήταν η δραματική τέχνη και κυρίως ο κινηματογράφος. Σπούδασε θέατρο κοντά στον Δημήτρη Ροντήρη και τον Αιμίλιο Βεάκη και κινηματογράφο στη σχολή «DAG FILM» των αδελφών Γιαζιάδη. «Οταν έφτασε η σειρά μου με ρώτησαν πόσων χρόνων είμαι. Εγώ τότε δεν είχα κλείσει τα 17. Είπα 20. Τελικά πέρασα τις εξετάσεις... Υστερα από ενάμιση, δυο χρόνια, κάναμε την πρώτη ταινία "Ερως και κύματα". Ακολούθησαν "Το λιμάνι των δακρύων" και "Οι απάχηδες των Αθηνών"».
Στα χρόνια του Μεσοπολέμου οργανώνεται στο ΚΚΕ, στο οποίο παρέμεινε έως το τέλος της ζωής του. Το 1929 έφυγε για το Παρίσι, για να επεκτείνει τις σπουδές του στον κινηματογράφο. Είναι ο πρώτος που σπούδασε κινηματογράφο στο εξωτερικό, ο πρώτος που είδε την τέχνη του σε σχέση με τα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα. Το 1931 επέστρεψε στην Ελλάδα και γύρισε την ταινία «Κοινωνική σαπίλα». Το 1933 ξαναγυρίζει στο Παρίσι για σπουδές κινηματογραφικής σκηνοθεσίας και λαμβάνει το δίπλωμά του το 1937. Τα επόμενα χρόνια θα εργαστεί στη Γαλλία ως τεχνικός και βοηθός σκηνοθέτη.
Από τα γυρίσματα της ταινίας «Μαύρη γη» |
Το 1951 ιδρύει το Συνεταιρισμό Παραγωγής Ταινιών και το 1952 γυρίζει τη «Μαύρη γη». Μια ταινία μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, ταυτόχρονα. Μαζί με το «Πικρό ψωμί» του Γ. Γρηγορίου κατατάσσονται στις πρωτοπόρες ταινίες του ελληνικού νεορεαλισμού. Προλογίζοντας την προβολή της ταινίας σε τιμητική εκδήλωση της Ενωσης Κινηματογραφιστών της ΕΣΣΔ στη Μόσχα το 1983 ο Στ. Τατασόπουλος ανάφερε: «Η ταινία γυρίστηκε στη Νάξο, στους ίδιους χώρους όπου εξελίσσεται η υπόθεση. Πραγματεύεται τη σκληρή ζωή των σμυριδωρύχων της Νάξου, που δουλεύουν με τις πιο σκληρές συνθήκες. Γιατί ακόμα η εξόρυξη αυτού του σκληρού ορυκτού γίνεται με τα πιο αρχέγονα μέσα. Με τα χέρια, την αξίνα, το φτυάρι και το δυναμίτη, που πολλές φορές σκορπάει το θάνατο...». Πολλοί από τους συντελεστές ήταν μέλη του Σωματείου Καλλιτεχνών Κινηματογράφου.
Ο συνεταιρισμός διαλύεται και ο Τατασόπουλος αναγκάζεται για λόγους βιοπορισμού να στραφεί στον εμπορικό κινηματογράφο. Η υπόλοιπη φιλμογραφία περιλαμβάνει μελοδράματα και κωμωδίες με λαϊκούς χαρακτήρες, χωρίς ποτέ όμως να εγκαταλείπει τις αρχές του και δίνοντας πάντοτε έμφαση στον κοινωνικό προβληματισμό. Στα χρόνια της δικτατορίας συμμετείχε, αψηφώντας τις απαγορεύσεις, στη σύσταση της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Πέθανε το 2000.
Η αντίληψή του για την Τέχνη που υπηρέτησε σε όλη του τη ζωή συνοψίζεται στα παρακάτω λόγια: «Μπορεί μια ταινία να φαίνεται νέα, όμως πολλές φορές κάθε άλλο παρά κινηματογράφος είναι. Πρέπει να υπάρχει σενάριο, θέματα ζωντανά που να ενδιαφέρουν τον κόσμο. Κάθε στιγμή αντιμετωπίζουμε καταστάσεις κοινωνικές πολύ άσχημες. Πρέπει να μιλήσουμε για την κοινωνία, να καλυτερέψουμε τη ζωή των ανθρώπων».