Σε αυτό το πλαίσιο, η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ μέσω τηλεδιάσκεψης ολοκληρώθηκε την Πέμπτη το βράδυ χωρίς τη λήψη αποφάσεων καθώς ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζουζέπε Κόντε, απέρριψε το προσχέδιο του κειμένου συμπερασμάτων εξαιτίας της «αρνητικής στάσης ορισμένων χωρών - μελών» σχετικά με την έκδοση ευρωομολόγων.

Ο Κόντε δήλωσε ότι «μέσα σε δέκα μέρες η Ενωση πρέπει να βρει τη λύση», λέγοντας ότι σε διαφορετική περίπτωση η Ιταλία θα βασιστεί στις δυνάμεις της. Σύμφωνα με πληροφορίες, η ιταλική κυβέρνηση ετοιμάζεται να αυξήσει το πακέτο κρατικών ενισχύσεων κατά 25 με 40 δισ. ευρώ, ποσό το οποίο θα χρηματοδοτήσει με δάνεια.

Σύμφωνα με τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία, κατά τη συνεδρίαση και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κρ. Λαγκάρντ, επανέλαβε την έκκλησή της για έκδοση ευρωομολόγων, προειδοποιώντας ότι η Ευρωζώνη είναι αντιμέτωπη με μια κρίση «επικών» διαστάσεων, ενώ ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Εμ. Μακρόν, σημείωσε: «Αυτό που διακυβεύεται σήμερα είναι η επιβίωση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος».

Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός, Κυρ. Μητσοτάκης, χαρακτήρισε την Παρασκευή τη Σύνοδο Κορυφής κατώτερη των περιστάσεων, σημειώνοντας σε ανάρτησή του στο διαδίκτυο πως δεν αρκούν χρηματοδοτικά εργαλεία «του χθες», σαν αυτά που προτείνει η Γερμανία και πως «η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν μπορεί να κάνει τα πάντα. Και ο ESM δεν σχεδιάστηκε για να αντιμετωπίζει τέτοιες πρωτόγνωρες κρίσεις». Εκτίμησε, τέλος, ότι «η συζήτηση για τα ευρωομόλογα ειδικού σκοπού θα ανοίξει αργά ή γρήγορα. Ομως, η Ευρώπη οφείλει να μην βρεθεί πίσω από τις εξελίξεις», αλλιώς εκφράζει το φόβο ότι θα κινδυνέψει η «ευρωπαϊκή ιδέα» από «κάθε είδους εχθρούς της».

Με τη λεγόμενη «αμοιβαιοποίηση» χρέους οι θεωρούμενοι «ευάλωτοι κρίκοι» επιδιώκουν, με εγγυητή τον ΕSM, να έχουν φτηνή πρόσβαση στις διεθνείς χρηματαγορές. Την ίδια ώρα, η «αμοιβαιοποίηση» ενδέχεται να επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις σε ισχυρούς κρίκους, όπως στη γερμανική οικονομία και στους επιχειρηματικούς ομίλους που εντάσσονται σε αυτή.

Χαρακτηριστικά εξάλλου ήταν και όσα είπε από την πλευρά της η καγκελάριος της Γερμανίας, Αγκ. Μέρκελ, σε συνέντευξη Τύπου υπογραμμίζοντας ότι «με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας έχουμε ένα εργαλείο κατάλληλο για τις κρίσεις, το οποίο μας ανοίγει πολλές δυνατότητες, που δεν θέτουν υπό αμφισβήτηση τις θεμελιώδεις αρχές μας». Η ίδια προειδοποίησε ότι οι οικονομικές επιπτώσεις θα είναι βαρύτερες από εκείνες της κρίσης του 2008 και παρέπεμψε εκ νέου τις αποφάσεις στους υπουργούς Οικονομικών, στους οποίους ανατέθηκε η ευθύνη να παρουσιάσουν τις προτάσεις τους εντός δύο βδομάδων.

Η γερμανική και άλλες κυβερνήσεις όσο και ο ESM, κρατώντας αρνητική στάση απέναντι στο ενδεχόμενο έκδοσης ομολόγου, επισημαίνουν ότι υπάρχει πρόταση στο τραπέζι για την προληπτική πιστωτική γραμμή (ECCL), της οποίας η ενεργοποίηση, βέβαια, σύμφωνα με το υπάρχον πλαίσιο, συνοδεύεται από αντίστοιχους «όρους» - μνημόνια.

Θυμίζουμε πως πριν από τη Σύνοδο Κορυφής, ο επικεφαλής του ESM, M. Σεντένο, δήλωσε σχετικά ότι «το μέγεθος των διαθέσιμων μέσων μπορεί να είναι εντός της κλίμακας του 2% του ΑΕΠ των κρατών - μελών ως σημείο αναφοράς», προσθέτοντας πως υπήρχε ευρεία στήριξη ανάμεσα στα μέλη γι' αυτά τα στοιχεία.

Στην περίπτωση της ελληνικής οικονομίας η δυνατότητα χρηματοδότησης μπορεί να φτάσει μέχρι 4 δισ. ευρώ, ενώ θυμίζουμε ότι η «προληπτική πιστωτική γραμμή» βρισκόταν στα σενάρια που εξετάζονταν στο πλαίσιο της «μεταμνημονιακής εποπτείας», δηλαδή με την επιβολή συγκεκριμένων όρων και προϋποθέσεων.

Σε αυτήν τη συγκυρία, κυβερνήσεις όπως της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Ελλάδας θέτουν ζήτημα πρόσκαιρης αποδέσμευσης του συγκεκριμένου μηχανισμού χρηματοδότησης από τους όρους και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται. Στην άλλη όψη του ίδιου νομίσματος με τη θέση της γερμανικής κυβέρνησης συμπλέουν οι κυβερνήσεις των Ολλανδίας, Φινλανδίας, Αυστρίας κ.ά. εστιάζοντας στην άποψη ότι δεν μπορούν να χορηγούνται δάνεια χωρίς όρους.

Είτε έτσι είτε αλλιώς βέβαια τα σπασμένα ετοιμάζονται και πάλι να φορτωθούν στις λαϊκές πλάτες. Ενδεικτική μέσα στη βδομάδα ήταν και η τοποθέτηση του πρώην προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μ. Ντράγκι, ο οποίος σε άρθρο - παρέμβαση που δημοσιεύτηκε στους «Financial Times» τόνισε πως «είναι ήδη ξεκάθαρο ότι η απάντηση πρέπει να εμπεριέχει σημαντική αύξηση του κρατικού χρέους (...) Τα πολύ υψηλότερα επίπεδα κρατικού χρέους θα γίνουν ένα μόνιμο στοιχείο στις οικονομίες μας και θα συνοδευτούν από ακύρωση ιδιωτικού χρέους», δηλαδή από μαζικά «κουρέματα» επιχειρηματικών δανείων, από καταπτώσεις εγγυήσεων του Δημοσίου κ.ο.κ., που θα φορτωθούν στους κρατικούς προϋπολογισμούς και σε κάθε περίπτωση στις λαϊκές πλάτες. Υπογράμμιζε ακόμη πως «οι πόλεμοι, το πιο σχετικό προηγούμενο, χρηματοδοτήθηκαν από δημόσιο χρέος». Στόχος είναι η τόνωση της ανάκαμψης του κεφαλαίου και όπως χαρακτηριστικά σημείωνε ο πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ, «το συσσωρευμένο χρέος (σ.σ. των εταιρειών) δημιουργεί κίνδυνο στην ικανότητά τους να επενδύσουν μετά την κρίση».

Σε αυτό το πλαίσιο, με «σωσίβια» τρισεκατομμυρίων δολαρίων οι πλουσιότερες καπιταλιστικές οικονομίες επιχειρούν να φρενάρουν την εκδήλωση μιας νέας οικονομικής κρίσης με αφορμή την πανδημία του κορονοϊού. Οι χώρες της ομάδας των 20 πλουσιότερων χωρών (G20) ανακοίνωσαν την Πέμπτη πως θα προωθήσουν πακέτο μέτρων ύψους 5 τρισ. δολαρίων για τον «περιορισμό της ζημιάς» για τις καπιταλιστικές οικονομίες και την ανακάλυψη εμβολίων και φαρμάκων.

Στις ΗΠΑ η κυβέρνηση σε συνεργασία με το Κογκρέσο προώθησε, μέσα σε ελάχιστες μέρες, ένα πακέτο μέτρων, κρατικών επιχορηγήσεων και προνομιακών δανείων 2,2 τρισ. δολαρίων. Το ποσό είναι το μεγαλύτερο που έχει δοθεί ποτέ στην αμερικανική Ιστορία.

Η μερίδα του λέοντος προς το παρόν θα πάει στα μονοπώλια της βιομηχανίας Υγείας (κλινικές, ιδιωτικά νοσοκομεία, φαρμακοβιομηχανίες κ.ά.), στις αεροπορικές εταιρείες, σε ομοσπονδιακές και πολιτειακές αρχές ή στο Πεντάγωνο, ενώ στην πρώτη φάση δεν έχουν να λαμβάνουν οι αμερικανικές εταιρείες Ενέργειας (παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου) και οι εφοπλιστές κρουαζιερόπλοιων που επλήγησαν από την πανδημία.

Το βαρύ «λογαριασμό» θα κληθούν βέβαια να πληρώσουν τα λαϊκά στρώματα, όπως δείχνει και το γεγονός ότι οι απολύσεις και η ανεργία ήδη καλπάζουν. Χαρακτηριστικό είναι πως την περασμένη βδομάδα οι Αμερικανοί που υπέβαλαν αίτηση για επίδομα ανεργίας ξεπέρασαν τα 3,3 εκατομμύρια, αριθμός ρεκόρ στην αμερικανική Ιστορία. Η αμερικανική κυβέρνηση έχει απλά αποφασίσει ένα ψίχουλο των 600 δολαρίων το μήνα για περίπου 4 μήνες που θα πάρουν εργαζόμενοι που απολύθηκαν ή εξαναγκάστηκαν σε αργία λόγω πανδημίας, όπως και μία εφάπαξ επιταγή 1.200 δολαρίων ανά εργαζόμενο με ατομικό εισόδημα έως 75.000 δολάρια.