Οι εξελίξεις στη Συρία έδωσαν αφορμή να έρθει ξανά στο προσκήνιο η συζήτηση για τη μεγαλύτερη «αυτονόμηση» της δράσης των Ευρωπαίων για την «ασφάλεια». Η πρόταση που κατέθεσε στις αρχές της βδομάδας η Ανεγκρέτ Κραμπ - Καρενμπάουερ, υπουργός Αμυνας της Γερμανίας και ηγέτιδα των Χριστιανοδημοκρατών, του μεγαλύτερου κόμματος στη γερμανική κυβέρνηση, για τη δημιουργία μιας «διεθνώς ελεγχόμενης ζώνης ασφαλείας» στη βόρεια Συρία, ουσιαστικά επανέφερε την ετοιμότητα των Ευρωπαίων να ενισχύσουν την πρωταγωνιστική και αυτοτελή τους παρέμβαση σε θέματα άμυνας, την οποία φυσικά η Γερμανία, ως η ισχυρότερη δύναμη της Ενωσης, αξιολογεί και ως εργαλείο περαιτέρω ανάδειξής της σε «παίκτη» επίλυσης διεθνών διαφορών. Μην ξεχνάμε και τη συζήτηση που έχει ανοίξει εδώ και καιρό για την ανάγκη οι γερμανικές Ενοπλες Δυνάμεις να ξεπεράσουν «αγκυλώσεις» που έχουν απομείνει μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Δεν είναι τυχαίο ότι η Κραμπ - Καρενμπάουερ επισήμανε πως «χρειάζεται μια ισχυρή ευρωπαϊκή πρωτοβουλία» και πως η πρόταση για «διεθνώς ελεγχόμενη ζώνη ασφαλείας» «θα ήταν μια ισχυρή πολιτική και διπλωματική απάντηση των Ευρωπαίων στο ΝΑΤΟ».

Μάλιστα, εξηγώντας ότι στόχος είναι η διασφάλιση ισχυρού ρόλου στη μεταπολεμική Συρία, με δεδομένες και τις νέες γεωπολιτικές ισορροπίες που διαμορφώνονται στη Μέση Ανατολή, υπογράμμισε ότι στόχος είναι αυτή η «διεθνώς ελεγχόμενη ζώνη» να συσταθεί σε συνεργασία με την Τουρκία και τη Ρωσία, αλλά και «να αναζητηθεί» πώς αυτή «θα συμβάλει στον αγώνα ενάντια στην τρομοκρατία και στο "Ισλαμικό Κράτος" (...) Θα διασφάλιζε ακόμα ότι θα σταθεροποιούσαμε την περιοχή ώστε να καταστεί εφικτή ξανά η ανοικοδόμηση της ζωής των πολιτών». Επιμένοντας ότι χρειάζονται περισσότερες πράξεις παρά λόγια από την ΕΕ, ανέφερε: «Δεν μπορούμε απλά και μόνο να συζητάμε γι' αυτό. Η Ευρώπη δεν μπορεί να είναι θεατής. Πρέπει να παρουσιάσουμε τις δικές μας προτάσεις και να ξεκινήσουμε» τις σχετικές συζητήσεις.

Αλλωστε, το αμέσως προηγούμενο Σαββατοκύριακο, μιλώντας σε στελέχη των Χριστιανοδημοκρατών στο Μόναχο η Κραμπ - Καρενμπάουερ είχε θέσει επίσης ανοιχτά την ανάγκη μεγαλύτερης αυτονόμησης των Ευρωπαίων από το ΝΑΤΟ και τον εταίρο τους από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Σύμφωνα με εκτενές ρεπορτάζ της «Ντόιτσε Βέλε», εκτίμησε ότι η αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από τη βόρεια Συρία και η «εγκατάλειψη» των κουρδικών δυνάμεων θα είναι «καταστροφικές» για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη του ΝΑΤΟ. «Αυτό δημιουργεί ένα αληθινό ερώτημα για την αξιοπιστία του ισχυρότερου συμμάχου μας στον κόσμο», είπε, χωρίς να κατονομάσει τις ΗΠΑ, για να ασκήσει μετά κριτική και σε άλλον έναν ΝΑΤΟικό σύμμαχο, την Τουρκία, επειδή με τη νέα στρατιωτική επιχείρηση στη βόρεια Συρία «τίθεται σε κίνδυνο όλη η μεταπολεμική τάξη». Αναρωτήθηκε δε: «Αλήθεια, πότε ήταν η τελευταία φορά που εμείς, ως Γερμανία, η συμμαχία CDU και CSU, κατέθεσε μια ουσιαστική πρόταση για αυτά τα διεθνή ζητήματα... Δεν μπορώ να ακούω πια ότι απλά ανησυχούμε, ότι απλά παρακολουθούμε τις εξελίξεις με ανησυχία... Εχουμε δύναμη, έχουμε καθήκοντα και σε ένα βαθμό πρέπει τελικά εμείς να καταθέσουμε τις δικές μας απαντήσεις».

Τις δηλώσεις της Γερμανίδας υπουργού συμπληρώνουν και άλλες παρεμβάσεις. Οπως είπε ο Νόρμπερτ Ρέτγκεν, επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της γερμανικής Βουλής, αν δεν αλλάξει τίποτα στην «παραλυτική στάση» που έχει σήμερα η Ευρώπη απέναντι στη Συρία, «θα συνεχιστεί συνολικά η αποτυχία της Ευρώπης στην εξωτερική πολιτική και σύντομα θα εξελιχθεί σε μια πραγματική κρίση νομιμότητας της ΕΕ. Η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει δράση όσον αφορά τον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της ασφάλειας, καθώς συνειδητοποιούμε ότι άλλοι - ΗΠΑ, Ρωσία αλλά και Ιράν - δεν ενεργούν προς το δικό μας συμφέρον».

Ακόμα και πολλές από τις ενστάσεις που διατυπώθηκαν για την πρόταση της Κραμπ - Καρενμπάουερ, με πιο ενδεικτική τη διαφοροποίηση των Σοσιαλδημοκρατών εταίρων της CDU στην κυβέρνηση, κατατέθηκαν με γνώμονα το πώς τέτοιες ιδέες θα προετοιμάζονται όσο το δυνατόν καλύτερα, ώστε να διασφαλίζουν μεγαλύτερη αποδοχή και αποτελέσματα. «Οι Χριστιανοδημοκράτες δεν κατέθεσαν την πρότασή τους στους κυβερνητικούς εταίρους τους. Δεν γίνεται να κερδηθεί η στήριξη όλης της Ευρώπης, αν το πρώτο εμπόδιο βρίσκεται στο ίδιο το Βερολίνο και δεν προχωράει η συνεργασία με τον κυβερνητικό εταίρο», δήλωσε ο βουλευτής των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP) Μίχαελ Λινκ.

Εξίσου ενδεικτικές ήταν και οι δηλώσεις που έκανε (18/10) ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν αμέσως μετά την τελευταία Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, όπου εξέφρασε ενόχληση για τον τρόπο που ενημερώθηκε για τις επιλογές ΝΑΤΟικών συμμάχων της Γαλλίας για τη βόρεια Συρία: «Ανακάλυψα μέσω tweet ότι οι ΗΠΑ αποφάσισαν να αποσύρουν τα στρατεύματά τους (...) Και ότι μια άλλη δύναμη του ΝΑΤΟ (σ.σ. η Τουρκία) αποφάσισε να επιτεθεί σε δυνάμεις που συνεργάζονταν μαζί μας στο διεθνή συνασπισμό» κατά του «Ισλαμικού Κράτους».

Μίλησε για «σοβαρό λάθος της Δύσης και του ΝΑΤΟ στην περιοχή», που «αποδυναμώνει σε βάθος χρόνου την αξιοπιστία μας (σ.σ. του ΝΑΤΟ) για να μπορούμε να βρούμε εταίρους στο πεδίο των μαχών (...) και αμφισβητεί επίσης τη λειτουργία του ΝΑΤΟ». Μάλιστα, εκείνη τη μέρα ο Μακρόν ανακοίνωσε ότι μαζί με τους ηγέτες Γερμανίας και Βρετανίας θα επιδιώξει τις επόμενες μέρες συναντήσεις με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρ. Τ. Ερντογάν: «Είναι σημαντικό να μπορέσουμε να μαζευτούμε και να συντονιστούμε, κυρίως για να δούμε πώς η Τουρκία θα επανέλθει σε πιο λογικές θέσεις».

Εκανε λόγο και για ένα «συμπέρασμα» που προκύπτει από τις εξελίξεις, ότι «η περιοχή της Εγγύς και της Μέσης Ανατολής είναι στρατηγικής σημασίας για την Ευρώπη» και γι' αυτό η Ευρώπη πρέπει να οικοδομήσει «μια στρατηγική αυτονομία και ικανότητα. Δεν μπορούμε να είμαστε άλλο οι μειοψηφικοί εταίροι άλλων, ακόμα κι αν πρόκειται για συμμάχους μας».

Νωρίτερα, είχε υπερασπιστεί την ανάγκη να δυναμώσει η «κυριαρχία της ΕΕ», αναφέροντας: «Πρόκειται για το πώς θα κάνουμε επιλογές μόνοι μας για το μέλλον μας, πώς θα σχεδιάσουμε το μέλλον μας και πώς θα αποφασίσουμε ότι δεν είμαστε υποτελείς ούτε της Κίνας ούτε των ΗΠΑ. Πρέπει να επενδύσουμε σε αυτό το ζήτημα, όπως εξάλλου επενδύουν και αυτές οι δύο μεγάλες δυνάμεις».

Να σημειωθεί ότι λίγο πριν από τη Σύνοδο, στις 16 Οκτώβρη, είχε συνεδριάσει στην Τουλούζη της νότιας Γαλλίας το Γαλλογερμανικό Συμβούλιο, ένας διμερής μηχανισμός συνεργασίας των δύο ισχυρότερων δυνάμεων της ΕΕ, που παρά τις σοβαρές αντιθέσεις επιδιώκει να αναδειχθεί ως μοχλός συγκερασμού και συντονισμού, προς όφελος της διεθνούς αναβάθμισης της ΕΕ έναντι των άλλων ιμπεριαλιστικών κέντρων. Μετά τη συνάντηση στην Τουλούζη εκδόθηκε χωριστή απόφαση για βήματα ενίσχυσης της ευρωπαϊκής - και γαλλογερμανικής - συνεργασίας σε «ασφάλεια και άμυνα».

Ξεχώριζε η αναφορά στην περιοχή του Περσικού και Αραβικού Κόλπου, περιοχή για την οποία Παρίσι και Βερολίνο τάχθηκαν υπέρ «μιας αποστολής θαλάσσιας επιτήρησης υπό ευρωπαϊκή διεύθυνση», προσπερνώντας την επίμονη πρόταση της Ουάσιγκτον για συγκρότηση νέου «διεθνούς συνασπισμού» κάτω από δικό της συντονισμό.