Τρίτη 24 Νοέμβρη 2020
ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ - ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΑ

Εφ' όλης της ύλης παζάρι με μεγάλους κινδύνους για τους λαούς

Με προκλήσεις και εκκλήσεις για «διάλογο» εφ' όλης της ύλης συνεχίζει η τουρκική κυβέρνηση την προσπάθεια κατοχύρωσης των διεκδικήσεών της σε βάρος των ελληνικών και κυπριακών κυριαρχικών δικαιωμάτων, στο τραπέζι του παζαριού που στρώνουν τα σχέδια ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ στην περιοχή.

Το Σάββατο, η τουρκική κυβέρνηση με νέα NAVTEX παρέτεινε μέχρι τις 29 Νοέμβρη τις επιχειρήσεις του «Ορούτς Ρέις», ενώ επανέφερε τα περί αποστρατικοποίησης ελληνικών νησιών στο Αιγαίο. Μάλιστα, η νέα NAVTEX που εξέδωσε ο σταθμός της Αττάλειας για το «Ορούτς Ρέις» αναφέρεται σε περιοχή νότια του Καστελόριζου - με συντεταγμένες που βρίσκονται στο όριο και των 6 ναυτικών μιλίων. Ακόμα, η Αγκυρα θέτει ζήτημα αποστρατικοποίησης αυτήν τη φορά για Αη Στράτη, Λέσβο, Λήμνο, Ψαρά, Τήλο και Χάλκη, επιμένοντας ότι η Αθήνα παραβιάζει τη Συνθήκη της Λοζάνης. Να σημειωθεί στο μεταξύ πως λίγες ώρες αργότερα το υπουργείο Ενέργειας της Τουρκίας προανήγγειλε ολοκλήρωση των «εργασιών» του «Ορούτς Ρέις» εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στις 29 Νοέμβρη, λίγο πριν από τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις αρχές Δεκέμβρη.

Την ίδια στιγμή, μιλώντας σε στελέχη του κόμματός του (ΑΚΡ) ο Τούρκος ηγέτης, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ανέφερε ότι «βλέπουμε τους εαυτούς μας ως ένα αναπόσπαστο κομμάτι της Ευρώπης. Οραματιζόμαστε να χτίσουμε το μέλλον μας μαζί με την Ευρώπη (...) Περιμένουμε από την ΕΕ να τηρήσει τις υποσχέσεις της απέναντί μας, να μην κάνει διακρίσεις, τουλάχιστον να μη γίνεται εργαλείο φανερών εχθρών της χώρας μας (...) Εντούτοις, αυτό δεν σημαίνει ότι θα λυγίσουμε σε απροκάλυπτες επιθέσεις εναντίον της χώρας και του έθνους μας, συγκεκαλυμμένες αδικίες και δύο μέτρα και δύο σταθμά». Κάλεσε την ΕΕ «να τηρήσει τις υποσχέσεις της προς τη χώρα μας, από το θέμα της πλήρους ένταξης έως το Μεταναστευτικό, προκειμένου να μπορέσουμε να χτίσουμε μια στενότερη, αποτελεσματικότερη συνεργασία». Μεταξύ άλλων σημείωσε ότι «στην Ανατολική Μεσόγειο προσπάθησαν να μας φυλακίσουν στις ακτές μας» αλλά «με τις συμφωνίες που κάναμε και τις γεωτρήσεις που ξεκινήσαμε οδηγήσαμε σε αποτυχία και αυτές τους τις προσπάθειες». Επέμεινε: «Στόχος μας είναι να μην καβγαδίζουμε με κανέναν, ούτε εντός ούτε εκτός, να μην παραβιάσουμε το Δίκαιο και τα δικαιώματα κανενός, να μη χαλάσουμε τη νόμιμη στάση κανενός. Το αντίθετο, θέλουμε να έχουμε πιο ισχυρούς δεσμούς με τους φίλους και τους συμμάχους μας...». Πρόσθεσε ότι «δεν υπάρχει πρόβλημα με καμία χώρα ή θεσμό που να μην μπορεί να επιλυθεί μέσω πολιτικής, διπλωματίας ή διαλόγου. Διατηρούμε πάντα αυτά τα κανάλια ανοιχτά και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε».

Παράλληλα, στο φόντο και της κυβερνητικής εναλλαγής στις ΗΠΑ, είπε πως η Τουρκία «θα ήθελε να χρησιμοποιήσει ενεργά τις παλιές και στενές σχέσεις συμμαχίας με τις ΗΠΑ για να βρεθεί μια λύση στα περιφερειακά και διεθνή προβλήματα».

Στις σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας αναφέρθηκε και ο Τούρκος υπουργός Αμυνας, Χουλούσι Ακάρ, μιλώντας σε διαδικτυακό Φόρουμ για την Ασφάλεια, όπου τόνισε ότι «οι σχέσεις μας έχουν "τα πάνω" και "τα κάτω" τους αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι έχουμε την ικανότητα να ξεπερνάμε όλα τα θέματα μέσω της μακροχρόνιας συνεργασίας μας και του διαλόγου». Αναφερόμενος μάλιστα στις αμερικανικές ανησυχίες για τους «S-400» είπε ότι «πρέπει να απέχουμε από τη χρήση απειλητικής ρητορικής και κυρώσεων», σημειώνοντας ότι η χώρα του έχει «στρατηγική σημασία» στην ευρύτερη περιοχή και ειδικά ως μέλος του ΝΑΤΟ συγκαταλέγεται σε όσους συνεισφέρουν περισσότερο, οικονομικά και στρατιωτικά, καταλήγοντας ότι «περιμένουμε αλληλεγγύη, συνεργασία και αμοιβαία κατανόηση από τους συμμάχους».

Κάλεσμα στην ΕΕ να δει «με στρατηγική αντίληψη» τις σχέσεις με την Τουρκία

Ενδεικτικές άλλωστε των παζαριών ΕΕ - Τουρκίας είναι και οι επαφές που είχε στις Βρυξέλλες ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραχίμ Καλίν, ο οποίος συνάντησε τους στενούς συνεργάτες των προέδρων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Κομισιόν, Μαριάν Βαν Ντεν Χόιβελ και Χέλγκα Σμιτ, αντίστοιχα, ενόψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις αρχές Δεκέμβρη, όπου θα συζητηθούν και οι σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας.

Ο Καλίν μεταξύ άλλων ζήτησε επικαιροποίηση της Τελωνειακής Ενωσης Τουρκίας - ΕΕ αλλά και της Συμφωνίας για το Μεταναστευτικό, συνολικά του ευρω-τουρκικού διαλόγου. Τόνισε ότι μεγαλώνει η στρατηγική σημασία των σχέσεων Τουρκίας - ΕΕ και υπάρχει ανάγκη για νέα βήματα ενίσχυσης της αμοιβαίας εμπιστοσύνης, ώστε να αποκτήσει νέα δυναμική η ευρω-τουρκική σχέση. Επέμεινε κι αυτός ότι η Τουρκία αποδίδει στρατηγική προτεραιότητα στην ένταξή της στην ΕΕ, οι ηγέτες της οποίας θα πρέπει να παραμερίσουν όλες τις ιδεολογικές και πολιτικές προκαταλήψεις τους και να προσεγγίσουν τη σχέση Τουρκίας - ΕΕ με «στρατηγική αντίληψη», προσθέτοντας ότι διμερείς διαμάχες δεν πρέπει να καταστήσουν αιχμάλωτη τη σχέση Τουρκίας - ΕΕ.

Αναφερόμενος στα Ελληνοτουρκικά επανέλαβε ότι η Τουρκία είναι έτοιμη να αρχίσει διερευνητικές επαφές με την Ελλάδα και έκανε λόγο για «εποικοδομητική προσέγγιση» που θα συνεχίσει η Αγκυρα για την «προστασία της σταθερότητας».

Στο μεταξύ, ενδεικτικές για το συνολικό παζάρι που αφορά τα σχέδια ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ στην περιοχή είναι και οι δηλώσεις του εκπροσώπου της τουρκικής προεδρίας, ο οποίος σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο NTV σημείωσε πως «το "Ορούτς Ρέις" μέχρι το τέλος του μήνα είναι εκεί. Αργότερα μπορεί να ολοκληρώσει τις εργασίες του και να αποχωρήσει από την περιοχή και να πάει σε εντελώς διαφορετικό σημείο. Δεν πρέπει να εστιάζουμε μόνο εκεί. Εμείς θέλουμε διερευνητικές επαφές. Να συζητήσουμε την υφαλοκρηπίδα, το καθεστώς των νησιών». Πρότεινε μάλιστα και «κοινές έρευνες και κοινές γεωτρήσεις» στην Ανατολική Μεσόγειο.

ΗΠΑ - ΕΕ «περιμένουν πράξεις» για τις επικίνδυνες διευθετήσεις

Ολα αυτά με φόντο και τις νέες παρεμβάσεις των Ευρωατλαντικών που δείχνουν προς επιτάχυνση του παζαριού με την Τουρκία.

Το ΥΠΕΞ των ΗΠΑ εξέδωσε ανακοίνωση για την προκλητική φιέστα στα Βαρώσια - σχεδόν μια βδομάδα μετά (!) - για να μιλήσει για... ενέργειες «προς λάθος κατεύθυνση» και «αντιπαραγωγικές» που «υπονομεύουν την επανέναρξη των συνομιλιών» για το Κυπριακό, για να τονίσει: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν τις προσπάθειες για την αποκλιμάκωση των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο και συνεχίζουν να απαιτούν διάλογο και σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου...». Επαναλαμβάνουν δε ότι «υποστηρίζουν έναν ολοκληρωμένο διακανονισμό για την επανένωση του νησιού (...) η οποία θα ωφελήσει όλους τους Κύπριους, καθώς και την ευρύτερη περιοχή», μη ξεχνώντας να θίξουν και τα περί «δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας» που βέβαια αποτελούν μοχλό κλιμάκωσης των διεργασιών για νέα σχέδια διχοτόμησης της Κύπρου.

Αλλά και η Γαλλία, την Κυριακή, έκρινε διά στόματος ΥΠΕΞ, Ζαν Ιβ Λε Ντριάν, ότι «εδώ και δύο - τρεις ημέρες, διαπιστώνουμε κατευναστικές δηλώσεις εκ μέρους του Προέδρου Ερντογάν», συμπληρώνοντας πάντως ότι «αυτό δεν αρκεί (...) Χρειάζονται πράξεις (...) Υπάρχουν εκείνες που είναι απλό να γίνουν στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Λιβύη, υπάρχουν επίσης εκείνες που είναι απλό να γίνουν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ». Πρόσθεσε ότι «έχουμε πολλές διαφωνίες» με την Αγκυρα, την οποία και επέκρινε για την «επεκτατική βούλησή» της και την «πολιτική τετελεσμένων γεγονότων». Είχαν προηγηθεί, μια μέρα πριν, οι δηλώσεις του Γάλλου υπουργού Εξωτερικού Εμπορίου, Φρανκ Ριστέρ, που αφού είπε ότι στο ερχόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο οι Βρυξέλλες ενδέχεται να πιέσουν «πολύ περισσότερο» την Τουρκία, την κατηγόρησε ότι προσπαθεί «να βλάψει τη Γαλλία και τις αξίες που πρεσβεύει η Γαλλία», εξέφρασε την ευχή «η Τουρκία να αλλάξει, αυτή η συμπεριφορά να αλλάξει».

Σχολίασε ακόμα ότι «η Τουρκία είναι ένας σπουδαίος λαός, μια σπουδαία χώρα με την οποία επιθυμούμε να έχουμε διπλωματικές και οικονομικές σχέσεις, όμως πρέπει να έχουμε έναν διάλογο αλήθειας, διότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι...». Σημειωτέον, δυσαρέσκεια για τη στάση της Τουρκίας, ειδικά στη Βόρεια Αφρική, εξέφρασε και ο ίδιος ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμ. Μακρόν, ο οποίος μιλώντας στο εβδομαδιαίο περιοδικό «Jeune Afrique» κατηγόρησε την Αγκυρα και τη Μόσχα ότι «ποντάρουν στη μεταποικιακή μνησικακία», τονίζοντας ότι μεταξύ Γαλλίας και Αφρικής «πρέπει να υπάρχει μια ιστορία αγάπης».

Στο μεταξύ, νέες τριβές προκάλεσε και το περιστατικό που αποκάλυψε τη Δευτέρα ο γερμανικός Τύπος, κατά το οποίο η γερμανική φρεγάτα «Αμβούργο», την Κυριακή, κατόπιν εντολής από τη διοίκηση της ευρωενωσιακής αποστολής «Irini» (αυτήν την περίοδο ασκείται από την Ελλάδα), επιχείρησε νηοψία σε τουρκικό εμπορικό πλοίο που θεωρήθηκε ύποπτο για μεταφορά όπλων στη Λιβύη, η οποία δεν ολοκληρώθηκε μετά τις σφοδρές διαμαρτυρίες της Αγκυρας.

«Νέες ιδέες» για το Κυπριακό

«Τρέχουν» στο μεταξύ και οι προετοιμασίες νέων παζαριών στο Κυπριακό. Αργά την Παρασκευή, ο εκπρόσωπος του γγ του ΟΗΕ Στεφάν Ντουζαρίκ ανακοίνωσε επίσημα ότι η ειδική απεσταλμένη του γγ του ΟΗΕ Τζέιν Χολ Λουτ άρχισε διαβουλεύσεις για τη δημιουργία προϋποθέσεων για μια νέα συνάντηση «5 + 1», ενώ όταν κλήθηκε να σχολιάσει τις δηλώσεις της Αγκυρας για λύση δύο κρατών απάντησε: «Προφανώς, στο πλαίσιο αυτών των συνομιλιών και κατά τη διάρκεια αυτών των συζητήσεων, κάθε μέρος έχει το δικαίωμα να αναλαμβάνει τις πρωτοβουλίες που θέλει. Στόχος μας προς το παρόν είναι να μπορέσουμε να φέρουμε τα μέρη μαζί και να ξαναρχίσουμε από εκεί που σταματήσαμε πριν από λίγους μήνες».

Την ίδια στιγμή, φουντώνουν δημοσιεύματα για το ρόλο που θα διεκδικήσει η Βρετανία στις διαπραγματεύσεις, ως προς τη διαμόρφωση νέας φόρμουλας συμβιβασμού μεταξύ των δύο πλευρών. Τον τελευταίο καιρό ο Βρετανός πρέσβης στη Λευκωσία, Στίβεν Λίλι, επανέλαβε πολλές φορές ότι μπορούν να συζητηθούν εναλλακτικές μορφές λύσης επειδή υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις. Σχετικά δημοσιεύματα μάλιστα παραπέμπουν σε προτάσεις που και η ελληνοκυπριακή πλευρά έχει υποβάλει για «πιο χαλαρή» ή και «αποκεντρωμένη» ομοσπονδία, αλλά και σε δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων ότι στη Λευκωσία υπάρχουν πλευρές που δεν αποκλείουν συζήτηση πάνω σε οποιεσδήποτε προτάσεις.

Σημειωτέον, και ο Καλίν, στις επαφές του στις Βρυξέλλες, τόνισε εκ μέρους της Αγκυρας ότι για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση στην Κύπρο είναι ανάγκη να υπάρξουν νέες ιδέες.