Τρίτη 29 Σεπτέμβρη 2020
ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ

Φουντώνουν τα παζάρια ενόψει της Συνόδου της ΕΕ

Φουντώνουν τα παζάρια ΕΕ - Τουρκίας, ενόψει της Συνόδου Κορυφής στα τέλη της βδομάδας (1-2/10), στο επίκεντρο της οποίας θα βρεθεί όλο το «εύρος» των ευρωτουρκικών σχέσεων.

Την προσδοκία ότι η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ «είναι ευκαιρία να αποκαταστήσει τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρώπη» εξέφρασε ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας, Ιμπραχίμ Καλίν, μιλώντας στο πρακτορείο «Ρόιτερς», ενώ πρόσθεσε ότι «μπορούμε να κάνουμε μία επανέναρξη. Και διακρίνω αυτήν την προθυμία και εκ μέρους πολλών χωρών - μελών της ΕΕ».

Οπως τόνισε ο Καλίν, οι Ευρωενωσιακοί «πρέπει επίσης να καταλάβουν ότι δεν μπορούν να περιμένουν από την Τουρκία να κάνει τα πάντα. Πρέπει να είναι μια αμοιβαία διαδικασία. Εάν η Τουρκία αναμένεται να κάνει X, Y, Z, οι χώρες της ΕΕ πρέπει επίσης να εκπληρώσουν τις ευθύνες τους».

Χαρακτηριστική είναι και η αναφορά σε «θετικό κλίμα» που υπήρξε στις γαλλοτουρκικές συνομιλίες των τελευταίων ημερών, στη διάρκεια των οποίων - ισχυρίστηκε - συμφωνήθηκε ότι θα υπάρξουν προσπάθειες εξεύρεσης τρόπων να επιλυθούν οι διμερείς διαφορές. «Πιστεύω ότι όλα αυτά θα δημιουργήσουν μια θετική ατζέντα και μια πιο θετική ατμόσφαιρα μεταξύ της Τουρκίας και της Γαλλίας», σχολίασε.

Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την εφημερίδα «Γενί Σαφάκ», είναι πολύ πιθανό ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου να μεταβεί τις επόμενες μέρες στο Παρίσι προκειμένου να συναντηθεί με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, ενώ εκτιμάται επίσης ότι «οι διπλωματικές κινήσεις μεταξύ της Αγκυρας και της Γαλλίας θα αποκτήσουν δυναμική την επόμενη περίοδο». Μετά την επαφή Ερντογάν - Μακρόν, μάλιστα, η Αγκυρα σχολίαζε ότι «η Τουρκία πάντα ήθελε το τραπέζι της διπλωματίας, μέχρι τώρα δεν μας είχαν προσεγγίσει, αλλά τώρα είδαν την αποφασιστικότητά μας». Στη διμερή ατζέντα φέρεται να κυριαρχεί και το ενδιαφέρον της Αγκυρας να προμηθευτεί τα στρατιωτικά συστήματα SAMP/T της «Eurosam» (που παράγουν από κοινού γαλλικοί και ιταλικοί όμιλοι). Τα συστήματα αυτά αποτελούν διαλειτουργικό σύστημα για το ΝΑΤΟ και λανσάρονται ως εναλλακτική στους ρωσικούς «S-400», που όταν τους αγόρασε η Αγκυρα προκάλεσε την έντονη αντίδραση των «Δυτικών» της εταίρων. Επικαλούμενο πηγές της γαλλικής προεδρίας, το πρακτορείο «Μπλούμπεργκ» μετέδωσε ότι το θέμα συζητήθηκε και στην πρόσφατη συνομιλία Μακρόν - Ερντογάν, με τον πρώτο να ζητά από τον δεύτερο να δώσει πρώτα «διευκρινίσεις» για τις τουρκικές... προθέσεις στη Συρία.

Ολα στο τραπέζι

Εκ μέρους της ΕΕ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ - ο οποίος μιλώντας στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ επανέφερε την πρόταση για «διοργάνωση μίας πολυμερούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο» στην οποία «πολλοί παίκτες έχουν ήδη ανταποκριθεί θετικά», με βασικά θέματα στην ατζέντα την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, ενεργειακά θέματα αλλά και τη μετανάστευση - σε χτεσινή παρέμβασή του σε εκδήλωση της «δεξαμενής σκέψης» «Bruegel» υπογράμμισε ότι «η σχέση μας με την Τουρκία δοκιμάζεται (...) Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα εστιάσει στην υιοθέτηση μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής θέσης σε σχέση με την Ανατολική Μεσόγειο».

Πάντως, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Πίτερ Στάνο είπε χτες ότι «οτιδήποτε σε σχέση με κυρώσεις (σ.σ. κατά της Τουρκίας), ή το να ειπωθεί ότι θα εισαχθούν ή δεν θα εισαχθούν σε αυτό το στάδιο, είναι πρόωρο, γιατί σε τελική ανάλυση αυτό είναι απόφαση που θα λάβουν οι ηγέτες ή θα υποδείξουν την κατεύθυνση προς την οποία οι συζητήσεις και η δέσμευση της ΕΕ με την Τουρκία πρέπει να ακολουθήσει». Συμπλήρωσε δε ότι «έχουμε δει πολλές διπλωματικές ενέργειες τις τελευταίες μέρες και βδομάδες, με στόχο την αποκλιμάκωση της κατάστασης και την έναρξη διαλόγου, και ελπίζουμε ότι αυτές οι δραστηριότητες θα συνεχιστούν, ώστε να είναι δυνατόν να λυθούν τα ανοιχτά ζητήματα με διάλογο, με εποικοδομητική δέσμευση βασισμένη στο σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου».

Την ίδια στιγμή, ελληνοκυπριακά και άλλα ΜΜΕ μετέδιδαν ότι η Αγκυρα θα επιμείνει στη διαπραγμάτευσή της με τις Βρυξέλλες σε φόρμουλες συνδιαχείρισης του φυσικού πλούτου της περιοχής, αρχής γενομένης με τους υδρογονάνθρακες της Κύπρου. Σε αυτή τη βάση, η Τουρκία προτάσσει τη δημιουργία μηχανισμού συνεργασίας για μια «δίκαιη κατανομή των εσόδων από τους υδρογονάνθρακες», όπως φέρεται να τονίζει ο Ερντογάν σε σχετική επιστολή, χαρακτηρίζοντας μάλιστα (εν δυνάμει) «συνιδρυτές της διαλυμένης Κυπριακής Δημοκρατίας και συνιδιοκτήτες του νησιού» τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους. Υποστηρίζει δε ότι για τη δημιουργία ενός τέτοιου μηχανισμού συνεργασίας δεν χρειάζεται να προηγηθεί «διευθέτηση του Κυπριακού», γιατί «και τα δύο μέρη στο νησί λειτουργούν μέσω διεθνών εταιρειών πετρελαίου στις αντίστοιχες περιοχές καθορισμένων αδειών τους. Μόνο οι δύο λαοί στο νησί πρέπει να αποφασίσουν από κοινού εάν θα αναστείλουν ή θα συνεχίσουν αυτές τις δραστηριότητες».

Στην ίδια επιστολή ο Ερντογάν επαναλαμβάνει ότι «είμαστε έτοιμοι για διάλογο με την Ελλάδα χωρίς καμία προϋπόθεση», ζητώντας μεταξύ άλλων η στάση της ΕΕ να μην αυξάνει τις εντάσεις, καθώς «τα συμφέροντά μας είναι κοινά σε πολλούς τομείς».

Νέα NAVTEX

Το Σαββατοκύριακο, σε δηλώσεις που έκανε με αφορμή την επέτειο από τη Ναυμαχία της Πρέβεζας (1538), ο Ερντογάν παίνεψε τη στρατιωτική μηχανή της χώρας του και υπογράμμισε ότι «θα συνεχίσουμε να ενισχύουμε τις ναυτικές μας δυνάμεις και να προστατεύουμε τη Γαλάζια Πατρίδα, για να ενισχύσουμε το αίσθημα εμπιστοσύνης στους συμμάχους μας και να συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε τα συμφέροντά μας». Χτες ο Τούρκος ηγέτης είπε ότι η χώρα του θα συνεχίσει την τακτική «καρότο και μαστίγιο», προσθέτοντας πως «στη Μεσόγειο δεν είμαστε μουσαφίρηδες, αλλά οι ιδιοκτήτες» αλλά και πως «δεν θα υπάρχει ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο σε οποιαδήποτε προσπάθεια που αφήνει εκτός την Τουρκία και τους Τουρκοκύπριους».

Στο μεταξύ, η Τουρκία εξέδωσε νέα NAVTEX για άσκηση με πραγματικά πυρά, δεσμεύοντας περιοχή μεταξύ της Ρόδου και του Καστελόριζου, για σήμερα Τρίτη, 29 Σεπτέμβρη, από τις 8 π.μ. έως τις 2 μ.μ.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, τέλος, χτες έγινε γνωστό ότι το ερευνητικό «Ορούτς Ρέις» βγήκε από το λιμάνι της Αττάλειας, όπου είχε επιστρέψει για εργασίες συντήρησης, και ότι έπλεε εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.