ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ

Ορθάνοιχτος ο δρόμος για «εποικοδομητικές» διευθετήσεις με σφραγίδα ΕΕ - ΝΑΤΟ

Ο ένας πίσω από τον άλλο, αξιωματούχοι της ΕΕ, του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ, αλλά και ξεχωριστά οι κυβερνήσεις Γερμανίας και Γαλλίας τρέχουν να χαιρετίσουν την επανέναρξη των «διερευνητικών επαφών Ελλάδας - Τουρκίας», μια διαδικασία που άλλωστε φέρει την ευρωατλαντική σφραγίδα για τις επικίνδυνες διευθετήσεις. Ταυτόχρονα, μέσα από τις διαδοχικές επικοινωνίες που έχουν με τον Πρόεδρο της Τουρκίας, ο κάθε εκπρόσωπος των ιμπεριαλιστικών κέντρων σπεύδει να βάλει τη σφραγίδα του στην επιχείρηση διασφάλισης της «ευρωατλαντικής σταθερότητας» στην περιοχή. Ενώ κάθε τέτοια επαφή επιβεβαιώνει ότι οι κίνδυνοι μεγαλώνουν, με τα «γκριζαρίσματα» να νομιμοποιούνται όλο και περισσότερο και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας να μπαίνουν στον Προκρούστη.

Χτες, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν είχε τηλεδιάσκεψη με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν, στην οποία εξέθεσε την γκάμα των τουρκικών διεκδικήσεων, μιλώντας για «μαξιμαλιστικές αξιώσεις» Ελλάδας και Ελληνοκυπρίων και ότι αγνοούνται τα δικαιώματα Τουρκίας και Τουρκοκυπρίων.

Από την τηλεδιάσκεψη επιβεβαιώθηκε ότι το ευρωτουρκικό παζάρι διευρύνεται, συγκροτώντας ένα πακέτο διαπραγματεύσεων, μέσα στο οποίο μπαίνουν και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Οπως είπε ο Ερντογάν, ενόψει και της επικείμενης Συνόδου της ΕΕ η ανανέωση της Συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας για το Μεταναστευτικό όπως και η επικαιροποίηση της Τελωνειακής Ενωσης και της εξαίρεσης της βίζα για τους Τούρκους θα αποδειχθούν στέρεη βάση για την ανάπτυξη των ευρωτουρκικών σχέσεων. Για το Μεταναστευτικό μίλησε - σύμφωνα με τη «Σαμπάχ» - για έναν «δίκαιο καταμερισμό», ενώ ζήτησε να ...ερευνηθούν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις ελληνικές αρχές και τη Frontex. Η Ντερ Λάιεν από την πλευρά της μίλησε για «πολύ χρήσιμη ανταλλαγή απόψεων» και καλωσόρισε με τη σειρά της την επανέναρξη των ελληνοτουρκικών συνομιλιών, αφού εκτιμάει ότι «είναι ουσιαστική για τη σταθερότητα στην Ανατ. Μεσόγειο και μια εποικοδομητική σχέση με την ΕΕ (της Τουρκίας)». Σημειωτέον ότι η Ντερ Λάιεν μίλησε μετά και με τον Κύπριο Πρόεδρο, Ν. Αναστασιάδη, τον οποίο - σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της κυπριακής κυβέρνησης Παναγιώτη Σεντώνα - ενημέρωσε για τα αποτελέσματα της τηλεδιάσκεψης με τον Ερντογάν.

Χτες ο Ερντογάν επικοινώνησε και με τον γγ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, συζητώντας για «την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και τις εν εξελίξει προσπάθειες του ΝΑΤΟ για στρατιωτική αποσυμφόρηση για την αποφυγή περιστατικών και ατυχημάτων». Ο επικεφαλής της λυκοσυμμαχίας, που νωρίτερα το απόγευμα είχε μιλήσει για «πρόοδο» που σημειώθηκε στις ελληνοτουρκικές επαφές, οι οποίες συνεχίζονται σε επίπεδο στρατιωτικών συμβούλων, τόνισε ότι «η Τουρκία και η Ελλάδα είναι πολύτιμοι σύμμαχοι και το ΝΑΤΟ είναι πλατφόρμα διαλόγου». Γνωστοποίησε μάλιστα ότι έχουν γίνει τουλάχιστον έξι συναντήσεις σε επίπεδο τεχνικών συμβούλων, που όπως είπε «συμπληρώνουν τις διπλωματικές προσπάθειες της Γερμανίας για επίλυση της υποκείμενης διαφοράς». Σύμφωνα με πληροφορίες σχετικά με τη συγκρότηση του «μηχανισμού αποκλιμάκωσης», προκειμένου να διασφαλίζεται η ΝΑΤΟική σταθερότητα, προτείνεται να υιοθετηθεί μια «κόκκινη γραμμή» επί 24ώρου βάσης ανάμεσα στους αρχηγούς ΓΕΕΘΑ Ελλάδας και Τουρκίας, μέσω των δικτύων του ΝΑΤΟ.

Σημειώνεται ότι την επανέναρξη των διερευνητικών χαιρέτισε και εκπρόσωπος του αμερικανικού ΥΠΕΞ, καθώς όπως αναφέρει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, «βοηθάει στην αποκλιμάκωση των περιφερειακών εντάσεων».

Τέλος, στο Βερολίνο, ο εκπρόσωπος της καγκελαρίου Στέφεν Ζάιμπερτ, αφού καλωσόρισε κι αυτός την έναρξη ελληνοτουρκικών διερευνητικών συνομιλιών, τη χαρακτήρισε «ένα συνολικά καλό νέο για τη σταθερότητα στην περιοχή και για τις σχέσεις της ΕΕ με την Τουρκία», τονίζοντας ότι «είναι τώρα ασφαλώς σημαντικό αυτές οι συνομιλίες να ξεκινήσουν σύντομα και να οικοδομηθεί έτσι περαιτέρω εμπιστοσύνη», αποφεύγοντας να απαντήσει αν οι Βρυξέλλες εξετάζουν ακόμα κυρώσεις κατά της Αγκυρας και επαναλαμβάνοντας ότι «η Ευρώπη και η Τουρκία μοιράζονται πολλά συμφέροντα και υπάρχει μεγάλο δυναμικό για σε βάθος συνεργασία - θέματα της οικονομικής συνεργασίας, της περιφερειακής σταθερότητας, της μετανάστευσης - και υπό αυτή την έννοια είναι καλό το γεγονός ότι στο ερχόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα διαβουλευτούμε ακριβώς για αυτές τις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας».

Χαρακτηριστική ήταν όμως και η προχτεσινοβραδινή τηλεφωνική επαφή που είχε ο Ερντογάν με τον Γάλλο ομόλογό του, Εμ. Μακρόν, λίγο μετά την τηλεδιάσκεψη Ερντογάν - Μέρκελ - Μισέλ και την ανακοίνωση ότι σύντομα ξεκινούν πάλι οι διερευνητικές επαφές Τουρκίας - Ελλάδας.

Οι δύο ηγέτες συνομίλησαν για πάνω από μία ώρα, συζητώντας και για τις διμερείς και για τις ευρωτουρκικές σχέσεις, ενώ εστίασαν και στις εξελίξεις σε Λιβύη και Συρία. Σύμφωνα με επίσημη γαλλική ανακοίνωση, ο Μακρόν χαιρέτισε την εκκίνηση των διερευνητικών επαφών Ελλάδας - Τουρκίας και εξέφρασε την επιθυμία «ο διάλογος να διεξαχθεί καλή τη πίστει και να οδηγήσει στην επίτευξη μακροπρόθεσμης εξομάλυνσης των εντάσεων» και μάλιστα «απηύθυνε κάλεσμα για να γίνει δεκτός από την Τουρκία ένας παρόμοιος διάλογος με τη Δημοκρατία της Κύπρου, στο ίδιο πνεύμα». Υπενθύμισε δε «την πάγια διάθεσή του» για μια «σταθερή σχέση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Τουρκίας, σε μια ξεκάθαρη βάση, με σεβασμό στα συμφέροντα του καθενός». Κάλεσε την Τουρκία «να αποφύγει οποιαδήποτε νέα μονομερή ενέργεια πρόκλησης εντάσεων και να δεσμευτεί με σαφήνεια υπέρ της οικοδόμησης ενός χώρου ειρήνης και συνεργασίας στη Μεσόγειο», να σεβαστεί το εμπάργκο όπλων στη Λιβύη αλλά και «τα συμφέροντα ασφαλείας των συμμάχων της στη Συρία». Σημειωτέον ότι οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να συνεχίσουν τον συχνό διάλογο για τα ζητήματα αυτά, τόσο μεταξύ τους όσο και σε επίπεδο υπουργών.

Ενδεικτική ήταν όμως και η (προχτεσινή) παρέμβαση Μακρόν στην ετήσια Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, που αναφερόμενος στην Ανατολική Μεσόγειο επανέλαβε την επιδίωξη για «αποτελεσματικό διάλογο» με την Τουρκία, ως μέρος της οικοδόμησης «μιας Μεσογειακής Ειρήνης (Pax Mediterranea)», όπως ονομάζει η γαλλική κυβέρνηση την προωθούμενη συνεκμετάλλευση στην περιοχή σε βάρος των λαών.

Εξίσου ενδιαφέρουσα είναι και η συνέντευξη που έδωσε στο «Politico» ο Γάλλος υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Κλεμάν Μπον, που αποκάλυψε πως το Παρίσι παρεμβαίνει και προς την Κύπρο, για να «προσαρμοστεί» η αντιμετώπιση της Τουρκίας. Ο Μπον είπε ότι το Παρίσι κάλεσε τη Λευκωσία να μην μπλοκάρει τις ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας, ζητώντας αντίστοιχα μέτρα και για την Τουρκία: «Ημουν ξεκάθαρος με τους Κύπριους συναδέλφους μου λέγοντας, "εντάξει, πρέπει να ξεκλειδώσετε τις κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας, γιατί δεν νομίζω ότι κάνετε χάρη στον εαυτό σας"», είπε ο Μπον μεταξύ άλλων.

Στο μεταξύ, Ευρωπαίος αξιωματούχος που μίλησε χτες (ανώνυμα) σε ΜΜΕ για την προχτεσινή τηλεδιάσκεψη Μέρκελ - Μισέλ - Ερντογάν, σημείωσε ότι οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι περιέγραψαν την ιδέα μιας διεθνούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο ως έναν τρόπο να συμφωνηθούν «κατευθυντήριες αρχές» για τις διαπραγματεύσεις για τις θαλάσσιες ζώνες στην περιοχή και τόνισαν ότι η αρχική αντίδραση των κρατών της περιοχής - Τουρκία, Ελλάδα, Κύπρος, Αίγυπτος - είναι θετική, μάλιστα για τις Βρυξέλλες «η συμμετοχή σε μία τέτοια διάσκεψη καθαυτή θεωρείται μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης». Ο ίδιος αξιωματούχος αναφέρθηκε και στο πώς μπορεί η Αγκυρα να αξιοποιήσει τις διαπραγματεύσεις για το Μεταναστευτικό, μιλώντας για «νέα συνεννόηση» η οποία πρέπει να είναι «βιώσιμη».

Πάντως, όλα δείχνουν ότι το επόμενο διάστημα θα αναζωπυρωθούν και οι διεργασίες για το Κυπριακό, με «όχημα» τα διχοτομικά σχέδια και τη συμμετοχή των αστικών τάξεων στην αξιοποίηση του φυσικού πλούτου όλης της περιοχής.

Αυτό δείχνουν τόσο η νέα συζήτηση για ενδεχόμενη νέα 5μερή για το Κυπριακό, όσο και οι προτάσεις για συμμετοχή του ψευδοκράτους σε μια περιφερειακή διάσκεψη για τη Μεσόγειο και τη δημιουργία «πλατφόρμας ενεργειακής συνεργασίας».

Κατά την παρέμβασή του στη ΓΣ του ΟΗΕ, ο Ερντογάν είπε ότι «δεν μπορούμε να εθελοτυφλούμε στην παραβίαση των δικαιωμάτων της χώρας μας και των Τουρκοκυπρίων και στο ότι παραγνωρίζονται τα συμφέροντά μας» και ισχυρίστηκε ότι «αιτία για τα προβλήματα στην περιοχή είναι τα μονόπλευρα βήματα Ελλάδας και Ελληνοκυπρίων από το 2003, με μαξιμαλιστικές απαιτήσεις». Επανέλαβε την πρόταση για σύγκληση «μιας περιφερειακής Διάσκεψης, με τη συμμετοχή και των Τουρκοκυπρίων, στην οποία θα συνυπολογιστούν τα δικαιώματα και συμφέροντα όλων των χωρών της περιοχής». Επέμεινε ακόμα ότι αιτία για την «κρίση στην περιοχή είναι και η απουσία μιας δίκαιης, περιεκτικής και μόνιμης λύσης του Κυπριακού», αλλά και ότι «η λύση του Κυπριακού είναι δυνατή μόνο αν δεχτεί κανείς ότι ο τουρκοκυπριακός λαός είναι συνιδιοκτήτης του νησιού».

Από την πλευρά του ψευδοκράτους, ο «πρόεδρος» Μουσταφά Ακιντζί χαρακτήρισε «θετικό βήμα» την πρόταση Ερντογάν για διάσκεψη με συμμετοχή και της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου», ενώ ο «πρωθυπουργός» Ερσίν Τατάρ είπε ότι κάτι τέτοιο μπορεί να αποτελέσει μια «ιστορική καμπή».