ΚΙΝΑ - ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ

Κρίσιμες αποφάσεις που θα καθορίσουν την αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ

«Η εποχή που οι ΗΠΑ εκφόβιζαν την Κίνα τελείωσε» ήταν ο τίτλος κεντρικού άρθρου στην κινεζική εφημερίδα «Γκλόμπαλ Τάιμς» (ένα από τα βασικά αγγλόφωνα κυβερνητικά ΜΜΕ), την Τετάρτη 27 Μάη, με αφορμή τη σινοαμερικάνικη αντιπαράθεση που κλιμακώνεται, αυτή τη φορά για το νόμο σχετικά με την «ασφάλεια στο Χονγκ Κονγκ».

«Μια μακροπρόθεσμη αντιπαράθεση μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ είναι αναπόφευκτη», υπογράμμιζε ο αρθρογράφος, σημειώνοντας ότι «απέναντι στην επιθετικότητα των ΗΠΑ η Κίνα πρέπει να υιοθετήσει μια ήρεμη νοοτροπία» ώστε «να αφοσιωθεί σε μια μακρόχρονη αναμέτρηση με τις ΗΠΑ».

Το άρθρο, ωστόσο, εξέπεμπε σαφέστατο μήνυμα ότι το Πεκίνο ετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα: «Καθώς η Κίνα διατηρεί την ισχυρή πυρηνική αποτρεπτική της δύναμη και αναπτύσσει τη στρατιωτική της ισχύ, οι ΗΠΑ δεν θα καταφύγουν εύκολα σε μια στρατιωτική αναμέτρηση μαζί της».

Πρόσθετε δε ότι «η Κίνα δεν θα δράσει παρορμητικά, διακόπτοντας τους δεσμούς με τις ΗΠΑ. Θα εμβαθύνει τις μεταρρυθμίσεις και θα "ανοίξει" περισσότερο για να αυξήσει την ελκυστικότητα της κινεζικής αγοράς. Αν οι ΗΠΑ επιμείνουν να αποσυνδεθούν από την Κίνα σε τομείς όπου η δική τους δύναμη συρρικνώνεται, ας γίνει έτσι...».

Είχαν προηγηθεί νέες ανακοινώσεις, στο πλαίσιο της ετήσιας συνεδρίασης της κινεζικής Εθνοσυνέλευσης, οι οποίες στο πεδίο της οικονομίας εστίαζαν στο περαιτέρω «άνοιγμα» της κινεζικής αγοράς, με νέα κίνητρα για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και τη συγκέντρωση κεφαλαίων.

Η κινεζική Εθνοσυνέλευση ενέκρινε την περασμένη Πέμπτη και τον νόμο για το Χονγκ Κονγκ, προκειμένου «να αντιμετωπιστούν η απόσχιση, η ανατροπή, η τρομοκρατία και η ξένη ανάμειξη». «Τεντώνοντας» τη μεταξύ τους κόντρα, οι ΗΠΑ ζήτησαν για το θέμα έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, μιλώντας μάλιστα για «επείγον παγκόσμιο πρόβλημα, που έχει συνέπειες για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια».

Για το ίδιο θέμα αναμένονταν - ακόμα και πριν το Σαββατοκύριακο - ανακοινώσεις της κυβέρνησης Τραμπ, που απειλούσε για νέες κυρώσεις σε βάρος του Πεκίνου, με αλλαγή στα ειδικά προνόμια στις εμπορικές συναλλαγές, που εμπλέκουν και το Χονγκ Κονγκ.

Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο δήλωσε στο Κογκρέσο πως για τις ΗΠΑ το Χονγκ Κονγκ «δεν είναι πλέον αυτόνομο» και «δεν έχει πια την ίδια μεταχείριση» που είχε μέχρι τώρα, ενώ ο οικονομικός σύμβουλος του Λευκού Οίκου Λάρι Κούντλοου δήλωσε ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα καλωσορίσει κάθε αμερικανική εταιρεία που θα εκφράσει την πρόθεση να επιστρέψει από το Χονγκ Κονγκ ή την ηπειρωτική Κίνα στις ΗΠΑ...

Ενδεικτική της όξυνσης είναι και η παρέμβαση του Κινέζου Προέδρου Σι Τζινπίνγκ στο κλείσιμο της συνεδρίασης της Εθνοσυνέλευσης. Σύμφωνα με το πρακτορείο «Σινχουά», «κάλεσε ειδικά το στρατό να εξετάσει τα χειρότερα πιθανά σενάρια, να εντείνει την εκπαίδευση και την προετοιμασία του για μάχες, να αντιμετωπίσει κατάλληλα και αποτελεσματικά όλες τις σύνθετες καταστάσεις, ώστε να διαφυλάξει αποφασιστικά την εθνική κυριαρχία, την ασφάλεια και τα αναπτυξιακά συμφέροντα της Κίνας».

Εξίσου χαρακτηριστική ήταν και η ενημέρωση που είχε κάνει στις αρχές της βδομάδας ο εκπρόσωπος του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (PLA) της Κίνας, Γου Κιάν. Δηλώνοντας ότι «η εθνική άμυνα της χώρας θα πρέπει να αναπτυχθεί σε συντονισμό με την οικονομική της ανάπτυξη» και μιλώντας για τους «νέους κινδύνους και τις προκλήσεις» που αντιμετωπίζει η χώρα, καταδίκασε την «προσπάθεια ηγεμονίας» από την πλευρά των ΗΠΑ που «λειτουργούν μονομερώς», με αποτέλεσμα «να αυξάνονται οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι και να αμφισβητείται το διεθνές σύστημα ασφάλειας και τάξης».

Αναφέρθηκε επίσης σε «πολυδιάστατους και περίπλοκους κίνδυνους για την ασφάλεια στο εσωτερικό της Κίνας» και συγκεκριμένα στις «αποσταθεροποιητικές δυνάμεις» στην Ταϊβάν, αλλά και στο Χονγκ Κονγκ, καταλήγοντας ότι «η εγχώρια ασφάλεια της Κίνας και τα συμφέροντά της στο εξωτερικό αντιμετωπίζουν ορισμένες πραγματικές απειλές».

Απ' αυτή την άποψη χαρακτήρισε «λογική» και «κατάλληλη» την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών, αφού η Κίνα «πρέπει να είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει κινδύνους και σε καιρό ειρήνης», ξεχωρίζοντας μάλιστα τις «περισσότερες διεθνείς ευθύνες» που έχει να εκπληρώσει ο κινεζικός στρατός.

Τη στρατιωτική προετοιμασία της Κίνας, ώστε να αναμετρηθεί με αξιώσεις για τα συμφέροντά της στη διεθνή ιμπεριαλιστική «αρένα», αναδείκνυε και το ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκε επίσης στους «Γκλόμπαλ Τάιμς», στις 6 Μάη, για την ανάπτυξη «του κινεζικού Ναυτικού Σώματος του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού σε όλο τον κόσμο για την εξυπηρέτηση του έθνους». Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το Σώμα «προσπαθεί να γίνει μια πολυδιάστατη δύναμη που λειτουργεί πέρα από τους ωκεανούς και παλεύει σε όλα τα εδάφη σε όλο τον κόσμο προκειμένου να χρησιμεύσει ως δύναμη ταχείας αντίδρασης για την προστασία των αυξανόμενων υπερπόντιων συμφερόντων της Κίνας».

Ο εμπειρογνώμονας Λι Ζιέ πρόσθετε ότι «με την ανάπτυξη της Κίνας και την προτεινόμενη "Belt and Road Initiative" (σ.σ. νέος "Δρόμος του Μεταξιού"), η χώρα έχει τώρα πολλές εταιρείες, έργα και ανθρώπους στο εξωτερικό και η προστασία της ασφάλειας όπου κι αν πάνε, ειδικά όταν προκύψει κάποια κρίση, θα είναι η αποστολή του Ναυτικού Σώματος».

Με την αντιπαράθεση ΗΠΑ - Κίνας να ανακατεύει την «τράπουλα» στις σχέσεις και με τις άλλες δυνάμεις, είναι χαρακτηριστική η διαπίστωση του επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ περί ενός «ασιατικού αιώνα» που γεννιέται και μιας «πιθανής τομής στην παγκόσμια τάξη» που συνοδεύει την επομένη της πανδημίας.

Οι διεθνείς αναλυτές μιλούν εδώ και πολύ καιρό για το τέλος του παγκόσμιου συστήματος υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, είπε ο Μπορέλ. «Συμβαίνει τώρα, μπροστά στα μάτια μας», συνέχισε, προσθέτοντας ότι η πανδημία θα μπορούσε να θεωρηθεί «σημείο καμπής στη μετατόπιση της εξουσίας από τη Δύση προς την Ανατολή», ενώ επεσήμανε ότι και η ΕΕ δέχεται πιέσεις «για να επιλέξει μια πλευρά».

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην πρόσφατη συνέντευξη Τύπου εφ' όλης της ύλης που έδωσε ο ΥΠΕΞ Γουάνγκ Γι, ερωτηθείς για το μέλλον των σχέσεων ΕΕ - Κίνας στις «νέες συνθήκες» υποστήριξε ότι «μεταξύ Κίνας και ΕΕ δεν υπάρχει θεμελιακή σύγκρουση συμφερόντων, αλλά μεγαλύτερο από κάθε άλλη φορά περιθώριο για αμοιβαία επωφελή συνεργασία και εκτεταμένη συναίνεση για υποστήριξη της πολυμέρειας. Για την πρόοδο της ανθρωπότητας, η Κίνα και η ΕΕ πρέπει να παραμείνουν η μία ολοκληρωμένος στρατηγικός εταίρος της άλλης και όχι να γίνουν συστημικοί αντίπαλοι. Η αλληλεπίδρασή μας θα πρέπει να γίνει ένας θετικός κύκλος που καθιστά δυνατή την αμοιβαία μας επιτυχία, όχι ένα ματς "νοκ άουτ" που οδηγεί σε έναν μόνο νικητή».

Ηταν η ίδια συνέντευξη στην οποία ο Γι είπε ότι «ορισμένες αμερικανικές πολιτικές δυνάμεις κρατούν σε ομηρία τις σχέσεις ανάμεσα στην Κίνα και τις ΗΠΑ και ωθούν τις δύο χώρες στο χείλος ενός νέου Ψυχρού Πολέμου».

Είπε ακόμα ότι «η Κίνα παραμένει προετοιμασμένη να εργαστεί μαζί με τις ΗΠΑ, σε πνεύμα όχι σύγκρουσης ή αντιπαράθεσης, και να οικοδομήσει μία σχέση βασισμένη στο συντονισμό, τη συνεργασία και τη σταθερότητα. Την ίδια στιγμή η Κίνα θα υπερασπιστεί τη θέση της στον κόσμο, που οι Κινέζοι εργάστηκαν τόσο σκληρά να κερδίσουν. Είναι καιρός για τις ΗΠΑ να εγκαταλείψουν τον ευσεβή πόθο ότι θα αλλάξουν ή θα σταματήσουν την ιστορική πορεία 1,4 δισ. ανθρώπων προς τον εκσυγχρονισμό».

Τέλος, καθόλα σχετική με την αντιπαράθεση ΗΠΑ - Κίνας είναι η «προθυμία» Τραμπ να αναλάβει ρόλο «επιδιαιτητή» μεταξύ Κίνας - Ινδίας, για τις «συνοριακές τους διαφορές», όπως τις χαρακτηρίζει. Τα τελευταία χρόνια οι ΗΠΑ εντείνουν τη συνεργασία τους με την Ινδία στον οικονομικό και στον στρατιωτικό τομέα. «Η Κίνα κι η Ινδία δεν χρειάζονται τις ΗΠΑ να βοηθήσουν για τις τριβές τους», σχολίαζε κινεζική εφημερίδα στα τέλη της βδομάδας και η ανάλυση πρόσθετε με νόημα:

«Για τις ΗΠΑ, μια συγκρουσιακή σχέση Κίνας - Ινδίας υπηρετεί τα συμφέροντά τους. Η Ουάσιγκτον πιστεύει ότι η συνδυασμένη δύναμη από Πεκίνο και Νέο Δελχί είναι πιθανό να βλάψει τα συμφέροντά της στην Ασία και παραπέρα. Κίνα και Ινδία μπορούν να λύσουν τις διαφορές τους διμερώς και πρέπει να επαγρυπνούν απέναντι στις ΗΠΑ, που εκμεταλλεύονται κάθε ευκαιρία για να προκαλέσουν κύματα που θέτουν σε κίνδυνο την περιφερειακή ειρήνη και τάξη».

Την Παρασκευή, εξάλλου, συνεδρίασε το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, ενόψει και των επερχόμενων Συνόδων, αφενός μεταξύ ΕΕ - Κίνας τον Ιούνη και αφετέρου της «Συνόδου Ηγετών» που θα πραγματοποιηθεί στη Λειψία τον ερχόμενο Σεπτέμβρη.

Στη συνεδρίαση ο Μπορέλ επανέλαβε ότι «η πανδημία επιτάχυνε υπάρχουσες τάσεις. Η αντιπαλότητα Κίνας - ΗΠΑ είναι δομικό στοιχείο του κόσμου μετά την πανδημία. Εμείς, η ΕΕ, πρέπει να ενισχύσουμε την πολιτική μας σχέση με βάση τα δικά μας συμφέροντα», προσθέτοντας πως «δεν μπορούμε να βάλουμε τη σχέση μας με την Κίνα σε ένα μόνο κουτί, δεν είναι μόνο ανταγωνιστής ή εταίρος, αντίπαλος ή σύμμαχος. Είναι όλα μαζί, σε μια σύνθετη σχέση. Π.χ. δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή δίχως συνεργασία με την Κίνα, αλλά ταυτόχρονα είναι συστημικός ανταγωνιστής».

Σύμφωνα με τον Μπορέλ, η ΕΕ προετοιμάζεται για μια «ανοιχτή συζήτηση» με την Κίνα, που θα καλύψει όλους τους τομείς: Εμπόριο, επενδύσεις, «παγκόσμιες προκλήσεις» όπως η κλιματική αλλαγή, τα λεγόμενα ανθρώπινα δικαιώματα, η αποφυγή συγκρούσεων και η γεωπολιτική «σταθερότητα».

Στο Συμβούλιο συζητήθηκαν και οι εξελίξεις στο Χονγκ Κονγκ, όπου σύμφωνα με τον Μπορέλ «η ΕΕ εκφράζει τη σοβαρή της ανησυχία για τα μέτρα που έλαβε η Κίνα στις 28 Μαΐου και τα οποία απειλούν να υπονομεύσουν σοβαρά την αρχή "Μία χώρα, δύο συστήματα" και τον υψηλό βαθμό αυτονομίας του Χονγκ Κονγκ (...) Αυτή η απόφαση θέτει υπό αμφισβήτηση τη βούληση της Κίνας να τηρήσει τις διεθνείς της δεσμεύσεις. Θα θέσουμε το ζήτημα στον συνεχιζόμενο διάλογό μας με την Κίνα»...