Copyright 2018 The Associated

Τούρκοι στρατιώτες και Σύροι μαχητές που στηρίζονται από την Τουρκία, σε κουρδικούς θύλακες στη βόρεια Συρία

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο θα διαμορφωθούν και οι επιλογές της Αγκυρας μεταξύ άλλων και σε Αιγαίο και Κυπριακό, καθώς η θέση της στην «πολύ στενή γειτονιά» μας είναι κρίσιμη για την προώθηση της ατζέντας της σε πολύ ευρύτερα «τραπέζια», αλλά και πολύ ευρύτερα «μέτωπα».

Δεν ήταν καθόλου τυχαίες οι δηλώσεις, με τις οποίες ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, αναφερόμενος σε μια πιθανή επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό, εξήγησε ότι η χώρα του θα επιμείνει στις αξιώσεις της, επειδή αυτές αφορούν τις επιδιώξεις της σε όλη την περιφέρεια και συνολικότερα. Τυχαία δεν είναι, άλλωστε, και τα σχέδια της Τουρκίας για δημιουργία στρατιωτικής βάσης στα Κατεχόμενα, δηλώνοντας αποφασισμένη «να προετοιμαστεί για να υπερασπιστεί την κυριαρχία της καθώς διάφορες χώρες δίνουν ώθηση σε στρατιωτικές εξελίξεις στη Μεσόγειο χρησιμοποιώντας ως δικαιολογία τον πόλεμο στη Συρία», αλλά και με το σκεπτικό ότι μια τέτοια βάση «θα έκανε επίσης την περιοχή πιο ειρηνική και θα περιόριζε τις προσπάθειες άλλων παραγόντων να προκαλέσουν αναταραχή», όπως αναφέρουν σχετικά δημοσιεύματα.

Στο ίδιο πλαίσιο - της ευρύτερης υπεράσπισης των συμφερόντων της - αξιολογεί η Τουρκία και τις γεωτρήσεις που σχεδιάζει στη Μεσόγειο. Σε πρόσφατες δηλώσεις του, ο Τσαβούσογλου τόνισε ότι «στην Ανατολική Μεσόγειο έχει και η Τουρκική Δημοκρατία δικαιώματα» και άφησε ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα, συμπληρώνοντας ότι «θα αναζητήσουμε οπωσδήποτε αυτά τα δικαιώματά μας και θα κάνουμε αυτό που πρέπει». Επέκρινε επενδυτικές και άλλες επιδιώξεις στην περιοχή που προχωρούν χωρίς την έγκριση και συμμετοχή της Τουρκίας, μιλώντας για «μαξιμαλιστικά και μη ρεαλιστικά σχέδια» που «επιδεινώνουν περαιτέρω τα υφιστάμενα προβλήματα στην περιοχή» και διαμήνυσε: «Ως η χώρα με τη μεγαλύτερη ηπειρωτική ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία έχει νόμιμα δικαιώματα και ουσιώδη συμφέροντα στις θαλάσσιες περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου». Ενώ μιλώντας για πιθανές νέες συνομιλίες για το Κυπριακό, από τη μία πλευρά υποστήριξε ότι οι περσινές συνομιλίες για το Κυπριακό (πέρυσι, στην Ελβετία) είχαν «μηδενικό αποτέλεσμα», γιατί η άλλη πλευρά επέμεινε «στο "μηδενικά στρατεύματα και μηδενικές εγγυήσεις"», από την άλλη, μετέφερε ετοιμότητα για παζάρια και έναν πιθανό συμβιβασμό. Ετσι, κατηγόρησε τους Ελληνοκύπριους για «κοντόφθαλμη προσέγγιση» και ότι «εάν πιστεύουν ακόμα ότι δεν έχουν κάτι να χάσουν, κάνουν λάθος», διαμηνύοντας ταυτόχρονα: «Πιστεύουμε ότι οποιαδήποτε μελλοντική διαδικασία θα πρέπει να βασιστεί στη σημερινή πραγματικότητα στο νησί και στην εμπειρία που αποκομίσαμε από παλαιότερες διαπραγματεύσεις».

Φυσικά, οι επιλογές της Τουρκίας θα καθοριστούν από τις εξελίξεις σε σύνθετα «μέτωπα», όπως το Συριακό, το Κουρδικό, αλλά και το Παλαιστινιακό, το Μεταναστευτικό, σε μια περίοδο που οι σχέσεις της με τις ΗΠΑ περιπλέκονται, σημαντικές αντιθέσεις δυναμώνουν, αλλά και σοβαρές ανακατατάξεις μεγαλώνουν την προσοχή με την οποία κάθε πλευρά θα αλλάζει συμμάχους της.

Το σίγουρο είναι πως η Αγκυρα επιδιώκει να διατηρήσει ανοιχτούς διαύλους συνεργασίας με όσο το δυνατόν περισσότερα κέντρα γίνεται. Αυτό δείχνουν η ενίσχυση της συνεργασίας της με Ρωσία και Ιράν (παρά τις διαφωνίες με τα ρωσικά χτυπήματα στο Ιντλίμπ), αλλά και τα κοινά «τραπέζια διαλόγου» που διερευνά για τη Συρία με ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία (βλέπε την αναμενόμενη συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και το λεγόμενο «small group» για τη Συρία στο οποίο πρωτοστατεί το Παρίσι).

«Η ιστορία μας έχει αποδείξει ότι υπάρχει ένα τίμημα όταν μένεις σε αυτήν τη γεωγραφική περιοχή. Και αυτό το τίμημα είναι ότι βρίσκεσαι διαρκώς υπό απειλή και πρέπει να είσαι πάντα προσεκτικός», σημείωσε πρόσφατα ο Τούρκος Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν, μιλώντας σε αποφοίτηση σπουδαστών της Στρατιωτικής Ακαδημίας της χώρας, προσπαθώντας να εξηγήσει την αξία της διαρκούς «αναπροσαρμογής» της εξωτερικής πολιτικής της χώρας. Και απευθυνόμενος ειδικά σε «εταίρους», με τους οποίους διευρύνονται οι διαφωνίες, αλλά και τα παζάρια, συνέχισε: «Επειδή συνήθισαν σε μια Τουρκία που ήταν εξαρτημένη και ακολουθούσε άλλους για μεγάλο διάστημα στο παρελθόν, δεν μπορούν να ανεχτούν μια Τουρκία που τώρα ακολουθεί το δικό της δρόμο με τη δική της βούληση. Ο,τι κι αν κάνουν, κανείς δεν θα μπορέσει να σταθεί στο δρόμο μιας μεγάλης και ισχυρής Τουρκίας...».

Φυσικά, το αποτέλεσμα κάθε αναμέτρησης αλλά και διαπραγμάτευσης θα καθοριστεί από πλήθος παραγόντων. Και το τουρκικό μεγάλο κεφάλαιο μελετά πολύ προσεκτικά τις επιλογές και τις προτεραιότητές του.

Χρήσιμο είναι να καταγραφεί η απάντηση που έδωσε ο πρόεδρος της σημαντικότερης επιχειρηματικής οργάνωσης της Τουρκίας TUSIAD, Ερόλ Μπιλετσίκ, όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο της «Χουριέτ» για τις τελευταίες εξελίξεις στις διεθνείς σχέσεις της Αγκυρας, ειδικά όσον αφορά τις συνεχιζόμενες «τριβές» ΗΠΑ - Τουρκίας. Είπε λοιπόν:

«Κάθε χώρα περνά δύσκολες φάσεις. Η (σημερινή) ένταση με τις ΗΠΑ σίγουρα δεν είναι η πρώτη. Ωστόσο, οι 90χρονες σχέσεις ανάμεσα στην Τουρκία και τις ΗΠΑ έχουν μετατραπεί σε συμμαχία βασισμένες στις δυτικές αξίες και σε γεωστρατηγικές βάσεις... Οι διεθνείς σχέσεις (μιας χώρας) δεν εξελίσσονται μέσα σε μια νύχτα ή στη διάρκεια μίας μόνο μέρας...». Ενώ πρόσθεσε ότι «δεν μπορείς να ελέγξεις όλα όσα μπορούν να συμβούν. Είσαι ικανός μόνο να ελέγξεις τις αντιδράσεις. Και από την άποψη της οικονομίας, όπως και από την άποψη των διεθνών σχέσεων, η αντίδρασή σου αποτελεί (ουσιαστικά) τη δύναμή σου. Δεν πρέπει να χτυπήσεις την πόρτα δυνατά όταν φεύγεις από ένα δωμάτιο, διότι μπορεί να θελήσεις να επιστρέψεις μια μέρα. Ενώ η Τουρκία αναλαμβάνει δράση σχετικά με τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και την ΕΕ, αυτή η πλευρά πρέπει να συνυπολογιστεί...».

Μάλιστα, ειδικότερα για τις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας υποστήριξε ότι «δεν πρέπει να αναλογιζόμαστε την ΕΕ χωρίς την Τουρκία και την Τουρκία χωρίς την ΕΕ. Μιλάμε για μια κοινή ιστορία πολλών χρόνων...».