Τη δύσκολη πραγματικότητα και τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι της Ανατ. Αττικής έναν μήνα μετά τη φονική πυρκαγιά, που κόστισε τη ζωή σε 96 έως τώρα ανθρώπους και προκάλεσε τεράστιες υλικές καταστροφές, ανέδειξε η κινητοποίηση που οργάνωσε την περασμένη Δευτέρα η Επιτροπή Πυρόπληκτων Κατοίκων Ραφήνας - Μαραθώνα.

Στο υπόμνημα που κατέθεσαν αντιπροσωπείες της Επιτροπής στη Βουλή και στην Περιφέρεια Αττικής περιέχονται μια σειρά από αιτήματα και διεκδικήσεις για την ουσιαστική στήριξη των πυρόπληκτων και την αποκατάσταση της περιοχής, αλλά και για την προστασία του λαού από μελλοντικές καταστροφές και κινδύνους, ιδιαίτερα μπροστά στο ενδεχόμενο να υπάρξουν πλημμύρες στα πυρόπληκτα το φθινόπωρο και το χειμώνα.

Η Επιτροπή σχεδιάζει ήδη τα επόμενα βήματα της δράσης της, δίνοντας ιδιαίτερο βάρος στις διεκδικήσεις για εξασφάλιση ανθρώπινων όρων διαβίωσης όλων όσοι αναζητούν στέγη, ή αναγκάζονται να μένουν στις κατασκηνώσεις της περιοχής, ακόμα και στα μισοκαμένα σπίτια τους.

Την ανάγκη να δοθεί συνέχεια στη διεκδίκηση και ακόμα περισσότεροι πυρόπληκτοι να στηρίξουν ενεργά τη δράση της Επιτροπής αναδεικνύουν μέλη της και κάτοικοι της περιοχής που συμμετείχαν στην πρόσφατη κινητοποίηση.

«Αν γινόταν σεισμός μπορεί και να έμενε κάτι». Με αυτήν τη φράση περιγράφει ο Γιάννης Τσικαρλής την κατάσταση στην όποια βρίσκεται μετά την πυρκαγιά το σπίτι της οικογένειάς του στο Μάτι, όπου απέμεινε η εξωτερική τοιχοποιία, χωρίς όμως να έχει εξακριβωθεί τι μπορεί να διατηρηθεί από αυτήν και τι πρέπει να ανακατασκευαστεί. «Ούτε για τις κολόνες ξέρουμε αν θα χρειαστεί να ενισχυθούν», σημειώνει.

Οπως εξηγεί, οι πρώτοι έλεγχοι που χαρακτήρισαν την κατοικία «κίτρινη» δεν είναι παρά μια πρώτη ματιά. Στη συνέχεια απαιτείται ειδικός έλεγχος, ενώ όμως το ζήτημα επείγει, δεν υπάρχει καμία ενημέρωση στους πυρόπληκτους για το πότε θα ξεκινήσει. «Υπάρχουν ιδιώτες που διενεργούν ανάλογους ελέγχους, το κόστος όμως είναι από 800 έως 1.000 ευρώ», λέει.

Θολό παραμένει το τοπίο και όσον αφορά τις αποζημιώσεις για τις κατεστραμμένες οικοσκευές. «Δεν έχει περάσει συνεργείο για να καταγράψει την κατεστραμμένη οικοσκευή ούτε έχει γίνει σαφές από ποιον και πώς θα πεταχτούν καμένες συσκευές που μπορεί να είναι επικίνδυνες», αναφέρει. Ετσι, μέχρι να γίνει η καταγραφή, είναι αναγκασμένοι να διατηρούν την κατεστραμμένη οικοσκευή, αφού αν κάποιος την πετάξει, είναι πιθανόν να μη λάβει καμία αποζημίωση.

«Εχουν χαθεί πολλές ψυχές και υπάρχουν και πολύ περισσότερες "μαυρισμένες ψυχές", οικογένειες που θρηνούν νεκρούς που δεν θέλουν να ζήσουν στην περιοχή», τονίζει ο Γ. Τσικαρλής. Οπως προσθέτει, σε πολλές περιπτώσεις οι κάτοικοι αδυνατούν να ανταποκριθούν στο κόστος της ανακατασκευής των σπιτιών τους, ενώ εκτιμά πως δεν είναι λίγοι αυτοί που θα βρεθούν αντιμέτωποι με νομικά εμπόδια, που θα προκύψουν κυρίως από τους υπό διαμόρφωση δασικούς χάρτες.

Στο φόντο αυτό, καταλήγει, διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις για να αλλάξουν χέρια εκατοντάδες ιδιοκτησίες. Ηδη κατασκευαστικές εταιρείες και μεσιτικά γραφεία σπεύδουν να επωφεληθούν. «Είναι αυτοί που μας "κάψανε"», τονίζει και σχολιάζει πως μεγαλοκατασκευαστές και κυβερνήσεις «έπαιξαν» για χρόνια με το σχέδιο πόλης, βάζοντας και βγάζοντας την περιοχή από αυτό, διαμορφώνοντας μια πόλη χωρίς υποδομές, οδικό δίκτυο, στοιχειώδη αντιπυρική προστασία. «Πάνω στα πτώματα των νεκρών και τα καμένα σπίτια θα φτιαχτούν νέα τζάκια ή θα ενισχυθούν τα ήδη υπάρχοντα», σχολιάζει.

Σχετικά, τέλος, με τις εξαγγελίες της κυβέρνησης, αναρωτιέται ποιο μέρος των κονδυλίων που διαφημίζονται θα καταλήξει όντως στους πυρόπληκτους και όχι στα ταμεία όσων σπεύδουν να επωφεληθούν από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκονται. Αναρωτιέται χαρακτηριστικά τι κονδύλι διατίθεται για τη σίτιση των πυρόπληκτων, στηλιτεύοντας τα άθλια σε ποιότητα γεύματα, τα οποία μάλιστα έχουν προκαλέσει και κρούσματα δηλητηρίασης.

Ο Παναγιώτης Ράμφος διατηρεί στην περιοχή την πρώτη και μοναδική του κατοικία. Η πυρκαγιά έχει καταστρέψει το ισόγειο κτίσμα, ενώ σώζεται μόνο το υπόγειο του σπιτιού, όπου επίσης υπάρχουν ζημιές.

Στον πρώτο έλεγχο το σπίτι χαρακτηρίστηκε «κόκκινο», δηλαδή κατεδαφιστέο. Ακολούθησε επανέλεγχος ο οποίος χαρακτήρισε την κατοικία «κίτρινη», δηλαδή επισκευάσιμη. Οπως τονίζει, και οι δύο έλεγχοι έγιναν «με το μάτι», δεν χρησιμοποιήθηκε κανένα μηχάνημα, κανένα τεχνικό μέσο. Ο τρόπος με τον οποίο έγιναν οι έλεγχοι και τα διαφορετικά αποτελέσματα στα οποία κατέληξαν, προδίδουν ανεπαρκείς και αναξιόπιστες διαδικασίες.

Εδώ και έναν περίπου μήνα, από την πυρκαγιά μέχρι σήμερα, ο ίδιος και η οικογένειά του είναι αναγκασμένοι να περνούν τη μέρα τους στην αυλή του σπιτιού, ενώ μπαίνουν στο υπόγειο για να κοιμηθούν όπως όπως το βράδυ. Πρόκειται για μια «λύση» προσωρινή, όσο το επιτρέπουν ακόμα οι καιρικές συνθήκες. Είναι όμως η μόνη «λύση» που μπορούν να δώσουν στην ανάγκη τους για στέγη, αφού δεν υπάρχει ουσιαστική στήριξη και βοήθεια από το κράτος.

Μέχρι σήμερα, η χορήγηση επιδόματος ενοικίου, το ύψος και οι προϋποθέσεις παραμένουν θολά και αδιευκρίνιστα. «Μετά από έναν μήνα θα θυμηθούν να δώσουν επίδομα ενοικίου;», αναρωτιέται και προσθέτει πως η βοήθεια για τους πυρόπληκτους που έχουν μείνει χωρίς σπίτι είναι κάτι που η κυβέρνηση έπρεπε να είχε βάλει μπρος «από τη δεύτερη και την τρίτη μέρα».

Ακόμα και για έναν κάδο στον οποίο να μπορέσει να πετάξει τα μπάζα που μάζεψε από το σπίτι, χρειάστηκε να περιμένει 17 μέρες. «Σε άλλους ακόμα και σήμερα δεν έχουν πάει κάδους», σημειώνει. Η αποτίμησή του για τα μέτρα που εξαγγέλλει και υλοποιεί η κυβέρνηση, είναι ότι δεν επαρκούν να καλύψουν ούτε τις οξυμένες ανάγκες των πρώτων ημερών και ότι η πλειοψηφία των πυρόπληκτων παλεύει να σταθεί στα πόδια της χωρίς ουσιαστική κρατική αρωγή και στήριξη. «Χώρια που με τις εξαγγελίες και τις προσδοκίες που καλλιεργούν, στόχο έχουν να μας κλείσουν και το στόμα», σχολιάζει.

Ανάμεσα σε αυτούς που ανησυχούν για τα εμπόδια που θα βρουν μπροστά τους στην προσπάθεια να ξαναχτίσουν το σπίτι τους, περιλαμβάνεται ο Αντώνης Γεωργαλάς. Οπως λέει, οι εξαγγελίες και οι υποσχέσεις της κυβέρνησης πως τα σπίτια θα ξαναφτιαχτούν, όσο δεν συνοδεύονται από ανάλογα πρακτικά μέτρα, είναι απλά λόγια.

Στη δική του περίπτωση, η καταστροφή είναι ολοσχερής. Σε αυτή όμως προστίθενται και επιπλέον δυσκολίες. Το σπίτι των 30 τ.μ. υπήρχε από το 1968, σε έκταση που το Δασαρχείο δεν χαρακτήριζε δασική. Το 1997 ζήτησε και έλαβε επιβεβαίωση γι' αυτό, καθώς θέλησε να μεγαλώσει τους χώρους του σπιτιού. «Το 2017 διαπίστωσα ότι είμαι στον "αέρα"», λέει και προσθέτει πως τότε μόνο πληροφορήθηκε από το Δασαρχείο ότι «το μέρος αμφισβητείται». Σήμερα που το σπίτι του δεν υπάρχει πια, αναρωτιέται τι συνέπειες μπορεί να έχουν τα παραπάνω.

Οπως ξεκαθαρίζει, δεν ζητά ούτε δέχεται «χάρες» σαν αυτές που εμφανίζονται πρόθυμοι να προσφέρουν διάφοροι «καλοθελητές» της κυβέρνησης, που συμμετέχουν σε ολιγομελείς συσκέψεις σε σπίτια της περιοχής, τάζοντας τα πάντα σε όλους. Αντίθετα, διεκδικεί να διασφαλιστούν τα δικαιώματα του ίδιου και όλων όσοι είχαν φτιάξει με κόπο ένα σπίτι και σήμερα έχουν βρεθεί χωρίς κεραμίδι πάνω από το κεφάλι τους.

Το ανομοιογενές τοπίο στην περιοχή του Νέου Βουτζά περιγράφει ο Στέλιος Ρεντίφης, κάτοικος της περιοχής. Από τη μια, όπως λέει, υπάρχουν αυτοί που έχουν την οικονομική δυνατότητα να επισκευάσουν τα σπίτια τους. Στις περιπτώσεις αυτές οι σκαλωσιές στήθηκαν από τις επόμενες κιόλας μέρες της φωτιάς «ενώ ακόμα η περιοχή κάπνιζε».

Από την άλλη, υπάρχουν οι κάτοικοι που με κόπους και θυσίες έφτιαξαν ένα σπίτι, δεν έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν για την επισκευή του και τώρα μένουν στα μισοκαμένα σπίτια τους. Αλλά και πέρα από τις κατοικίες, οι ζημιές στην περιοχή δεν έχουν αποκατασταθεί: Οι υλοτομήσεις ακολουθούν σχετικά αργούς ρυθμούς, οι δρόμοι ακόμα και σήμερα δεν φωταγωγούνται, ενώ μόλις τις προηγούμενες μέρες αποκαταστάθηκε η λειτουργία των φαναριών στο οδικό δίκτυο.

Στην τελική ευθεία πριν από την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς ιδιαίτερη βαρύτητα αποκτούν τα αιτήματα για μέτρα στήριξης των πυρόπληκτων μαθητών. Τα εξαγγελθέντα μέχρι σήμερα μέτρα αφορούν τα τέκνα των θανόντων στην πυρκαγιά και τα παιδιά η πρώτη κατοικία των οποίων είναι ολοσχερώς κατεστραμμένη ή έχει υποστεί τέτοιες ζημιές ώστε να θεωρείται μη κατοικήσιμη, ενώ περιορίζονται στους μαθητές που έδωσαν πανελλαδικές τον Ιούνη και πρόκειται να εισαχθούν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση το 2018 - 2019.

Η Ενωση Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων Μαθητών και Μαθητριών Δήμου Μαραθώνα τονίζει την ανάγκη να διευρυνθούν τα μέτρα ώστε να καλυφθούν όλα τα παιδιά που κατοικούν στην πυρόπληκτη περιοχή, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή την έκταση ζημιών στο σπίτι της οικογένειάς τους. Επισημαίνει μάλιστα πως αυτό πρέπει να γίνει άμεσα, πριν από την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Ζητά ακόμα να συμπεριληφθούν στα μέτρα στήριξης οι μαθητές που θα φοιτήσουν τις επόμενες χρονιές στη Γ' Λυκείου για την εισαγωγή τους στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Για τα παραπάνω, η Ενωση έχει ετοιμάσει υπόμνημα και έχει ζητήσει συνάντηση με το υπουργείο Παιδείας.

Οσον αφορά το δήμο Μαραθώνα, μαθητές που κατοικούν στην πυρόπληκτη περιοχή φοιτούν σε τέσσερις σχολικές μονάδες: Στο νηπιαγωγείο και δημοτικό της Αγίας Μαρίνας, στο 2ο Γυμνάσιο στο Νέο Βουτζά και στο Λύκειο της Νέας Μάκρης. Παράλληλα, σχολεία στα οποία φοιτούν μαθητές της περιοχής υπάρχουν και στο δήμο Ραφήνας - Πικερμίου.

Η Ενωση διεκδικεί να στελεχωθούν αυτές οι σχολικές μονάδες με ψυχολόγο και κοινωνικό λειτουργό, να ξεκινήσει η χρονιά χωρίς κενά σε διδακτικό προσωπικό και προσωπικό ειδικοτήτων, καθώς και να διευρυνθεί η λειτουργία της παράλληλης στήριξης και των τμημάτων ένταξης. Ειδικά για το 2ο Γυμνάσιο Νέας Μάκρης απαιτεί την κάλυψη της θέσης του σχολικού φύλακα που ήταν κενή την περασμένη χρονιά.

Τέλος, η Ενωση βρίσκεται σε ετοιμότητα να παρέμβει για κάθε πρόβλημα που είναι πιθανό να προκύψει με την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Για παράδειγμα, ένα ζήτημα που απασχολεί είναι η εξασφάλιση της ασφαλούς μεταφοράς των μαθητών. Σημαντικός αριθμός παιδιών μεταφέρεται, λόγω των χιλιομετρικών αποστάσεων, στις σχολικές μονάδες με πούλμαν που δρομολογεί η Περιφέρεια. Στις συνθήκες που έχει δημιουργήσει η πυρκαγιά, με εκατοντάδες καμένα δέντρα που δεν έχουν ακόμα υλοτομηθεί, αλλά και με δεδομένη την απουσία αντιπλημμυρικών έργων, η Ενωση ζητά να εξασφαλιστεί η καθημερινή ασφαλής μετακίνηση από και προς τα σχολεία.