Επικίνδυνα παζάρια, με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά, που απειλούν να ανοίξουν ξανά ζητήματα αλλαγής συνόρων στα Βαλκάνια, έχουν ξεκινήσει το τελευταίο διάστημα οι ηγεσίες Σέρβων και Κοσσοβάρων Αλβανών.

Τα παζάρια αυτά, ανάμεσα στον Σέρβο Πρόεδρο Αλεξάνταρ Βούτσιτς και τον ηγέτη των Κοσσοβάρων Αλβανών (και πρώην αρχηγό του αυτονομιστικού ΟΥΤΣΕΚΑ) Χασίμ Θάτσι, για τη λεγόμενη «ομαλοποίηση» των σχέσεων Βελιγραδίου - Πρίστινας, που προωθούν υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της ΕΕ από τον επόμενο μήνα στις Βρυξέλλες, εντάσσονται στους ευρύτερους ευρωατλαντικούς σχεδιασμούς για την ένταξή τους σε ΝΑΤΟ και ΕΕ. Ξεδιπλώνονται δε με φόντο την όξυνση της ευρύτερης γεωπολιτικής αντιπαράθεσης με τη Ρωσία και την Κίνα στην περιοχή της Βαλκανικής.

Σε ό,τι αφορά το ευρωΝΑΤΟικό προτεκτοράτο του Κοσσόβου, αξίζει να θυμηθούμε ότι ήταν το άμεσο «λάφυρο» της ιμπεριαλιστικής επέμβασης του Μάρτη του 1999, που συνέχισε το διαμελισμό της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας από το 1994, κράτησε 73 μέρες με συνεχείς βομβαρδισμούς και πρόβαλε ως πρόσχημα τα δικαιώματα των Κοσσοβάρων Αλβανών.

Στην πραγματικότητα, παρότι τυπικά στις Αποφάσεις του ΟΗΕ το Κοσσυφοπέδιο αποτελεί τμήμα της Σερβίας, από την πρώτη στιγμή μετατράπηκε σε μια απέραντη βάση - εφαλτήριο των ιμπεριαλιστών ΝΑΤΟ και ΕΕ στην ευρύτερη περιοχή και η μονομερής κήρυξη «ανεξαρτησίας» του Κοσσυφοπεδίου έγινε το Φλεβάρη του 2008, με τη στήριξη των ΗΠΑ και πολλών χωρών της ΕΕ.

Επίσης, δεν είναι τυχαίο ότι ταυτόχρονα με την επέμβαση προχώρησε η δημιουργία της μεγαλύτερης στρατιωτικής βάσης των ΗΠΑ στο εξωτερικό, της βάσης «Μπόνστιλ», κοντά στο Ουρόσεβατς του νότιου Κοσσυφοπεδίου, σε στρατηγική θέση και σε κοντινή απόσταση από την ΠΓΔΜ. Στη βάση αυτή είναι η έδρα του ΝΑΤΟικού Πολυεθνικού Ανατολικού Σχηματισμού Μάχης (MNBG-Ε) της KFOR (κατοχικής δύναμης), όπου με ευθύνη των ελληνικών αστικών κυβερνήσεων και της σημερινής συμμετέχουν και Ελληνες στρατιωτικοί.

Χτίστηκε σε χρόνο dt από το στρατό και την ιδιωτική εταιρεία «Κellogg, Brown and Root Corporation» (KBR), στο ΔΣ της οποίας διατέλεσε ο τότε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης των ΗΠΑ, Ντικ Τσέινι, καταλαμβάνει 955 στρέμματα γης, έχει εγκαταστάσεις για 7.000 και πλέον στρατιώτες, 52 ελικοδρόμια και άλλες αμέτρητες δυνατότητες.

Το στρατόπεδο βρίσκεται πάνω στη διαδρομή των σχεδιαζόμενων αγωγών μεταφοράς Ενέργειας, κυρίως από περιοχές του Αζερμπαϊτζάν, όπου δραστηριοποιούνται πολλοί αμερικανικοί ενεργειακοί κολοσσοί προς την Ευρώπη, σε μια άμεση προσπάθεια περιορισμού του μεριδίου της ρωσικής Ενέργειας.

Οι ζυμώσεις, οι μυστικές και άλλες έντονες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις Σέρβων και Κοσσοβάρων Αλβανών τροφοδοτούν επικίνδυνες διεργασίες στην μπαρουταποθήκη των Βαλκανίων. Μεταξύ άλλων, το ενδεχόμενο να ξανασχεδιαστούν ή να «διορθωθούν» (κατά τον Θάτσι) τα σύνορα Σερβίας - Κοσσόβου, είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει εξελίξεις τύπου ντόμινο στην ευρύτερη περιοχή, με ανεξέλεγκτες διαστάσεις.

Το επικρατέστερο σενάριο έως τώρα προβλέπει «ανταλλαγή» εδαφών ανάμεσα σε Βελιγράδι και Πρίστινα, με την ενσωμάτωση σερβικών δήμων του βόρειου Κοσσυφοπεδίου στην υπόλοιπη Σερβία και την παραχώρηση στο Κοσσυφοπέδιο τριών δήμων της νότιας Σερβίας με σημαντική αλβανική κοινότητα (δήμοι Πρέσεβο, Μεντβέγια, Μπουγιάνοβατς).

Στην προοπτική να ευοδωθεί αυτό το σχέδιο, έχει ήδη ξεκινήσει η συζήτηση για πιθανή ανεξαρτητοποίηση της Σερβικής Δημοκρατικής Οντότητας στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, όπως επιδιώκει ο Πρόεδρός της, Μίλοραντ Ντόντικ. Η Βοσνία - Ερζεγοβίνη «στήθηκε» το 1995 με τη Συμφωνία του Ντέιτον υπό τον Ρ. Χόλμπρουκ και δεν ήταν επί της ουσίας παρά μία «ωρολογιακή βόμβα» που μπορεί να σκάσει ανά πάσα στιγμή.

Θυμίζουμε εδώ ότι η Ρωσία έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι σε περίπτωση που το Κοσσυφοπέδιο γίνει μέλος του ΟΗΕ (αν καταστεί εφικτή μία μελλοντική «τελική συμφωνία» ανάμεσα σε Σέρβους και Κοσσοβάρους Αλβανούς) από τη μεριά της θα υποστηρίξει το αίτημα του Ντόντικ για απόσχιση των Σέρβων της Βοσνίας και ένταξη στον ΟΗΕ!

Απ' αυτήν τη σκοπιά, δεν είναι τυχαίο το ταξίδι που έχει προγραμματίσει για τις 16 και 17 Σεπτέμβρη σε Σαράγεβο και Μπάνια Λούκα ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ. Το ταξίδι του θα γίνει ένα 24ωρο μετά την προγραμματισμένη για τις 15 Σεπτέμβρη συνάντηση του Ρώσου Προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, με τον Σέρβο ομόλογό του, Α. Βούτσιτς, στη Μόσχα, με επίκεντρο την επανέναρξη της διαπραγμάτευσης Βελιγραδίου - Πρίστινας στις Βρυξέλλες...

Πιθανή αλλαγή στο χάρτη εδαφών της Σερβίας με το Κοσσυφοπέδιο, ενδεχομένως να προκαλέσει αλλαγές και στα σύνορα π.χ. του Μαυροβουνίου με το Κοσσυφοπέδιο ή στα σύνορα Κροατίας και Σερβίας...

Τέτοια σχέδια, που τροφοδοτούν τον εθνικισμό, ευνοούν επίσης σχεδιασμούς όπως αυτός για τη «Μεγάλη Αλβανία», την ώρα μάλιστα που οι κυβερνήσεις Αλβανίας - Κοσσυφοπεδίου σχεδιάζουν από την Πρωτοχρονιά του 2019 «ελεύθερες κινήσεις πολιτών, εμπορευμάτων, κεφαλαίων» στα μεταξύ τους σύνορα. Εκτεθειμένη απ' αυτήν την άποψη παραμένει και η ΠΓΔΜ, που διαθέτει έντονο αλβανικό στοιχείο.

Τέλος, δεν είναι άσχετο το γεγονός πως το «ανακάτεμα» των συνόρων στα Βαλκάνια συμπίπτει και με την κλιμάκωση της έντασης στις διατλαντικές σχέσεις (π.χ. κόντρες και «εμπορικοί πόλεμοι» ΗΠΑ - ΕΕ) αλλά και με τα βαριά σύννεφα που σκιάζουν αυτό το διάστημα τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία, χώρα που έχει αυξήσει το ρόλο και τη δράση των μονοπωλίων της στα Δυτικά Βαλκάνια.

Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν ότι η ιμπεριαλιστική επέμβαση στα Βαλκάνια και η επαναχάραξη των συνόρων μετά τη διάλυση της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, που πήρε διάφορες μορφές στην πορεία των περασμένων χρόνων, όχι μόνο δεν έλυσαν τα προβλήματα για τους λαούς, αλλά αποτελούν θρυαλλίδα νέων εξελίξεων σε βάρος τους, συντηρώντας και αναμοχλεύοντας εθνικισμούς και αλυτρωτισμούς.

Διάφορα επιτελεία στην ευρωπαϊκή ήπειρο υποστηρίζουν πως για πρώτη φορά μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, οι ΗΠΑ συζητούν σοβαρά το ενδεχόμενο αλλαγών συνόρων στα Δυτικά Βαλκάνια.

Αντίθετη σε αυτά τα σχέδια δηλώνει προς το παρόν η καγκελάριος της Γερμανίας, Αγκελα Μέρκελ, που στις 13 Αυγούστου εξέφρασε ανοιχτά την αντίθεσή της σε πιθανή αλλαγή συνόρων στην περιοχή, μετά τη συνάντησή της με Βόσνιο αξιωματούχο.

Η δήλωσή της προκάλεσε δυσαρέσκεια στον Σέρβο υπουργό Εξωτερικών, Ι. Ντάσιτς, ο οποίος σχολίασε την υποκρισία της Γερμανίας, που το 1999 συμφώνησε και συνέβαλε στην αλλαγή συνόρων.

Ακόμα πιο απροκάλυπτες είναι οι συνεχείς παρεμβάσεις του Γκρεγκ Ντελάουι, πρέσβη των ΗΠΑ στο Κοσσυφοπέδιο, ο οποίος σε πρόσφατη τηλεοπτική του συνέντευξη στην Πρίστινα τόνισε ότι το «παράθυρο διαλόγου δεν πρόκειται να μείνει ανοιχτό για πάντα» και ότι «αυτήν τη στιγμή υπάρχει ενέργεια γύρω από το διάλογο. Υπάρχει ενέργεια εδώ στην Πρίστινα. Υπάρχει ενέργεια στο Βελιγράδι, υπάρχει ενέργεια στις Βρυξέλλες. Υπάρχει ενέργεια στην Ουάσιγκτον. Επομένως, νομίζω ότι κοιτάζοντας μπροστά, το 2019 πρόκειται να γίνουν ευρωεκλογές και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα βγάλουν ως προς αυτό. Αυτό που γνωρίζω είναι ότι τώρα υπάρχουν άνθρωποι εδώ, άνθρωποι στις Βρυξέλλες, άνθρωποι στην Ουάσιγκτον που θέλουν να καταλήξουν σε κάποιου είδους συμφωνία (...) Και νομίζω ότι είναι σημαντικό να επωφεληθούμε από αυτό. Από αυτόν τον άνεμο, άνεμο για αλλαγή, παντού».

Ο Αμερικανός πρέσβης, που ήταν φειδωλός στο να αναφερθεί σε περισσότερα στοιχεία από το παζάρι που γίνεται ανάμεσα σε Σερβία και Κοσσυφοπέδιο, δεν παρέλειψε να εκθειάσει ως παράδειγμα την «καταπληκτική συμφωνία μεταξύ της "Μακεδονίας" και της Ελλάδας», ενώ ερωτηθείς αν διστάζει να επαναλάβει την αμερικανική θέση ότι «το Κόσσοβο είναι ανεξάρτητο, η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα του Κοσσυφοπεδίου πρέπει να είναι σεβαστές από όλες τις πλευρές, η διαίρεση δεν πρέπει ποτέ να συζητηθεί», έδωσε την εξής αποκαλυπτική απάντηση: «Η αμερικανική στήριξη στην ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου είναι σταθερή και θα συνεχιστεί. Οι άλλες ερωτήσεις που κάνετε σχετίζονται με τα στοιχεία μιας τελικής συμφωνίας και δεν πρόκειται να φτάσω σε αυτά τα στοιχεία, για τους λόγους που ανέφερα ήδη». Στη συνέχεια, όταν ξαναρωτήθηκε αν αποκλείει ένα διαμελισμό, επέμεινε να μη μιλήσει για το «τι θα είναι στοιχείο της τελικής συμφωνίας».