Από τη συνάντηση της ύπατης εκπροσώπου της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Φ. Μογκερίνι, με τους Προέδρους Σερβίας και Κοσσόβου τον Ιούλη

Φουντώνουν τα σενάρια συνοριακών αλλαγών στα Δυτικά Βαλκάνια με επίκεντρο τις έντονες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου και τα σχέδια περί «Μεγάλης Αλβανίας» που φαίνεται πως προωθούν ξανά, έντονα, το τελευταίο διάστημα οι ΗΠΑ, αλλά και η ΕΕ, σε μία προσπάθεια να προωθήσουν τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα έναντι ανταγωνιστών, όπως η Ρωσία, η Κίνα, η Τουρκία κ.ά.

Η ευρωπαϊκή ειδησεογραφική ιστοσελίδα «BuzzFeed» σε χτεσινό εκτενές ρεπορτάζ επισημαίνει ότι αφότου ανέλαβε τη διακυβέρνηση των ΗΠΑ ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχουν επανέλθει ζωηρά στο προσκήνιο οι συζητήσεις για «ανασχεδιασμό» των συνόρων στα Δ. Βαλκάνια, με πρώτο στη λίστα το σενάριο «νέας οριοθέτησης» συνόρων ή και ανταλλαγής εδαφών μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου. Οι διαβουλεύσεις αυτές, που έχουν ενταθεί παρασκηνιακά το τελευταίο διάστημα, αναμένεται να κλιμακωθούν ενόψει του νέου γύρου διμερών διαπραγματεύσεων περί «ομαλοποίησης» των μεταξύ τους σχέσεων, που θα ξαναρχίσουν (μετά από μήνες...) το Σεπτέμβρη στις Βρυξέλλες, με τη μεσολάβηση της ΕΕ.

Στο ίδιο ρεπορτάζ επισημαίνονται οι αντιθέσεις ισχυρών ιμπεριαλιστικών χωρών της ΕΕ που φέρεται πως «φοβούνται, σε αυτήν την περίπτωση, ένα ντόμινο εξελίξεων» στα Δυτικά Βαλκάνια. Οι ρεπόρτερ της ιστοσελίδας, επικαλούμενοι εκπρόσωπο του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών, αναφέρουν ότι η ομαλοποίηση των σχέσεων Βελιγραδίου - Πρίστινας «είναι κρίσιμη για την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευημερία των δύο χωρών και της ευρύτερης περιοχής» και ότι η διαπραγμάτευση «θα πρέπει να γίνει στη βάση της αναγνώρισης της ανεξαρτησίας και της κυριαρχίας των κρατών εντός των σημερινών συνόρων».

Παρόμοια θέση εκφράζει στο ρεπορτάζ του «BuzzFeed» και Γάλλος διπλωμάτης που τονίζει ότι «η ιδέα και μόνο για συζήτηση περί συνόρων είναι αποσταθεροποιητική», προσθέτοντας: «Τα σύνορα είναι εκρηκτική υπόθεση. Δεν ξέρεις τι θα συμβεί όταν αγγίξεις το θέμα συνόρων!».

Στο ίδιο ρεπορτάζ επισημαίνεται η παρόμοια θέση του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών, περί αντίθεσης σε σχέδια «ανταλλαγής εδαφών» και «αλλαγής» συνόρων. Αναφέρεται επίσης η πρόσφατη δήλωση του Προέδρου του ΝΑΤΟικού προτεκτοράτου, Χασίμ Θάτσι, πως αν και απορρίπτει τη διχοτόμηση του Κοσσυφοπεδίου στη βάση εθνοτικών γραμμών είναι «ανοικτός σε συζήτηση για διόρθωση των συνόρων» ενόψει του νέου γύρου διαπραγμάτευσης Βελιγραδίου - Πρίστινας.

Ενδεικτικά είναι τα «επιχειρήματα» που επιστρατεύει η Αλ. Γιοκσίμοβιτς, πρόεδρος του Centre for Foreign Policy στη Σερβία, σε άρθρο της που δημοσίευσε η «Καθημερινή», όπου λέει ότι «έπειτα από την εξεύρεση συμβιβασμού στη σχεδόν 25ετή ονοματολογική διαφορά ανάμεσα στην Αθήνα και στα Σκόπια, η διεθνής κοινότητα και ιδιαίτερα η ΕΕ έχουν επικεντρωθεί στην εξομάλυνση των σχέσεων Βελιγραδίου - Πρίστινας. Η εξεύρεση λύσης θα μπορούσε να είναι ακόμα ένα σημαντικό ορόσημο στην οικοδόμηση ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων. Αν δεν επιλυθεί στους επόμενους δύο μήνες, θα μπορούσε να μετατραπεί σε "παγωμένη σύγκρουση" για τα επόμενα πολλά χρόνια. Κάθε καθυστέρηση δεν συνεισφέρει στην κατεύθυνση του συμβιβασμού (...)

Ο συμβιβασμός μοιάζει ακόμα ως ένας μακρινός στόχος, αλλά υπάρχουν, επίσης, αρκετοί λόγοι για αισιοδοξία, καθώς έχει γίνει μια τεράστια προσπάθεια για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο. Η αποτυχία δεν θα σταματούσε απλά τη διαδικασία στο σημείο που είμαστε αυτήν τη στιγμή, αλλά πιθανότατα θα γύριζε πολλά χρόνια πίσω την περιοχή».

Το ίδιο 24ωρο, η σερβική εφημερίδα «Μπλιτς» του Βελιγραδίου επαναφέρει την έντονη κινητικότητα που αναμένεται να αναπτύξει τις επόμενες βδομάδες η σερβική κυβέρνηση, επισημαίνοντας την επικείμενη συνάντηση του Προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντιμίρ Πούτιν, στη Μόσχα ή το Βλαδιβοστόκ, και την επικείμενη επίσκεψη του αντιπροέδρου της Ινδίας, Β. Νάιντου, στο Βελιγράδι. Αναφέρει επίσης την επίσκεψη του Βούτσιτς στην Κίνα με αφορμή οικονομικό φόρουμ στο Πεκίνο, στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο «για συζητήσεις» με εκπροσώπους της εκεί σερβικής κοινότητας, τις επαφές που θα έχει στην έδρα του ΟΗΕ στη Ν. Υόρκη μεταξύ 24 και 28 Σεπτέμβρη και, τέλος, την επίσκεψη που αναμένεται να πραγματοποιήσει στο Βελιγράδι ο Γάλλος ομόλογός του, Εμ. Μακρόν, μεταξύ 3 και 5 Δεκέμβρη.

Σε αυτό το κλίμα αίσθηση προκάλεσαν οι δηλώσεις που έκανε την Παρασκευή η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα. Στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου που έδωσε στο Βελιγράδι με τον Σέρβο υπουργό Εξωτερικών, Ιβιτσα Ντάσιτς, η Ζαχάροβα τόνισε ότι η θέση του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών για το Κοσσυφοπέδιο «είναι σταθερή». Ερωτηθείσα για τα σενάρια και τις πληροφορίες διαπραγμάτευσης για «νέο προσδιορισμό των συνόρων» ως «λύση στο πρόβλημα του Κοσσυφοπεδίου» απάντησε ότι η προσέγγιση της Μόσχας στο θέμα βασίζεται «στο διεθνές δίκαιο και στο σεβασμό της κυριαρχίας της Σερβίας». Επανέλαβε ότι η στάση της Μόσχας δεν έχει αλλάξει, υπενθύμισε επίσης ότι δεν έχει ακυρωθεί (άρα ισχύει....) η απόφαση 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που ορίζει το Κοσσυφοπέδιο ως «αναπόσπαστο τμήμα της Σερβικής Δημοκρατίας». «Δεν θα αποδεχθούμε το ψέμα ότι το Κοσσυφοπέδιο χωρίστηκε από τη Σερβία στη βάση ενός δημοψηφίσματος. Δεν θα δεχθούμε αυτό που μας είπαν ότι πρόκειται για μοναδική περίπτωση στην Ευρώπη. Δεν θα περάσει ό,τι σχετίζεται με διαστρέβλωση ιστορικής μνήμης...», είπε η Ζαχάροβα. Κατέληξε ωστόσο ότι η Ρωσία «θα σεβαστεί την απόφαση της Σερβίας».

Ο Σέρβος υπουργός Εξωτερικών, από την πλευρά του, τόνισε ότι ο «επανακαθορισμός συνόρων δεν είναι τελειωμένη συμφωνία», αλλά «κάτι που είδαμε ως πιθανότητα για να φθάσουμε σε συμβιβασμό».