Αυτές τις μέρες συμπληρώνονται 44 χρόνια από τα τραγικά γεγονότα στην Κύπρο, που οδήγησαν στη διχοτόμηση του νησιού. Η Ελλάδα και η μετάβαση από τη στρατιωτική δικτατορία στην αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία σημαδεύτηκε από αυτά τα γεγονότα. Η εξέλιξη των γεγονότων στην Κύπρο, υπό το δάκτυλο της χούντας των συνταγματαρχών, δείχνει ακριβώς την προσπάθεια που καταβάλλει η αστική τάξη, προκειμένου να αναβαθμίσει το ρόλο της χώρας της σε μια γεωγραφική περιοχή. Και αυτό σε μια αγαστή προσπάθεια τήρησης των δεσμεύσεων και υλοποίησης των σχεδιασμών διαφόρων ιμπεριαλιστικών οργανισμών, όπως του ΝΑΤΟ.

Στο έδαφος της Κύπρου, μετά την ανεξαρτητοποίησή της το 1955 και με τη Συμφωνία της Ζυρίχης, βρίσκονταν ελληνικά, τουρκικά και βρετανικά στρατεύματα, όπως άλλωστε συμβαίνει και σήμερα, διότι οι χώρες αυτές ορίζονται ως «προστάτιδες δυνάμεις». Την περίοδο της χούντας, οι παρεμβάσεις της στο νησί της Κύπρου γίνονταν μέσα από το χώρο της Εθνικής Φρουράς, στην οποία υπηρετούσαν Ελληνες αξιωματικοί. Τα αντιτιθέμενα συμφέροντα της χούντας, με εκείνα του Μακαρίου, ωθούσαν την ελληνική χούντα σε παρεμβάσεις εις βάρος του Μακαρίου. Ετσι, στις 2 Ιούλη 1974, ο Μακάριος ζήτησε από τον χουντικό Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Φ. Γκιζίκη, να αποσυρθούν από την Κύπρο οι Ελληνες αξιωματικοί της Εθνικής Φρουράς, καταγγέλλοντας παράλληλα και τις παρεμβάσεις της χούντας.

Την ίδια στιγμή, στην Ελλάδα είχαν αρχίσει να γίνονται πιο εμφανείς οι τριγμοί στην κυβέρνηση. Η χούντα έπνεε τα λοίσθια, αφού έχανε σιγά - σιγά τα στηρίγματά της, ενώ το χτύπημα που είχε δεχθεί και με την εξέγερση του Πολυτεχνείου και το δυνάμωμα της αντιδικτατορικής πάλης ήταν καθοριστικό για την πορεία της. Η ελληνική χούντα είχε εκφράσει την ανησυχία της για το ενδεχόμενο πολεμικής σύγκρουσης με την Τουρκία. Σε απόρρητο υπόμνημα του Ν. Μακαρέζου προς την ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων στις 12 Μάη 1974, αποδεικνύεται ακριβώς αυτό. Μεταξύ άλλων, απευθύνει «ύστατη έκκληση» έναντι των «κινδύνων ανατροπής του παρόντος καθεστώτος από μία ενδεχόμενη οικονομική κατάρρευση, πολεμική σύγκρουση (με την Τουρκία για την Κύπρο) ή ένα νέο εσωχουντικό πραξικόπημα».

Στις 15 Ιούλη οι χουντικοί αξιωματικοί της Εθνοφρουράς και οι ντόπιοι συνεργάτες τους, της ΕΟΚΑ Β', με ένα αιματηρό πραξικόπημα προχωρούν στην ανατροπή του Μακάριου. Πρόεδρος της Κύπρου γίνεται ο Ν. Σαμψών. Την ίδια μέρα, το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ με ανακοίνωσή του καταδικάζει το πραξικόπημα και απευθύνει κάλεσμα στον ελληνικό λαό να σταθεί αγωνιστικά στο πλευρό της Κύπρου.

Το πραξικόπημα οδήγησε και στην επέμβαση και στην κατοχή της Κύπρου από τις τουρκικές δυνάμεις. Ετσι, στις 20 Ιούλη τουρκικές δυνάμεις εισβάλλουν στις βόρειες ακτές της Κύπρου, πραγματοποιώντας την επιχείρηση «Αττίλας 1». Την ίδια μέρα δημοσιεύεται ανακοίνωση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, όπου καταγγέλλεται ότι «το πραξικόπημα της ελληνικής χούντας στην Κύπρο οδήγησε στην επέμβαση των Τούρκων. Και οι δύο ενέργειες είναι πράξεις που αποβλέπουν στην εξυπηρέτηση του ίδιου σχεδίου του ΝΑΤΟ και των Αμερικανών, του διαμελισμού της Κύπρου και της μετατροπής της σε αμερικανοΝΑΤΟική βάση».

Στις 21 Ιούλη, συνεδριάζουν οι τέσσερις επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων (Γρ. Μπονάνος, Α. Γαλατσάνος, Α. Παπανικολάου, Π. Αραπάκης) εκτιμώντας την κατάσταση, ενώ νωρίτερα είχε παρθεί απόφαση επιστράτευσης, που είχε υλοποιηθεί. Κατέληξαν πως η Ελλάδα δεν ήταν σε θέση να κηρύξει τον πόλεμο στην Τουρκία. «Ποιος εγγυάται πως οι επιστρατευμένοι θα υπακούσουν στις διαταγές των αξιωματικών;», τόνισε μεταξύ άλλων ο Π. Αραπάκης. «Αν (...) εμείς κηρύξουμε τον πόλεμο είναι πολύ πιθανό ότι θα δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η χούντα προσπαθεί κάνοντας πόλεμο να σωθή (...) Και τότε τι θα γίνη;». Ακολούθως, οι «στρατηγοί» αποφάσισαν να διαφοροποιηθούν από τα μικρότερα και μεσαία στελέχη του στρατού που στήριζαν τον Ιωαννίδη (μεταξύ των οποίων είχαν, επίσης, εκδηλωθεί σοβαρά ρήγματα), προκρίνοντας τη «λύση» της «πολιτικοποίησης».

Στις 24 Ιούλη, μέρα της εναλλαγής με πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας και επιστροφή στην αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία, το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ με ανακοίνωσή του τοποθετήθηκε στο ζήτημα της εναλλαγής, της λήξης και της παραμονής της χούντας, λίγες μέρες μετά από την επιδίωξη του Δ. Ιωαννίδη να προχωρήσει στην ανατροπή του Μακαρίου και την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο. Το ΚΚΕ εκτίμησε ότι «κάτω από το βάρος των εγκλημάτων και των προδοσιών της χούντας, της σθεναρής αντίδρασης του ελληνικού λαού και της κατακραυγής των άλλων λαών, η χούντα δεν μπορεί να σταθεί. Ο στρατηγός Γκιζίκης καθοδηγούμενος από τους Αμερικανούς και τους ΝΑΤΟικούς κύκλους κάλεσε και ανέθεσε το σχηματισμό κυβέρνησης στον Κ. Καραμανλή. Γίνεται προσπάθεια να περισωθούν η ένοχη εθνικής προδοσίας ηγεσία της χούντας, οι αντιδημοκρατικοί θεσμοί και η αμερικανοΝΑΤΟική κυριαρχία στην Ελλάδα, να δοθεί λύση στο Κυπριακό σε βάρος της ανεξαρτησίας και της ακεραιότητας της Μεγαλονήσου. Αυτές οι προσπάθειες, όσο και αν φροντίζουν να τις εξωραΐσουν με υποσχέσεις περί δημοκρατίας οι Αμερικανοί και Ελληνες εμπνευστές τους, δεν πρέπει να εξαπατήσουν το λαό, τους πραγματικούς δημοκράτες και τους πατριώτες Ελληνες αξιωματικούς».

Στις 22 Ιούλη είχε προηγηθεί ανακωχή στην Κύπρο και στις 8 Αυγούστου γίνονται διαπραγματεύσεις με τις «προστάτιδες δυνάμεις» - Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία - οι οποίες, ωστόσο, οδηγήθηκαν σε ναυάγιο. Στις 14 Αυγούστου ακολουθεί η νέα τουρκική επίθεση «Αττίλας 2», με την οποία το 37% του κυπριακού εδάφους περνάει υπό την κατοχή της Τουρκίας.

Ο ρόλος που έπαιξε το ΝΑΤΟ εκείνες τις μέρες επιβεβαιώνει τον ιμπεριαλιστικό του χαρακτήρα και την αστάθεια που προκαλεί στις περιοχές όπου εμπλέκεται. Επιβεβαιώνεται το σύνθημα του ΚΚΕ ότι «οι ιμπεριαλιστές χαράσσουν τα σύνορα των κρατών με των λαών το αίμα», αφού είχε ενεργή συμμετοχή στο διαμελισμό και στην κατοχή μιας χώρας, δεδομένου ότι και οι τρεις «προστάτιδες δυνάμεις» ήταν και είναι κράτη - μέλη του. Επιβεβαιώνεται, ακόμη, ότι η ανάθεση της λύσης του Κυπριακού σε ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, είτε το ΝΑΤΟ είτε την ΕΕ, αυξάνει τον κίνδυνο οριστικής διχοτόμησης του νησιού.

Τέλος, όσον αφορά τα διάφορα φασιστοειδή και τους ναζί της ΧΑ που αυτές τις μέρες μιλούν για τις θηριωδίες των Τούρκων έναντι των Ελλήνων και την κατοχή της Κύπρου, εσκεμμένα κρύβονται πίσω από τα εθνικιστικά τους δάκρυα. Και αυτό γιατί η ίδια η Ιστορία, τα ίδια τα γεγονότα αποδεικνύουν την άμεση εμπλοκή που είχαν οι πολιτικοί τους πρόγονοι σε αυτήν την τραγωδία για το λαό της Κύπρου. Και όχι μόνο αυτό. Αποδεικνύεται το γερό σφιχταγκάλιασμα των φασιστών με το σύστημα που τους δίνει τροφή. Γι' αυτό, μπροστά στην «αγάπη» τους για το καπιταλιστικό σύστημα, ξεχνούν και τις πατρίδες και τα πραγματικά λαϊκά συμφέροντα.