Σάββατο 14 Ιούλη 2018 - Κυριακή 15 Ιούλη 2018 - 1η έκδοση
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 26
ΙΣΤΟΡΙΑ
ΝΙΚΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ
Μάχες όπου και όταν θέλουμε εμείς, όχι όπου και όταν θέλει ο αντίπαλος

Αναφορά στον συνταγματάρχη του ΔΣΕ, με αφορμή την κυκλοφορία ειδικής έκδοσης και εκδήλωση προς τιμήν του

Χάρτης που δείχνει την απαγκίστρωση των δυνάμεων του Δημοκρατικού Στρατού Ρούμελης από τον εχθρικό κλοιό, το φθινόπωρο του 1947 (Αρχείο του ΚΚΕ)
Χάρτης που δείχνει την απαγκίστρωση των δυνάμεων του Δημοκρατικού Στρατού Ρούμελης από τον εχθρικό κλοιό, το φθινόπωρο του 1947 (Αρχείο του ΚΚΕ)
Με μία ειδική έκδοση θα τιμήσει η Κομματική Οργάνωση Φωκίδας του ΚΚΕ τον ταγματάρχη του ΔΣΕ, Νίκο Τριανταφύλλου. Η παρουσίαση της έκδοσης θα γίνει στις 29 Ιούλη, σε εκδήλωση στο χωριό Ευπάλιο Δωρίδας, γενέτειρα του Νίκου Τριανταφύλλου.

Από τις σελίδες του «Ριζοσπάστη» κάνουμε σήμερα μια πρώτη αναφορά στα υλικά της έκδοσης, μέσα από τα οποία παρουσιάζεται η ζωή και η δράση του Νίκου Τριανταφύλλου. Μιας ηγετικής φυσιογνωμίας της ΚΟ Στερεάς του ΚΚΕ και του ΔΣΕ. Η στάση ζωής που ακολούθησε, η αφοσίωσή του στα ιδανικά του σοσιαλισμού - κομμουνισμού, η ολόψυχη συμμετοχή του και η προσφορά του στο λαό μέσα από το ΚΚΕ και το επαναστατικό κίνημα, τον κατέταξαν ανάμεσα στους ήρωες του Κόμματος και του λαού μας, που η ζωή τους παραδειγματίζει τις νεότερες γενιές.

Εισαγωγικά παρουσιάζονται η οικογενειακή του καταγωγή, η έφεσή του στην κατάκτηση της γνώσης, η προσπάθειά του να σπουδάσει, η επαφή του με την επαναστατική ιδεολογία, η διάθεσή του να ασχοληθεί με τις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις και τα προβλήματα του λαού. Το 1939 κατατάσσεται στο στρατό και τελειώνει τη σχολή εφέδρων αξιωματικών Σύρου. Στον πόλεμο του 1940 διακρίνεται για την προσφορά του και την επιτελική του ικανότητα, που αναγνωρίζεται από το σύνολο των αξιωματικών της μονάδας του, ακόμα και των μόνιμων.

Προκήρυξη του Αρχηγείου Ρούμελης, 1η Φλεβάρη 1947
Προκήρυξη του Αρχηγείου Ρούμελης, 1η Φλεβάρη 1947
Την περίοδο της Κατοχής οργανώνεται στο ΚΚΕ και συμμετέχει ενεργά στο ΕΑΜικό κίνημα. Μετά τη Βάρκιζα συλλαμβάνεται και φυλακίζεται για μικρό διάστημα στην Αθήνα. Με την αποφυλάκισή του αρνείται τη θέση που του προσφέρει το αστικό κράτος και φεύγει κρυφά από την Αθήνα. Την περίοδο της «Λευκής Τρομοκρατίας» βρίσκεται στη Λαμία ως μέλος του Γραφείου Περιοχής της Κομματικής Οργάνωσης Στερεάς, συγκεκριμένα καθοδηγητής της Κομματικής Οργάνωσης Λαμίας, και αρθρογραφεί στην τοπική εφημερίδα του ΕΑΜ «Ρούμελη» και στην εφημερίδα της ΚΟ Λαμίας «Λαμιακή Φωνή». Στις 12/12/46 περνά στον ΔΣΕ και στο Αρχηγείο Ρούμελης, διοικητής του Αρχηγείου Φθιωτιδοφωκίδας έως το τέλος του 1947. Αρχές του 1948 αναλαμβάνει για μικρό χρονικό διάστημα τη διοίκηση της 670 Μονάδας στον Γράμμο, και στη συνέχεια τίθεται επικεφαλής του Αρχηγείου Κεντρικής Μακεδονίας. Ο Ν. Τριανταφύλλου έπεσε μαχόμενος στα Κρούσια στις 16 Φλεβάρη 1948, λίγο μετά την επιχείρηση στη Θεσσαλονίκη.

Πολιτικός - στρατιωτικός ηγέτης

Ο Ν. Τριανταφύλλου διέθετε αξιόλογες πολιτικές και στρατιωτικές ικανότητες. Διαπαιδαγωγήθηκε από το ΚΚΕ μέσα στη σκληράδα και τις απαιτήσεις του αγώνα, είχε κατανοήσει την τεράστια σημασία της συνειδητής πειθαρχίας σε όλες τις πτυχές της πρακτικής δουλειάς του αγωνιστή. Η πολιτική του μόρφωση ολοκληρωνόταν, ταυτόχρονα με την παιδαγωγική. Καλλιέργησε και διέθετε κοινωνική μόρφωση σε ανεπτυγμένο επίπεδο. Ολα αυτά τον βοήθησαν σημαντικά κατά τη διάρκεια της Κατοχής, στον ΕΛΑΣ, στην παράνομη και μισοπαράνομη δράση, και κυρίως στον Δημοκρατικό Στρατό, όπου ως στέλεχος ξεδίπλωσε μια σειρά από στρατιωτικές αρετές.

Οι ικανότητές του φάνηκαν κυρίως στο πεδίο της μάχης, πριν και κατά τη διάρκειά της, στη διεύθυνση των μαχών. Από μαρτυρίες και ντοκουμέντα φαίνεται ότι είχε την ικανότητα να κάνει γενικεύσεις στρατιωτικού χαρακτήρα που προέκυπταν από την κατανόηση των νέων στοιχείων που χαρακτήριζαν τον ΔΣΕ - σε διάκριση, για παράδειγμα, από τον ΕΛΑΣ ή γενικά από την αντάρτικη τακτική.

Το εξώφυλλο της έκδοσης για τον Νίκο Τριανταφύλλου
Το εξώφυλλο της έκδοσης για τον Νίκο Τριανταφύλλου
Μέσα από μαρτυρίες συμμαχητών του στον ΔΣΕ και άλλων στελεχών, αλλά και αξιοποιώντας το μοναδικό αμιγώς στρατιωτικό κείμενό του, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Δημοκρατικός Στρατός» και διασώζεται, επιχειρείται να αναδειχθεί η δική του ξεχωριστή συνεισφορά στη διεξαγωγή της πάλης του ΔΣΕ. Συνεισφορά που μαζί με την αντίστοιχη των υπόλοιπων μαχητών και στελεχών του ΔΣΕ, συγκροτούν σημαντική πτυχή του μεγαλείου του. Αποτελούν σημαντικής αξίας παρακαταθήκη για τους αγωνιστές του σήμερα.

Ο Αλέκος Παπαγεωργίου, στο βιβλίο του «Εμπειρίες Ενοπλων Αγώνων» (εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»), περιγράφει τις συζητήσεις που είχε με τον Ν. Τριανταφύλλου περί τα μέσα Νοέμβρη του 1947. Οι συζητήσεις αυτές αφορούσαν τη μάχη της Αμφισσας και την αντάρτικη τακτική. Ο Ν. Τριανταφύλλου συνόψιζε την τακτική των ανταρτών στα εξής:

«Να δίνουμε τις μάχες όπου και όταν θέλουμε εμείς και όχι όπου και όταν θέλει ο αντίπαλος. Τα χτυπήματά μας πρέπει να είναι συντριπτικά στην κίνηση του αντιπάλου και κυρίως στα πλευρά και στα νώτα».

Ο Αλ. Παπαγεωργίου σημειώνει επίσης ότι ο Ν. Τριανταφύλλου «έδινε μεγάλη σημασία στις πληροφορίες, που θα τη ζήλευαν και οι πιο πεπειραμένοι αξιωματικοί».

Η ιδιαίτερη σημασία που έδινε ο Ν. Τριανταφύλλου στις πληροφορίες επιβεβαιώνεται από τη μαρτυρία του Μ. Καΐλα (περιέχεται στο βιβλίο του Γιάννη Τριανταφύλλου «Στον αδερφό μου Νίκο Τριανταφύλλου», 1994, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»), ο οποίος αναφέρεται σε παραδείγματα που προέρχονται από την εποχή πριν την έξοδο του Ν. Τριανταφύλλου στο βουνό. Ξεχωρίζει ένα σημείο που δείχνει το επιθετικό πνεύμα που χαρακτήριζε τον Ν. Τριανταφύλλου: «Σύνθημά του για το ξεπέρασμα των μόνιμων δυσκολιών που υπήρχαν στα τμήματα του Δημοκρατικού Στρατού σε πολεμοφόδια, ρουχισμό και τρόφιμα ήταν πως όλα αυτά κι ό,τι άλλο μας λείπει μπορούμε να τα παίρνουμε στις μάχες με τον εχθρό».

Από την ίδια μαρτυρία: «Η ανθρωπιά του Νίκου ήταν παροιμιώδης, όπως και η συντροφικότητά του, η αγάπη προς τους μαχητές που τον λάτρευαν και προς τους αγρότες που μοιράζονταν άφοβα μαζί του τις σκέψεις τους».

Ο Ν. Π. Καραθάνος έζησε από κοντά τον Ν. Τριανταφύλλου για 30 μέρες. Ηταν το χρονικό διάστημα που χρειάστηκε η μεγάλη φάλαγγα 1.200 μαχητών και αόπλων για να φτάσει με τα πόδια από τη Ρούμελη στον Γράμμο, το 1947.

Αφηγείται: «Σ' αυτές τις 30 μέρες γνώρισα τον Νίκο Τριανταφύλλου. Αξιο διοικητή μιας τέλεια ανομοιογενούς φάλαγγας. Ψύχραιμο στις δύσκολες στιγμές. Εμπιστοσύνη στους μαχητές του. Συντροφική συνεργασία με τις διοικήσεις των τμημάτων. Συντροφικός και εποικοδομητικός έλεγχος στην πραγματοποίηση των αποφάσεων. Θερμή, εγκάρδια, ανθρωπιστική κατανόηση και συμπαράσταση στους ανθρώπους που υπέφεραν από τις ελλείψεις και τις κακουχίες της πορείας. Αυτά τα χαρίσματα του Νίκου Τριανταφύλλου διατηρούσαν στους μαχητές την πεποίθηση ότι "θα τα βγάλουμε πέρα". Πράγματι, η αποστολή τερματίστηκε με ελάχιστες απώλειες».

Σε άλλη μαρτυρία αγωνιστή εκείνης της εποχής βλέπουμε ότι οι μέθοδοι που αξιοποιούσε ο Νίκος Τριανταφύλλου για να καθοδηγεί ήταν η πειθώς, η νουθεσία και το προσωπικό παράδειγμα σε όλες τις εκδηλώσεις της κομματικής και στρατιωτικής ζωής και συμπεριφοράς. Το ήθος και το ύφος του ήταν πάντα συντροφικό. Η κριτική του εποικοδομητική με στόχο να βοηθήσει στο ξεπέρασμα των αδυναμιών, στη βελτίωση της ποιότητας της δουλειάς και στο ανέβασμα της συλλογικής προσφοράς των αγωνιστών για το καλό του κινήματος. Αυτά δεν σήμαιναν ότι ο Ν. Τριανταφύλλου ήταν υποχωρητικός απέναντι στις αδυναμίες ή συμβιβαστικός και αδιάφορος στα λάθη και στις συνέπειες που αυτά είχαν. Το αντίθετο, επιβαλλόταν και ασκούσε τα καθήκοντα της διοίκησης με τη λογική των επιχειρημάτων του, χωρίς να γίνεται βίαιος ή σκληρός.

Ο Ν. Τριανταφύλλου έβλεπε το ξεπέρασμα των δυσκολιών, που υπήρχαν αντικειμενικά σε όλο το διάστημα της πάλης του ΔΣΕ, στην αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων που υπήρχαν και στη συλλογική, εθελοντική προσφορά των καλά ενημερωμένων μαχητών και μαχητριών. Ετσι όπως πήγαζαν αυτά από το χαρακτήρα και την αποστολή του ΔΣΕ.

Είχε ήδη ορισμένη στρατιωτική εκπαίδευση, ως έφεδρος αξιωματικός του αστικού στρατού. Σύμφωνα με άλλη μαρτυρία, διακρινόταν για την τακτική του αντίληψη στο πεδίο της μάχης, αλλά και για την τόλμη και αποφασιστικότητα που απαιτούνταν για το σχεδιασμό τολμηρής ενέργειας. Καλλιεργούσε την ικανότητα να σταθμίζει τις δυνατότητες τόσο του αντιπάλου όσο και των τμημάτων που διοικούσε.

Ο Ν. Τριανταφύλλου υπολόγιζε πολύ τον παράγοντα μαχητή, το ηθικό του, τη μαχητικότητά του, που ήταν συνάρτηση της πίστης στο δίκιο του αγώνα αλλά και της εκπαίδευσης, της πολεμικής του εμπειρίας. Παράλληλα, δεν παρέβλεπε το συσχετισμό των δυνάμεων σε κάθε συγκεκριμένη μάχη και τον τακτικό αιφνιδιασμό στο πεδίο της μάχης.

Δεν είναι τυχαίο ότι ορισμένοι πρώην συμμαχητές του Ν. Τριανταφύλλου, εγκαταλείποντας το ΚΚΕ στην πορεία και βρίσκοντας «το φως το αληθινό» στα κηρύγματα είτε του οπορτουνισμού (μέσα από τις γραμμές του «ΚΚΕ εσωτερικού» και αργότερα του τότε Συνασπισμού) είτε της σοσιαλδημοκρατίας του τότε ΠΑΣΟΚ, του καταλόγιζαν ως «ελάττωμα» ότι ήταν υπερβολικά πειθαρχικός και παράτολμος στη μάχη.

Εχουν διασωθεί αρκετές αναμνήσεις παλιών αγωνιστών που περιγράφουν τις αρετές του Ν. Τριανταφύλλου, σαφώς περισσότερες από αυτές που σταχυολογήθηκαν παραπάνω. Ανεξάρτητα από το βαθμό υποκειμενισμού που χαρακτηρίζει τη μία ή την άλλη μαρτυρία, φαίνεται ότι οι αναμνήσεις του Κώστα Κοκκινόπουλου για τον Ν. Τριανταφύλλου αποτελούν τη συνισταμένη όλων.

Εγραψε ο Κ. Κοκκινόπουλος το Μάη του 1993:

«Απαιτητικός, πρώτα από τον εαυτό του και κατόπιν από όλους τους συνεργάτες του και συμπολεμιστές του, για την επιτυχία του καλύτερου και τελειότερου δυνατού.

Ηξερε πολύ καλά να χρησιμοποιεί θαρραλέα και τολμηρά τη γλώσσα της ειλικρίνειας, όπου υπήρχε περίπτωση ατομικής ή συλλογικής αυτοκριτικής, όπως επίσης και την πάντοτε τεκμηριωμένη, πειστική γλώσσα της κριτικής βοήθειας.

Πολύ απλός και αθόρυβος, γλυκομίλητος, ευθύς και ειλικρινής, κατέκτησε δικαιωματικά την αγάπη, την εκτίμηση και την εμπιστοσύνη όλων. Με τη συμπεριφορά του, τις τοποθετήσεις του και το ατομικό του παράδειγμα, πρόσφερε πολλά στη δημιουργία και εξέλιξη των στελεχών.

Δίπλα στα σοβαρά προβλήματα του ιδιόμορφου ένοπλου αγώνα, εξίσου και ιδιαίτερα ενδιαφερόταν και για τις σχέσεις και τη συμπεριφορά των ενόπλων τμημάτων του ΔΣΕ με το λαό της περιοχής, που έπρεπε - το υπογράμμιζε αυτό - απαραβίαστα να είναι άψογες και ποιοτικά μόνιμα ανοδικές.

Ασυμβίβαστος με κάθε μικρή ή μεγαλύτερη αυθαιρεσία που θα εξέθετε ή θα διαστρέβλωνε τον αγώνα του ΔΣΕ.

Ποτέ δεν προσπερνούσε απαρατήρητα ακόμα και τα πιο μικρά ζητήματα και προβλήματα. Και το πιο μικρό - έλεγε - αν υποτιμηθεί και δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα, μπορεί να πάρει διαστάσεις ακόμα και πολύ δυσκολοδιόρθωτες.

Πάντα αισιόδοξος στην αντιμετώπιση και των πιο δύσκολων προβλημάτων και καταστάσεων στις συνθήκες του αφάνταστα δύσκολου ανταρτοπόλεμου. Αδιέξοδο δεν υπήρχε ποτέ για τον Νίκο... Γενικά, βάδιζε με σταθερό, σίγουρο βήμα, γιατί είχε προδιαγράψει τη διαδρομή του προορισμού του, πιστός στη διδασκαλία του μαρξισμού - λενινισμού για την υλοποίηση και επικράτηση των ευγενικών οραμάτων του σοσιαλισμού. Εζησε και έπεσε στις επάλξεις αυτού του αγώνα».

Ολα τα παραπάνω προκύπτουν από τις μαρτυρίες των συναγωνιστών του βιογραφούμενου. Στοιχεία τους όμως μπορεί οποιοσδήποτε να τα διακρίνει και στο άρθρο του Ν. Τριανταφύλλου που δημοσιεύτηκε στο πρώτο τεύχος του περιοδικού «Δημοκρατικός Στρατός», που κυκλοφόρησε το Γενάρη του 1948 και ήταν όργανο του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ. Το άρθρο αυτό συνοδεύεται από μια μικρή ιστορία: Ο Ν. Τριανταφύλλου συμμετείχε στη σύσκεψη των στελεχών του ΔΣΕ το Γενάρη του 1948. Εκεί πήρε το λόγο και η ομιλία του προκάλεσε ιδιαίτερα θετική αίσθηση. Εξέθεσε με ζωντάνια και μεγάλο αριθμό παραδειγμάτων την πείρα από τη δράση του ΔΣΕ στη Ρούμελη με τα απαραίτητα συμπεράσματα. Με το πέρας της σύσκεψης του ζητήθηκε να τα αποτυπώσει όλα αυτά στο χαρτί προκειμένου να δημοσιευτούν, όπως και έγινε.

Το κείμενο, με τίτλο «Από τον πολεμικό αγώνα της Ρούμελης», έχει το ύφος και το άρωμα της εποχής κατά την οποία γράφτηκε. Οι γραμμές του φωτίζουν το μαχητικό - επιθετικό πνεύμα του Δημοκρατικού Στρατού γενικά και ειδικότερα στη Ρούμελη. Επίσης, το γραπτό του Ν. Τριανταφύλλου προσφέρεται για γόνιμες συγκρίσεις με αντίστοιχα σημειώματα που έγραψαν άλλα ηρωικά στελέχη του ΔΣΕ στη Ρούμελη, όπως ο Γιάννης Αλεξάνδρου (Διαμαντής) και ο Χαρίλαος Φλωράκης (Γιώτης). Μια απλή ανάγνωση προκαλεί ευχάριστη έκπληξη όσον αφορά την ομοιότητά τους πάνω σε μια σειρά σημαντικά θέματα, παρ' όλο που γράφτηκαν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και για διαφορετικά ζητήματα.

Τα συμπεράσματα του Ν. Τριανταφύλλου μόνο θαυμασμό μπορούν να προκαλέσουν, καθώς πολλά από αυτά έχουν έντονα διαχρονικό χαρακτήρα. Για παράδειγμα, η συνεχής και σχεδιασμένη επίθεση στον αντίπαλο. Η πεποίθηση ότι όλα τα προβλήματα λύνονται με μάχη (αντίστοιχη άποψη διατύπωσε ο Διαμαντής, δίνοντας τα συμπεράσματα από τη μάχη του χώρου).

Δίνει πολύ παραστατικά τον ευέλικτο χαρακτήρα της τακτικής στη μάχη, τόσο σε θεωρητικό επίπεδο σχεδιασμού, με την ύπαρξη σχεδίου και αντισχεδίου, όσο και πρακτικά τι σημαίνει αυτό. Για παράδειγμα, οι μάχες σε Καλοσκοπή (9/6/1947) και Κούτρα (6/7/1947) τονίζουν το ζήτημα της ταχύτητας και εναλλαγής των ενεργειών κ.λπ.

Αυτούσιες παρατίθενται οι δύο τελευταίες παράγραφοι, όπου φαίνεται εύκολα ο ισχυρά διαχρονικός χαρακτήρας που έχουν. Γράφει ο Ν. Τριανταφύλλου:

«Για το προσωπικό παράδειγμα των στελεχών μπορεί να γίνεται σοβαρός λόγος. Στελέχη και μαχητές βρίσκονται ψυχικά πολύ κοντά. Για ό,τι γίνεται, απόφαση ή διαταγή, δεν υπάρχει υποχώρηση. Ο έλεγχος είναι το κύριο χαρακτηριστικό της λειτουργίας του καθοδηγητικού μηχανισμού.

Ετσι, με το σύνολο πρώτα της πολεμικής επίδοσης και το παράδειγμα των στελεχών δημιουργείται ρωμαλέο πνεύμα επίθεσης, πειθαρχίας, ευθύνης και επαναστατικής αδιαλλαξίας. Και κρατιέται αδιάπτωτη η πολεμική επιφυλακή των τμημάτων και του λαού».

Ο συναγωνιστής του, Κ. Πεντεδέκας, τον χαρακτηρίζει «απλό, γελαστό, καλόκαρδο, καταδεκτικό, χωρίς έπαρση και αλαζονεία, με μετριοφροσύνη, καλό συζητητή και ειλικρινή, καλλιεργημένο πνευματικά, πολύ συνειδητό αγωνιστή, προικισμένο με εξαιρετικά προσόντα. Γνώστης και καλός χειριστής της ελληνικής γλώσσας, του γραπτού και προφορικού λόγου, μετέδιδε μία χαρά και μία αισιοδοξία για τη ζωή, για τον αγώνα, για το δίκιο του λαού».

Ο Χ. Φλωράκης, όταν ρωτήθηκε πώς θα χαρακτήριζε τον Ν. Τριανταφύλλου, απάντησε:

«Τελικά θα έλεγα τούτο για τον Νίκο. Αν κανένας ρωτήσει ποια είναι η έννοια της λέξης - τι σημαίνει - "άνθρωπος", "επαναστάτης", "μαχητής", "ηγέτης", "κομμουνιστής", μπορεί σε οποιοδήποτε από αυτά τα ερωτήματα να απαντήσει αβίαστα και μονολεκτικά: Νίκος Τριανταφύλλου».


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ