Πέμπτη 5 Ιούλη 2018
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 15
ΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗ
ΚΟ ΑΡΤΑΣ ΤΟΥ ΚΚΕ
Με επιτυχία η εκδήλωση για την επίδραση της ταξικής πάλης στην εξέλιξη του λαϊκού τραγουδιού

Ο Γεράσιμος Ανδρεάτος στη σκηνή
Ο Γεράσιμος Ανδρεάτος στη σκηνή
Με επιτυχία ολοκληρώθηκε η εκδήλωση της Κομματικής Οργάνωσης Αρτας του ΚΚΕ για τα εκατοντάχρονα του Κόμματος, με θέμα «100 χρόνια ταξικής πάλης και οι επιδράσεις της στην εξέλιξη του λαϊκού τραγουδιού».

Η παρουσίαση του σχετικού βιβλίου που εκδόθηκε από την ΚΟ Αρτας βοήθησε να ανοίξει πλατιά η συζήτηση για το θέμα αυτό, διακινώντας μέχρι στιγμής 600 βιβλία, και να οδηγήσει σε μια ανοιχτή εκδήλωση στην πλατεία Σκουφά, την Παρασκευή 29 Ιούνη, με κύρια χαρακτηριστικά της τη μαζική συμμετοχή του λαού και της νεολαίας της πόλης. Η εκδήλωση ξεκίνησε με τη συζήτηση για τις επιδράσεις της ταξικής πάλης στην εξέλιξη του ρεμπέτικου - λαϊκού τραγουδιού, με τη συμμετοχή του Στέφανου Λουκά, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ, και του Γιώργου Πρέντζα, μέλους της ΕΠ Ηπείρου - Κέρκυρας - Λευκάδας του ΚΚΕ.

Η επίδραση της πάλης της εργατικής τάξης στους λαϊκούς δημιουργούς δεν θα σταματήσει ποτέ

Ο Στ. Λουκάς στην ομιλία του σημείωσε ανάμεσα σε άλλα:

«Το θέμα είναι τεράστιο και πολύπλευρο: Η πρόσληψη από τους δημιουργούς του λαϊκού τραγουδιού, της ζωής και της δράσης της εργατικής τάξης, της ίδιας της ταξικής πάλης με μπροστάρη το ΚΚΕ, εδώ και έναν αιώνα.

Ο όρος λαϊκό, ως έννοια και περιεχόμενο, προσδιορίζει κάθε κοινωνικό φαινόμενο που έχει σχέση με το λαό και τις ανάγκες του, τη ζωή του, με όλο της το περιεχόμενο, τις προσδοκίες και επιδιώξεις του, τις ελπίδες του να ζήσει καλύτερες μέρες, τη δράση του για αυτόν το σκοπό. Το ίδιο ισχύει για τη μουσική και το τραγούδι.

Από τη συζήτηση
Από τη συζήτηση
Το ρεμπέτικο, το λαϊκό τραγούδι, έγινε μαζικό φαινόμενο. Συνεχίζει δε και σήμερα να ελκύει. Πώς εκτιμάμε το γεγονός της απήχησης στο λαό;

Οι λαϊκοί άνθρωποι αναγνωρίζουν την ίδια τους τη ζωή μέσα στο τραγούδι ή διάφορες πτυχές της, και το κάνουν δικό τους, δίνοντας δικά τους χαρακτηριστικά και έκφραση. Μέσα σ' αυτό αισθάνονται ότι εκφράζονται τα δικά τους βιώματα, συναισθήματα, πόθοι, ελπίδες, ανάγκες. Αυτό βρίσκεται πίσω από την αποδοχή και την απήχηση λαϊκών τραγουδιών στα φτωχά λαϊκά στρώματα. Επομένως αυτά τα τραγούδια πρέπει να τα προσεγγίζουμε και με αυτό το κριτήριο, μαζί με άλλα βεβαίως κριτήρια, ανεξάρτητα από το πώς και γιατί τα έφτιαξαν οι δημιουργοί τους.

Η θεματολογία του ασχολείται με τη ζωή των λαϊκών μαζών. Δεν άφησε κανένα κοινωνικό φαινόμενο που να μην το αναδείξει, άντλησε στοιχεία από τη ζωή της εργατικής τάξης και του λαού. Ασχολείται με την ανάδειξη της φτώχειας, του έρωτα, την άρνηση της κοινωνικής αδικίας, της μετανάστευσης, της πάλης της εργατικής τάξης και της απελευθέρωσης του λαού μας από το φασισμό και τη γερμανική κατοχή, όπως καταμαρτυρούν τα ρεμπέτικα της Κατοχής, της πάλης του ΔΣΕ για μια Ελλάδα του λαού της, και των διώξεων μετά τον Εμφύλιο, της ανάγκης για καλύτερες μέρες.

Συνήθως δεν δίνει διέξοδο, δεν μπορεί να το κάνει. "Μέσα στην τίμια εργατιά βρίσκω τα πιο καλά παιδιά", λέει ένα τραγούδι. Αλλο λέει: "Είμαι εργάτης τιμημένος όπως όλη η εργατιά", ή "Γειά σου περήφανη κι αθάνατη εργατιά", αλλά έως εδώ.


Η επίδραση του ΚΚΕ και του λαϊκού κινήματος στους δημιουργούς του ρεμπέτικου, του λαϊκού τραγουδιού, άργησε. Κάποιοι απ' αυτούς άλλωστε πέρασαν και από την πιάτσα των λούμπεν. Η ζωή και η συνείδησή τους ήταν ενσωματωμένη στις τότε κοινωνικοοικονομικές συνθήκες. Βέβαια υπήρχαν ασυνείδητες διαθέσεις εναντίωσης στη φτώχεια και στην καταπίεση, στην αδικία.

Η Μικρασιατική Καταστροφή αποτελεί ένα ορόσημο στην ανάπτυξη του ρεμπέτικου. Είναι περίοδος που καταγράφει τις συνέπειες της Μικρασιατικής Καταστροφής, σε συνδυασμό πάντα με τη ζωή των εργαζομένων. Ηδη το ΣΕΚΕ (ΚΚΕ) κάνει τα πρώτα βήματα μαζί με τις πρώτες οργανωμένες απεργίες στη δεκαετία του '20. Σ' αυτήν την περίοδο, αυτό που επιδρά είναι οι αξίες της ζωής των εργατών, αμπόλιαστες όμως από το επαναστατικό στοιχείο. Η δράση του ΚΚΕ και του εργατικού κινήματος δύσκολα επιδρά πάνω στη συνείδηση των δημιουργών που γράφουν και γραμμοφωνούν μαζικά τραγούδια, μετά το 1932 - 1933. Το 1936 η δικτατορία του Μεταξά οδηγεί το ΚΚΕ στην παρανομία και το κίνημα στο γύψο.

Σ' αυτό το χρονικό διάστημα, αντικειμενικά δεν μπορούσαν ούτε το ΚΚΕ ούτε το κίνημα να επιδράσουν στους δημιουργούς του ρεμπέτικου ώστε να γράψουν τραγούδια σαν αυτά που έγραψαν στη συνέχεια.

Για παράδειγμα, το Μάη του 1936 έγινε η μεγάλη εργατική εξέγερση στη Θεσσαλονίκη. Αυτό το γεγονός θα μπορούσε να επιδράσει στη γραφή λαϊκών τραγουδιών. Δεν έγινε όμως. Απαιτούσε πολιτική - ταξική συνείδηση. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτό έγινε από τον Γιάννη Ρίτσο με τον "Επιτάφιο". Σπουδαίο λαϊκό έργο.

Η αλλαγή στο περιεχόμενο των λαϊκών τραγουδιών γίνεται με την εισβολή των Ιταλών, και ιδιαίτερα στη γερμανική κατοχή, όπου η εργατική - λαϊκή πάλη παίρνει πρωτόγνωρες, ηρωικές διαστάσεις, με καθοδηγητή το ΚΚΕ.

Φαίνεται επίσης ότι μετά την απελευθέρωση, δηλαδή στην περίοδο της πάλης του Δημοκρατικού Στρατού και στη συνέχεια, το ρεμπέτικο καταπιάνεται περισσότερο, σε σχέση με πριν, με την καταγραφή λαϊκών προβλημάτων, όπως η φτώχεια, η ανεργία, οι δυσκολίες της ζωής στην εργατογειτονιά, η εκμετάλλευση στη φάμπρικα, η μετανάστευση, αλλά και οι αξίες όπως η εργατική υπερηφάνεια. Στους δημιουργούς του μπορεί κανείς να διακρίνει την επίδραση του λαϊκού κινήματος, του ΚΚΕ, αλλά πάλι χωρίς διέξοδο και καμιά φορά λαθεμένα.

Οι δημιουργοί εκφράζουν μια συναισθηματική αναζήτηση δικαιοσύνης, κατανοώντας τη ρίζα της καταπίεσης στην αντίθεση πλούτος - φτώχεια, αλλά μέχρι εκεί.

Το ταξικό περιεχόμενο αυτής της πάλης, τον ταξικό εχθρό, τις αιτίες, την προοπτική που πρέπει να έχει ο αγώνας, οι δημιουργοί του ρεμπέτικου δεν μπορούσαν να τα συνειδητοποιήσουν.

Κάποιοι δημιουργοί αναζητούν ή γράφουν στίχους με κοινωνικό περιεχόμενο. Γράφονται τότε λαϊκά τραγούδια για τη ζωή της εργατικής τάξης.

Αλλά ήδη έχει ξεκινήσει η μελοποίηση ποιημάτων: Του Βάρναλη, του Ρίτσου, του Λειβαδίτη, του Αγγουλέ, του Χριστοδούλου, του Φώντα Λάδη, του Αλκη Αλκαίου και άλλων. Και γίνονται θαυμάσια λαϊκά τραγούδια.

Και σήμερα υπάρχουν λαϊκοί δημιουργοί στο έργο των οποίων είναι ολοφάνερη η επίδραση της εργατικής τάξης, της πάλης της με μπροστάρη το ΚΚΕ. Και δεν θα σταματήσει ποτέ».

Το λαϊκό τραγούδι εκφράζει τους πόθους των πολλών

Στη συνέχεια ο Γ. Πρέντζας μεταξύ άλλων επεσήμανε: «Αν έχει μια αξία μελέτης και επαφής από μια άλλη σκοπιά, αισθητική, μ' αυτό που λέμε ιστορία, αγωνίες, μάχες, αγώνες του λαού μας, είναι γιατί στο λαϊκό τραγούδι μπορούν να βρουν την καταγραφή του πόνου, της πίκρας, γιατί όλη η ιστορία των λαϊκών στρωμάτων είναι μια τέτοια ιστορία. Αλλά όπως έλεγε και ο Γιάννης Παπαϊωάννου: "Δεν ξέρω αν τα λαϊκά τραγούδια γράφτηκαν στις πιο δύσκολες στιγμές, ελπίζω όμως να ονειρεύονται τις πιο ευτυχισμένες". Και επειδή οι πιο ευτυχισμένες στιγμές δεν είναι αυτές που πρέπει να φαντάζεται ο λαός, προσπαθώντας να ξεφύγει απ' τις δυσκολίες και την καταπίεση στην καθημερινότητα, γιατί αυτήν τη διέξοδο και την ατομική φυγή προβάλλει σήμερα και μια αποδόμηση και αλλοίωση του λαϊκού τραγουδιού, αυτό που λέμε "σκυλάδικο".

Το λαϊκό τραγούδι εξέφραζε τους πόθους των πολλών, τις ελπίδες, την πίκρα των πολλών. Ο λαϊκός τραγουδιστής γινόταν η φωνή των πολλών, ο λαϊκός συνθέτης γινόταν η συνείδηση, η ψυχή των πολλών. Δεν μιλούσε για τον δικό του μόνο πόνο.

Σήμερα όλη αυτή η μελέτη, η αξιοποίηση του λαϊκού τραγουδιού, έχει και μια άλλη αξία απέναντι στη διέξοδο που δίνει το ίδιο το σύστημα σήμερα και ιδίως σε μια νεολαία η οποία είναι μέσα στην ανεργία, δεν βλέπει μέλλον, δεν έχει να ενταχθεί, όχι μόνο εργασιακά, αλλά και πολιτισμικά, σε επίπεδο ταυτότητας, και ψάχνει με αγωνία να βρει μια διέξοδο, να ενταχθεί κάπου, κάνοντας χρήση εκείνων των πολιτισμικών προϊόντων τα οποία τι προτείνουν;

Τη φυγή από την πραγματικότητα, την εκτόνωση, ή απ' την άλλη μεριά, πέρα απ' τα τραγούδια της εκτόνωσης, είναι τα τραγούδια που έχουν αυτήν την αισθαντική εσωστρέφεια. Εγώ, η συνείδησή μου, η ψυχή μου, η πίκρα μου. Το "εμείς" το σύστημα θέλει να το αλλοιώσει, με κάθε τρόπο. Αυτό το "εμείς", το οποίο μπορεί να δημιουργήσει εμπειρίες, βιώματα, καταστάσεις, αγώνες, μάχες, είναι η προϋπόθεση ώστε να δημιουργείται εκείνο το συλλογικό συναίσθημα και η συλλογική συνείδηση, πάνω στην οποία θα κουμπώσει και η επαναστατική συνείδηση, γιατί η επαναστατική συνείδηση, ως συλλογική συνείδηση, κάπου πρέπει να ακουμπήσει».

Ακολούθησε μουσική - αφηγηματική - χορευτική παρουσίαση λαϊκών τραγουδιών που σημάδεψαν την εξέλιξη του λαϊκού μας τραγουδιού, με τη συμμετοχή του Γεράσιμου Ανδρεάτου. Φορτισμένη ήταν η στιγμή όταν ένα από τα τραγούδια του αφιερώματος, το τραγούδι «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι», ο Ανδρεάτος το αφιέρωσε στον θείο του - αδελφό της μητέρας του - Στρατή Τσαμπή, μέλος τότε του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

Επαιξαν - τραγούδησαν οι: Ρούλα Αντωνίου, Πάνος Γαλάνης, Δημήτρης Γιαννούκος, Σοφία Κούρου, Δημήτρης Κούστας, Αγης Παπαπαναγιώτου, Φίλιππος Παχνιστής, Μιχάλης Τσερμπής, Πάνος Τσίτσικας. Στις αφηγήσεις συμμετείχε η ηθοποιός Γεωργία Καούκη και τμήμα του Πολιτιστικού Συλλόγου «Σκουφάς» παρουσίασε λαϊκούς χορούς. Ακολούθησε λαϊκό γλέντι μέχρι τις πρωινές ώρες.


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ