Η διήμερη επίσημη επίσκεψη που πραγματοποίησε για πρώτη φορά στο Λίβανο στο τέλος της περασμένης βδομάδας (21-22 Ιούνη) η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ μόνο «εθιμοτυπική» δεν ήταν. Στην ατζέντα των διαδοχικών διαβουλεύσεων που είχε με την πολιτική ηγεσία της χώρας, αλλά και ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες, δεν ήταν μόνο το Προσφυγικό, όπως παρατήρησαν πολλά ξένα ΜΜΕ. Στόχος της επίσκεψης ήταν η βολιδοσκόπηση δυνατοτήτων και προθέσεων με «έπαθλο» ένα γερό κομμάτι από τη μεγάλη «πίτα», πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, που στήνεται γύρω από τις μεγάλες ανάγκες για τον εκσυγχρονισμό υποδομών του Λιβάνου σε παραγωγή Ενέργειας, δίκτυα νέων αγωγών πετρελαίου (ενόψει των γεωτρήσεων που έχει προγραμματιστεί να αρχίσουν το 2019 σε υπεράκτια οικόπεδα πετρελαίου της λιβανέζικης ΑΟΖ), διαχείριση υδάτινων πόρων, διαχείριση στερεών απορριμμάτων και λυμάτων, μεταφορές, νέα οδικά δίκτυα κ.λπ. Ας μην ξεχνάμε πως μετά την ενδοαστική κυβερνητική κρίση που σημειώθηκε στο Λίβανο στις αρχές του περασμένου Νοέμβρη, με αφορμή την ξαφνική «παραίτηση» από τον εκατομμυριούχο πρωθυπουργό Σαάντ Χαρίρι στη Σαουδική Αραβία, ιμπεριαλιστικές δυνάμεις από άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής και την Ευρώπη έσπευσαν να δημιουργήσουν «μαξιλάρι ασφαλείας» ώστε να σταθεροποιεί η κατάσταση στη χώρα και να αποτραπεί μία νέα, επικίνδυνη εστία έντασης στην Ανατ. Μεσόγειο. Με πρωτοβουλία του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, η ένταση στο Λίβανο αποκλιμακώθηκε (προσωρινά...) και επισφραγίστηκε με τη συγκέντρωση ενός ποσού περίπου 11 δισ. ευρώ δανείων και πακέτων επιχορηγήσεων με προνομιακούς όρους σε σύνοδο «δωρητών» στο Παρίσι στις 6 του περασμένου Απρίλη, στο πλαίσιο της λεγόμενης Συνδιάσκεψης για την Οικονομική Ανάπτυξη του Λιβάνου, CEDRE. Αυτήν την πίτα των 11 δισ. ευρώ εποφθαλμιούν πολλά ευρωπαϊκά μονοπώλια, με πρώτα τα γερμανικά...

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως η Μέρκελ πραγματοποίησε τη διήμερη επίσκεψη στο Λίβανο ως επικεφαλής αντιπροσωπείας Γερμανών βουλευτών και επιχειρηματιών που συμμετείχαν στις 22 Ιούνη σε μία «στρογγυλή τράπεζα» Λιβανέζων και Γερμανών καπιταλιστών στη Βηρυτό, με στόχο τον εκσυγχρονισμό των υποδομών της χώρας...

Μολονότι αποφεύχθηκαν στον λιβανέζικο και γερμανικό Τύπο συγκεκριμένες αναφορές στους Γερμανούς επιχειρηματίες που συνόδεψαν την καγκελάριο Μέρκελ, εντούτοις κατέστη ξεκάθαρη η εκδήλωση ενδιαφέροντος των γερμανικών μονοπωλίων σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας του Λιβάνου. Αυτό διαφάνηκε από την ομιλία που εκφώνησε η Αγκ. Μέρκελ στη «στρογγυλή τράπεζα» Λιβανέζων και Γερμανών επιχειρηματιών την περασμένη Παρασκευή στη Βηρυτό.

Κατά την παρέμβασή της, η Μέρκελ εξέφρασε το ζωηρό ενδιαφέρον των γερμανικών μονοπωλίων στους τομείς της Ενέργειας, της διαχείρισης υδάτινων πόρων, στερεών και υγρών αποβλήτων, αλλά και στον τομέα των Μεταφορών υπό την προϋπόθεση πως θα προωθηθούν άμεσα μία «σειρά μεταρρυθμίσεων» που θα κάνουν ακόμη πιο «ελκυστική» τη χώρα για το ξένο μεγάλο κεφάλαιο. Προφανώς οι ξένοι και ντόπιοι καπιταλιστές θέλουν να φθηνύνει ακόμη περισσότερο η εργατική δύναμη στο Λίβανο, μολονότι η φτώχεια «ροκανίζει» καθημερινά την ποιότητα ζωής στο 40% του λιβανέζικου λαού και η μάστιγα της ανεργίας, που ξεπερνά ιδιαίτερα στους νέους το 25%, ταλανίζει σημαντικό μέρος του εργατικού δυναμικού...

«Η Γερμανία θα μπορούσε να συμμετάσχει στα σχέδια επενδύσεων των υποδομών του Λιβάνου μετά τη σύνοδο CEDRE στο Παρίσι» τόνισε η Γερμανίδα καγκελάριος, προσθέτοντας: «Μπορούμε να προετοιμάσουμε τις γερμανικές επενδύσεις στο Λίβανο ιδιαίτερα στους τομείς της διαχείρισης αποβλήτων, των υδάτινων πόρων και της Ενέργειας... Θα θέλαμε να εστιάσουμε επίσης και στους αγωγούς πετρελαίου που όλοι τους είναι απαραίτητοι και σημαντικοί για τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος». Βεβαίως η Μέρκελ δεν παρέλειψε να ασκήσει έντονες πιέσεις στην κατεύθυνση της μείωσης του υψηλού δημόσιου χρέους, τονίζοντας ωστόσο πως «θα πρέπει να μειωθεί ικανοποιώντας το λαό»...

Σε επόμενο σημείο, αναφερόμενη στο Προσφυγικό, η Μέρκελ έδωσε εύσημα στην κυβέρνηση του εντολοδόχου πρωθυπουργού Σαάντ Χαρίρι, επισημαίνοντας πως είναι «κοινό συμφέρον να βρούμε πολιτική λύση ώστε να βελτιωθούν τα πράγματα στη Συρία και να επιστρέψουν οι Σύροι πρόσφυγες στη χώρα τους». «Εύχεστε τη σταθερότητα και η Γερμανία είναι παρούσα και έτοιμη να σας βοηθήσει σε αυτό», πρόσθεσε χαρακτηριστικά...

Ο Λιβανέζος πρωθυπουργός, από τη μεριά του, παρουσία σημαντικών υπουργών της κυβέρνησής του, του κεντρικού τραπεζίτη Ριάντ Σαλάμε και Γερμανών επιχειρηματιών, αναφέρθηκε εκτενώς στο σχέδιό του για μείωση του δημόσιου ελλείμματος κατά 5% ετησίως έως το 2023 και εκσυγχρονισμό των υποδομών σε πληθώρα τομέων. Πρόσφερε μάλιστα την Ειδική Οικονομική Ζώνη στην Τρίπολη (Λιβάνου) «λόγω υποδομών και φυσικής θέσης» ως «πύλη» ευκαιριών στα ντόπια και ξένα μονοπώλια για την επικείμενη μεγάλη επιχείρηση ανοικοδόμησης σε Συρία και Ιράκ μετά την ήττα των τζιχαντιστών και τον μελλοντικό τερματισμό των συγκρούσεων. «Είναι κοινή πεποίθηση πως οι δύσκολες εποχές τελείωσαν. Μία νέα περίοδος ελπίδας και ευημερίας ξημερώνει. Ο Λίβανος, ιδιαίτερα ο ιδιωτικός του τομέας, βρίσκεται σε καλή κατάσταση και θα επωφεληθεί άμεσα και έμμεσα από αυτήν τη νέα περίοδο», τόνισε στη διάρκεια της ομιλίας του.

Ο Λίβανος, παρά το μικρό του γεωγραφικό μέγεθος, βρίσκεται σε στρατηγική γωνιά της Ανατολικής Μεσογείου. Αντιμετωπίζει τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα και δυσκολίες στην καπιταλιστική ανάπτυξη. Γι' αυτό οξύνονται και οι ενδοαστικές κόντρες σε ένα δαιδαλώδες πολιτικό σύστημα διακυβέρνησης της χώρας. Την ίδια ώρα, ανεβαίνουν οι εντάσεις με γεωπολιτικούς αντιπάλους της ευρύτερης περιοχής (Ισραήλ), σε μια περίοδο που ξεδιπλώνονται τα σχέδια διαφόρων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων για έναν νέο γεωπολιτικό και ενεργειακό χάρτη στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, ώστε να εξυπηρετούνται καλύτερα τα συμφέροντα των μονοπωλίων τους. Ισχυροί μονοπωλιακοί όμιλοι για παράδειγμα καταστρώνουν σχέδια για την παραπέρα εκμετάλλευση σημαντικών υποθαλάσσιων κοιτασμάτων της λιβανέζικης ΑΟΖ. Το 2019 θα αρχίσουν γεωτρήσεις σε οικόπεδα της λιβανέζικης ΑΟΖ από τη γαλλική ΤΟΤΑL, την ιταλική ΕΝΙ και τη ρωσική ΝΟΒΑΤΕΚ. Οι έως τώρα ανεπίλυτες θαλάσσιες μεθοριακές διαφορές με το Ισραήλ, σε περιοχές με τεράστια υποθαλάσσια κοιτάσματα φυσικού αερίου, προκαλούν το ενδιαφέρον και άλλων μονοπωλίων, ενώ υποδαυλίζουν νέα πιθανή κρίση ή και ισραηλινο-λιβανέζικη σύγκρουση. Ανώτερα στελέχη του Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχουν ξεκινήσει τους τελευταίους μήνες (κατά πρόσφατες πληροφορίες ισραηλινών ΜΜΕ) «μεσολαβητικό» ρόλο, σε μία προσπάθεια να αποφευχθεί νέα σύγκρουση και να μπουν στο παιχνίδι εκμετάλλευσης του υποθαλάσσιου ορυκτού πλούτου της λιβανέζικης ΑΟΖ και τα αμερικανικά μονοπώλια Ενέργειας.

Ταυτόχρονα, τα περιορισμένα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού, που κατά 70% καλύπτουν τη μισθοδοσία του δημόσιου τομέα και κατά 10% επιδοτούν την παραγωγή και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας, διαμορφώνουν το έδαφος ώστε ντόπια και ξένα μονοπώλια να βλέπουν δυνατότητες διείσδυσης σε τομείς όπως μεταφορές, διαχείριση στερεών και υγρών αποβλήτων, διαχείριση υδάτινων πόρων, δημιουργία βιομηχανικών ζωνών στην περιφέρεια ως «πύλη» για την προώθηση των συμφερόντων κατασκευαστικών μονοπωλίων (που ανθούν στο Λίβανο) στην επικείμενη τεράστια ανοικοδόμηση σε Συρία και Ιράκ. Ο διαγκωνισμός γαλλικών και γερμανικών μονοπωλίων και σε αυτήν τη χώρα αναμένεται μεγάλος.

Σε κάθε περίπτωση, οι δυσκολίες του Λιβάνου, μετά το τεράστιο πλήγμα που υπέστη από την έναρξη του πολέμου το 2011 στη Συρία, είναι πολλές.

Το κύμα του περίπου 1,5 εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων (που είναι το μεγαλύτερο κατά αναλογία κατοίκων παγκοσμίως) προκάλεσε μεγάλες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις, σε μία χώρα που μόλις είχε αρχίσει να συνέρχεται και να επουλώνει τις βαθιές πληγές που άφησε πίσω της η καταστροφική ισραηλινή επίθεση των 34 ημερών τον Ιούλη του 2006. Παρ' όλα αυτά, έως το 2011 οι ρυθμοί καπιταλιστικής ανάπτυξης, σε αυτήν τη μικρή χώρα με πληθυσμό λίγο πάνω από 6.000.000 κατοίκους, ξεπερνούσαν το 9%. Μετά το 2012 και ιδιαίτερα σήμερα, η καπιταλιστική ανάπτυξη είναι χαμηλή. Λίγο κάτω από το 2% (1,7%) όπως εκτιμά το ΔΝΤ, ή λίγο πάνω από το 2% (2,1%) όπως εκτιμά ο χρηματοπιστωτικός οίκος αξιολογήσεων «Moody's».

Πριν από μία βδομάδα, το ΔΝΤ ξαναχτύπησε «κώδωνα κινδύνου», πιέζοντας έντονα για τον «συντονισμό πολιτικών» και τη λήψη «άμεσων μέτρων δημοσιονομικών προσαρμογών». Συνέστησε επίσης πολιτικές για «βελτίωση της βιωσιμότητας του χρέους», που ξεπερνά το 150% του ΑΕΠ στο Λίβανο, μολονότι σε αυτές ήδη έχει συναινέσει ο Λιβανέζος εντολοδόχος πρωθυπουργός που έχει δεχτεί να μειώσει τα κρατικά ελλείμματα κατά τουλάχιστον 5% του ΑΕΠ μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια. Ο Χαρίρι, με τη στήριξη μέρους της ντόπιας αστικής τάξης, έχει επίσης συμφωνήσει σε επιπλέον μέτρα «εξοικονόμησης δημοσίων πόρων» και σε μέτρα σταδιακού «στραγγαλισμού» της Λιβανέζικης Εταιρείας Ηλεκτρισμού.

Σε άλλο σημείο της έκθεσης του ΔΝΤ, τονίζεται ότι δεν προβλέπεται σύντομα «ανάκαμψη» των τριών βασικών πυλώνων της λιβανέζικης οικονομίας, που είναι ο τουρισμός εύπορων επισκεπτών από χώρες του Περσικού Κόλπου, η κτηματομεσιτική αγορά και η οικοδομή.