Copyright 2018 The Associated

Μακρόν και Τραμπ πριν αρχίσει η επίσημη συνάντηση στο «οβάλ γραφείο»

Αυτά επισήμανε ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, την πρώτη στιγμή που πάτησε το πόδι του στις ΗΠΑ κατά την πρόσφατη τριήμερη επίσκεψή του στα τέλη Απρίλη, με την οποία ανταπέδωσε επίσκεψη του Ντόναλντ Τραμπ στη Γαλλία τον περασμένο Ιούλη.

Τότε, η κυβέρνηση Μακρόν, ενάμιση μήνα μετά την εκλογή της, διάλεγε τον Τραμπ ως τον πρώτο αρχηγό κράτους που προσκαλούσε επίσημα στη στρατιωτική παρέλαση για την επέτειο από την Αλωση της Βαστίλης, τη σημαντικότερη εθνική επέτειο της καπιταλιστικής Γαλλίας.

Τώρα, ήταν η σειρά του Μακρόν να πραγματοποιήσει αυτός την «πρώτη επίσημη κρατική επίσκεψη» επί προεδρίας Τραμπ, όπως διευκρίνισε ο ίδιος ο Αμερικανός Πρόεδρος στο επίσημο δείπνο που παρέθεσε προς τιμήν του Γάλλου ομολόγου του, αποκαλώντας τον «όχι απλά έναν σπουδαίο φίλο, αλλά έναν ηγέτη του παλιότερου συμμάχου της Αμερικής, της Γαλλικής Δημοκρατίας».

Η επίσκεψη Μακρόν δεν αφορούσε απλά υψηλόβαθμες συνομιλίες, αλλά περιελάμβανε από ιδιωτικό γεύμα των δύο ζευγαριών στην οικία του πρώτου Προέδρου των ΗΠΑ Τζορτζ Ουάσιγκτον στο Μάουντ Βέρμον μέχρι και ομιλία Μακρόν στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, επίσημο δείπνο και, φυσικά, συζητήσεις για πολλά από τα πιο κρίσιμα - για τις ισορροπίες στη διεθνή σκακιέρα - θέματα, όπως το παγκόσμιο εμπόριο και η κατάσταση στη Μέση Ανατολή.

Ορισμένοι αστοί αναλυτές υποστήριξαν ότι η Γαλλία εξελίσσεται στη «φωνή των ΗΠΑ στην Ευρώπη», επισημαίνοντας μια σειρά από εξελίξεις (όπως η έναρξη διαπραγματεύσεων για την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ) που επιδρούν στην «αναβάθμιση» των σχέσεων Παρισιού - Ουάσιγκτον.

Δεν περνά απαρατήρητη η συμπόρευση Γαλλίας - ΗΠΑ (μαζί με τη Βρετανία) στους τελευταίους βομβαρδισμούς στη Συρία, στους οποίους, από την άλλη μεριά, η ΕΕ ως σύνολο, και ειδικά η Γερμανία, επέλεξαν να μην εμπλακούν σε τέτοιο βαθμό. Εξίσου χαρακτηριστική ήταν ειδικά η συζήτηση Τραμπ - Μακρόν για το Ιράν (βλέπε διπλανό θέμα), αναδεικνύοντας διαθέσεις περαιτέρω «συντονισμού» ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Παρίσι.

Βέβαια, μια επιλεγμένη σύσφιξη της συνεργασίας ΗΠΑ - Γαλλίας δεν σημαίνει ότι οι δύο πλευρές απάλειψαν τις διαφορές τους.

Δέκα μέρες πριν, ο Μακρόν μιλούσε στο Ευρωκοινοβούλιο για τις «γεωπολιτικές απειλές» που μεγαλώνουν και την ανάγκη να δυναμώσει η «ευρωπαϊκή κυριαρχία», εκφράζοντας ανησυχία ακόμα και για «ορισμένους από τους πιο κοντινούς μας συμμάχους», προβληματισμένος που «ο Αμερικανός μας εταίρος, με τον οποίο μοιραζόμαστε τόσα, αντιμετωπίζει σήμερα μια τάση αποδέσμευσης και απόρριψης της πολυμέρειας...».

Δέκα μέρες μετά, συνεργάτες του Προέδρου Μακρόν σημείωναν σε γαλλικά ΜΜΕ ότι έφτανε στην Ουάσιγκτον όχι «για να περάσει συμφωνίες» αλλά «για να περάσει μηνύματα».

Απόλυτα συμπεράσματα δεν μπορούν να βγαίνουν, ωστόσο έχει τη δική του σημασία το γεγονός ότι αυτή η γαλλοαμερικανική συνεργασία δείχνει σημάδια σύσφιξης, ενώ βαθαίνουν τριβές και αντιθέσεις μέσα στον ευρωατλαντικό άξονα, αυξάνονται διαφωνίες και εντάσεις μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ. Οπως δεν είναι κρυφές και οι «κοινές ανησυχίες» που μοιράζονται Παρίσι και Ουάσιγκτον, καταρχάς για το ρόλο που η Γερμανία προσπαθεί να ενισχύσει, αυτοτελώς, αλλά και μέσα από την ΕΕ, στο εσωτερικό της οποίας επίσης φουντώνει η διαπάλη.

Ολα τα παραπάνω αποτελούν ένα μόνο μέρος των διεργασιών, που δείχνουν πόσο περιπλέκονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές κόντρες, πόσο εύθραυστες γίνονται οι λυκοφιλίες, ανακατατάξεις μεγαλώνουν την πίεση στο σημερινό συσχετισμό δύναμης και οι δυσκολίες των εκπροσώπων των μονοπωλίων να διατηρήσουν δύναμη και ρόλο μεγαλώνουν ολόπλευρα την επιθετικότητα ενάντια στους λαούς.

Η επίσκεψη Μακρόν δεν «έβγαλε» ειδήσεις για υπογραφή διμερών συμφωνιών. «Σημαδεύτηκε» όμως από τις διαθέσεις των δύο πλευρών να συνδιαλλαγούν πάνω σε διάφορα θέματα.

Απευθυνόμενος στα μέλη του αμερικανικού Κογκρέσου, ο Γάλλος Πρόεδρος μνημόνευσε τη βοήθεια που πρόσφεραν Γάλλοι στρατηγοί και αστοί στον Αμερικανικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας, για να υπογραμμίσει ότι «η ιστορία (των σχέσεων) της Γαλλίας και των ΗΠΑ είναι μια ιστορία ατέλειωτου διαλόγου φτιαγμένου από κοινά όνειρα» και να επισημάνει πως η σύσφιξη της συνεργασίας επιβάλλεται από «την ανάδυση μιας ακόμα άγνωστης παγκόσμιας τάξης πραγμάτων»: «Οι θεμελιακές αρχές πάνω στις οποίες ασφαλίσαμε την ειρήνη των τελευταίων 70 χρόνων τίθενται πλέον υπό αμφισβήτηση από επείγοντα ζητήματα που απαιτούν την κοινή μας δράση», την «αποσταθεροποίηση της διεθνούς μας κοινότητας από νέες δυνάμεις...». Και, μεταξύ άλλων, πρόσθεσε ότι «αν δε δράσουμε επειγόντως», διεθνείς θεσμοί «όπως το ΝΑΤΟ» δεν θα μπορούν πια «να ασκήσουν την εντολή που έχουν πάρει και τη σταθεροποιητική τους επίδραση. Τότε θα υπονομεύσουμε αναπόφευκτα και σοβαρά τη φιλελεύθερη τάξη που οικοδομήσαμε μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλες δυνάμεις, με ισχυρότερη στρατηγική και φιλοδοξία θα γεμίσουν τότε το κενό που θα αφήναμε εμείς (σε μια τέτοια περίπτωση). Αλλες δυνάμεις δεν θα διστάσουν ούτε ένα δευτερόλεπτο να υποστηρίξουν το δικό τους μοντέλο, να διαμορφώσουν την παγκόσμια τάξη του 21ου αιώνα...». Και, μεταξύ άλλων, υποστήριξε ότι «μπορούμε να χτίσουμε την παγκόσμια τάξη πραγμάτων του 21ου αιώνα, βασισμένη σε μια νέα ποικιλία πολυμέρειας. Βασισμένη σε μια πιο αποτελεσματική, υπεύθυνη και προσανατολισμένη σε αποτελέσματα πολυπολικότητα. Μια ισχυρή πολυπολικότητα».

Επιλεγμένες ήταν οι αναφορές του Μακρόν για την ανάπτυξη των εμπορικών σχέσεων, στο φόντο προσδοκιών για πιθανές εξαιρέσεις από τις «προστατευτικές» κυρώσεις και άλλες ρυθμίσεις των ΗΠΑ, που οξύνουν τις αναταράξεις, στο πλαίσιο και της ανησυχίας για μια νέα καπιταλιστική κρίση.

«Ο εμπορικός πόλεμος δεν είναι η κατάλληλη απάντηση» στα σύγχρονα εμπορικά δεδομένα, υποστήριξε ο Μακρόν, που διακήρυξε την πίστη του «στη δύναμη οικονομιών αγοράς έξυπνα ρυθμισμένων». «Σίγουρα χρειαζόμαστε ελεύθερο και δίκαιο εμπόριο - ανέφερε - (αλλά) ένας εμπορικός πόλεμος που φέρνει αντιμέτωπους συμμάχους δεν συνάδει με την αποστολή μας, με την ιστορία μας, με τη σημερινή δέσμευσή μας για την παγκόσμια ασφάλεια...». Αναγνωρίζοντας «νόμιμες ανησυχίες για τις εμπορικές ανισορροπίες, υπερβολές και πλεονάζουσες παραγωγικές ικανότητες» (και των ΗΠΑ προφανώς) είπε ότι «πρέπει να διαμορφώσουμε μαζί απαντήσεις και "συνεργατικές" λύσεις», καλώντας σε «αποφυγή μιας κλιμάκωσης μεταξύ συμμάχων» και «μια οριστική αμερικανική (απόφαση για) εξαίρεση απέναντι στην ΕΕ...».

Από τη δική του μεριά, ο Τραμπ παρατήρησε γενικότερα για τις διμερείς σχέσεις: «Πιστεύω ότι έχουμε πολλά κοινά (σ.σ. οι δύο χώρες). Θεωρώ ότι υπάρχουν πολλά - φυσικά, στα οποία συμφωνήσαμε - αλλά και (πολλά που) μπορούμε να αλλάξουμε και στα οποία μπορούμε να είμαστε ευέλικτοι. Και ως ηγέτες χωρών, πρέπει να είμαστε ευέλικτοι...».