Για την τρέχουσα πολιτική κατάσταση στο Καζακστάν και για τις διεργασίες που γίνονται στις γειτονικές χώρες της πρώην Σοβιετικής Κεντρικής Ασίας θέσαμε ορισμένες ερωτήσεις στον συμπρόεδρο του Σοσιαλιστικού Κινήματος Καζαχστάν, Αϊνούρ Κουρμάνοφ.

-- Σύντροφε Αϊνούρ, περιγράψτε εν συντομία την οργάνωσή σας.

-- Η οργάνωσή μας, το Σοσιαλιστικό Κίνημα Καζακστάν (ΣΚΚ), δημιουργήθηκε στις αρχές του 2011 και, παρά τη σύντομη ύπαρξή του, πέρασε πολλές δοκιμασίες. Μια σειρά από στελέχη μας διώχτηκαν, απολύθηκαν, δέχτηκαν πιέσεις και ένας από τους συμπροέδρους της οργάνωσής μας, ο ανθρακωρύχος Ταχίρ Μουχαμεντζιάνοφ, σκοτώθηκε κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες, που η αστυνομία αρνήθηκε να διερευνήσει. Στο ίδιο το Καζακστάν όλες οι ιστοσελίδες της οργάνωσής μας έχουν αποκλειστεί και οι αρχές επανειλημμένα αρνήθηκαν τη νόμιμη λειτουργία μας. Οι διώξεις σε βάρος μας συνέπεσαν με τη δολοφονική επίθεση κατά των απεργών και τις μαζικές συλλήψεις τους, κατά τη διάρκεια της οκτάμηνης απεργίας των εργαζομένων στα πετρέλαια στο Ζαναόζεν το Δεκέμβρη του 2011. Το συνδικάτο «Ζαναρτού», με το οποίο έχουμε δεσμούς, διώχθηκε, ενώ πάνω από 600 σωματεία έκλεισαν το 2014, μετά από απόφαση δικαστηρίου, λόγω της υιοθέτησης της αντεργατικής νομοθεσίας «Περί Σωματείων».

Στην πραγματικότητα, είμαστε αναγκασμένοι να δρούμε σε συνθήκες δικτατορίας, όπου απαγορεύονται συλλαλητήρια, απεργίες και όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Με την ευκαιρία να πω πως από το 2015, το Κομμουνιστικό Κόμμα Καζακστάν, το παλαιότερο κόμμα της αντιπολίτευσης, που είχε ανασυγκροτηθεί από το 1991, οριστικά απαγορεύτηκε με απόφαση δικαστηρίου. Μέλη αυτού του κόμματος εντάχθηκαν στην οργάνωσή μας και αγωνίζονται μαζί μας.

Το ΣΚΚ πήρε μέρος στις Διεθνείς Συναντήσεις των Κομμουνιστικών κι Εργατικών Κομμάτων, ενώ συμμετείχε στη συγγραφή των τευχών 7ου και 8ου της «Διεθνούς Κομμουνιστικής Επιθεώρησης» (ΔΚΕ), υποστηρίζοντας τη συλλογική προσπάθειά της.

-- Υπάρχουν προοπτικές για την αναγέννηση του κομμουνιστικού και συνδικαλιστικού κινήματος στο Καζακστάν;

-- Από τη μεριά μας, ενεργά συμμετέχουμε σήμερα στην εκστρατεία κατά της αύξησης του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης για τις γυναίκες, κατά των μαζικών ιδιωτικοποιήσεων, για αλλαγές στην εργατική νομοθεσία, ώστε να επιτραπεί στους εργαζόμενους το δικαίωμα στην απεργία.

Βλέπουμε με αισιοδοξία το μέλλον, γιατί παρ' όλες τις προσπάθειες να καταστρέψουν τις κομμουνιστικές οργανώσεις και τις ιδέες του σοσιαλισμού, όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι οργανώνονται. Παρά την απαγόρευση πολλών συνδικαλιστικών οργανώσεων της χώρας γίνονται μεγάλες διαδηλώσεις και μαζικές απεργίες, οι οποίες, δυστυχώς, στο τέλος αντιμετωπίζονται με την καταστολή. Η τρέχουσα βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση, που συνοδεύεται από αντιλαϊκές μεταρρυθμίσεις, και η γενικευμένη ιδιωτικοποίηση είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσουν σε νέα ανάταση της λαϊκής αντίστασης.

Οι κυβερνώντες, σε μια προσπάθεια να εκτονώσουν τις αντιδράσεις, προωθούν μια εθνικιστική - λαϊκιστική πολιτική που συνδέεται με τη γενικευμένη μετονομασία πόλεων, δρόμων, πλατειών, στο πλαίσιο της «αποκομμουνιστικοποίησης», ενώ στο πλαίσιο της εκστρατείας «απορωσικοποίησης», αντικατέστησαν το κυριλλικό αλφάβητο της εθνικής γλώσσας με το λατινικό και προσπαθούν να επιβάλουν μέσω της προπαγάνδας τους εθνικιστικές - συντηρητικές ιδέες. Με τη στήριξη των αρχών και σε αντίθεση με το κοινωνικό και εργατικό κίνημα, συγκροτούνται εθνικιστικές, ακόμη και φασιστικές οργανώσεις, που χτυπούν συνολικά το σοβιετικό παρελθόν, που υμνούν τους ηγέτες της φασιστικής Λεγεώνας του Τουρκεστάν των SS. Οπως και στην Ουκρανία, βλέπουμε την ανάπτυξη των ίδιων ρεβανσιστικών δυνάμεων, που θα επιδιώξουν να διχάσουν το λαό και να χτυπήσουν τις εξεγερμένες μάζες.

Ο αγώνας ενάντια στο φασισμό και για την ανάπτυξη ενός διεθνιστικού κινήματος είναι επίσης ένα κύριο καθήκον μας αυτήν τη στιγμή.

-- Πώς θα χαρακτηρίζατε την τρέχουσα πολιτική του καθεστώτος;

-- Μπορούμε να πούμε ότι στη χώρα έχει εδραιωθεί μια σκληρή αστική δικτατορία, η οποία είναι ο εγγυητής της διατήρησης των αποτελεσμάτων της παλινόρθωσης του καπιταλισμού. Διαιτητής του καθεστώτος είναι ο πρώτος και μοναδικός Πρόεδρος, Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ, ο οποίος, μαζί με την οικογένειά του, βρίσκεται στην κορυφή της πυραμίδας της άρχουσας αστικής τάξης. Τώρα όλο και περισσότεροι μιλούν στον Τύπο και από τα υψηλότερα επίπεδα της εξουσίας για την ανάγκη εφαρμογής ενός μοναρχικού συστήματος δυναστικής διαδοχής της εξουσίας.

Το κύριο καθήκον της άρχουσας οικογένειας και της μεγαλοαστικής τάξης αυτήν τη στιγμή είναι να κρατηθούν πάση θυσία στην εξουσία και για το λόγο αυτό προσπαθούν να βασιστούν στην υποστήριξη των αμερικανικών και δυτικών εταιρειών, καθώς και της Σαουδικής Αραβίας. Για τους σκοπούς αυτούς, επαναπροσανατολίζονται γρήγορα προς τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Φέτος, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επικύρωσε τη συμφωνία για την οικονομική συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και του Καζακστάν, και το Γενάρη ο Ναζαρμπάγιεφ πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Ουάσιγκτον, όπου υπογράφτηκαν με τον Τραμπ συμφωνίες δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Επιπλέον, μεταξύ του Καζακστάν και των ΗΠΑ υπογράφτηκε συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας για την περίοδο 2018 - 2021, στο πλαίσιο της οποίας προβλέπεται η κατασκευή στρατιωτικής βάσης του ΝΑΤΟ στο λιμάνι του Ακτάου στην Κασπία Θάλασσα. Επιπλέον, το Καζακστάν διαθέτει το έδαφός του για τη μεταφορά των στρατιωτικών φορτίων και στρατευμάτων στο Αφγανιστάν, ενώ στη χώρα άρχισαν να εδρεύουν αμερικανικές στρατιωτικές και παραστρατιωτικές οργανώσεις, όπως το εργαστήριο για τη μελέτη των επικίνδυνων βακτηρίων και ιών στην Αλμάτι. Επιπλέον, ορισμένες αμερικανικές δομές, που θα αποσυρθούν από το Πακιστάν, θα μεταφερθούν στο Καζακστάν. Την περασμένη βδομάδα η Ανω Βουλή επικύρωσε τη συμφωνία με τις ΗΠΑ για τη χρησιμοποίηση των λιμανιών Ακτάου και Κουρίκ, που βρίσκονται στην Κασπία Θάλασσα, ως διαμεταφορικών βάσεων των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ.

-- Ομως, το Καζακστάν είναι επίσημος σύμμαχος της Ρωσίας, ανήκει στην Ευρασιακή Οικονομική Ενωση, στον Οργανισμό Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ), στην Οργάνωση Συνεργασίας της Σαγκάης. Πώς εξηγούνται οι συγκεκριμένοι ελιγμοί;

-- Αυτά δεν πρέπει να μας προκαλούν έκπληξη, δεδομένου ότι το Καζακστάν σε μεγάλο βαθμό έχει προσανατολιστεί οικονομικά προς τις δυτικές εταιρείες και τις ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1990.

Η Ευρασιατική Οικονομική Ενωση (ΕΟΕ) εμφανίστηκε ως ένας ασταθής σχηματισμός, στον οποίο αμέσως ξέσπασε διαπάλη συμφερόντων μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών. Το Καζακστάν έχει ένα μοντέλο εξορυκτικής οικονομίας, όπου το 70% του παραγόμενου πετρελαίου εξάγεται στις χώρες της ΕΕ, εκεί όπου το Καζακστάν ανταγωνίζεται την ίδια τη Ρωσία. Η ίδια ιστορία συμβαίνει και με την πώληση χάλυβα, των μη σιδηρούχων μετάλλων, των άλλων μεταλλευμάτων στις διεθνείς αγορές. Στο πλαίσιο της ΕΟΕ δεν σταματάνε οι εμπορικοί πόλεμοι. Τον Οκτώβρη και το Νοέμβρη του περασμένου έτους η κυβέρνηση του Καζακστάν προχώρησε μάλιστα σε αποκλεισμό των συνόρων με το Κιργιστάν. Αυτό οφειλόταν τόσο στις οικονομικές αντιθέσεις όσο και στις προσπάθειες του Καζακστάν να προωθήσει τον «προστατευόμενό» του στην εξουσία στη γειτονική χώρα. Εδώ, το Καζακστάν εμφανίστηκε ως περιφερειακός ιμπεριαλιστής, προσπαθώντας να στραγγαλίσει την κοινοβουλευτική δημοκρατία στο Κιργιστάν.

Η Μόσχα, με τη σειρά της, προσπαθεί να συσπειρώσει τις χώρες της Κοινοπολιτείας των Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ) γύρω από το δικό της πολιτικό σχέδιο, κάτι που απειλεί τον Ναζαρμπάγιεφ και την οικογένειά του με την απώλεια μέρους της εξουσίας τους. Την ανησυχία της ηγεσίας του Καζακστάν προκαλούν και οι σοβαρές πολιτικές και οικονομικές διεργασίες στο γειτονικό Ουζμπεκιστάν, το οποίο γρήγορα απομακρύνεται από το καθεστώς της προσωπικής δικτατορίας μετά το θάνατο του επίσης μόνιμου Προέδρου Ισλάμ Καρίμοφ. Η ρωσική αστική τάξη σε αυτήν τη συγκυρία προκρίνει την Τασκένδη στην Κεντρική Ασία, προωθώντας εκεί επενδύσεις πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, επιδιώκοντας να εντάξει το Ουζμπεκιστάν στην ΕΟΕ.

Συνειδητοποιώντας το αυτό, ο Ναζαρμπάγιεφ προσπαθεί την ίδια στιγμή να διατηρήσει τους τραπεζικούς λογαριασμούς με τεράστια ποσά που έχει στις τράπεζες των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της ΕΕ και της Λατινικής Αμερικής, οι οποίοι έχουν υποβληθεί σε μερική δέσμευση, ποντάροντας από τη μεριά του στις ΗΠΑ προκαλώντας μια ρωγμή στην ΕΟΕ και στον ΟΣΣΑ. Μπορούμε να πούμε ότι το Καζακστάν απομακρύνεται από τη Μόσχα, αλλάζει προτεραιότητες και ακόμη δημιουργεί τεχνητά μια φιλοδυτική «αντιπολίτευση» στο εξωτερικό και στο εσωτερικό της χώρας. Αυτό θα έχει εκτεταμένες συνέπειες, δεδομένου ότι η ρωσική αστική τάξη, με τη σειρά της, θα προσπαθήσει με κάθε δύναμη να διατηρήσει το «μπλοκ» της.

-- Ποια είναι τα καθήκοντά σας και τα αιτήματα που προβάλλετε σε αυτήν την κατάσταση;

-- Εμείς με σαφήνεια και αποφασιστικότητα τοποθετηθήκαμε ενάντια στην απαράδεκτη εμφάνιση στρατιωτικής βάσης των ΗΠΑ στο Ακτάου, που απειλεί με κλιμάκωση της σύγκρουσης στην περιοχή της Κασπίας και καθιερώνει τον έλεγχο του ΝΑΤΟ σε περιοχές πρώην Σοβιετικών Δημοκρατιών που είναι πλούσιες σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Απαιτούμε το κλείσιμο του αμερικανικού στρατιωτικού εργαστηρίου επικίνδυνων ιών και λοιμώξεων, καθώς και της τράπεζας χαμηλού εμπλουτισμού του ουρανίου.

Είμαστε αντίθετοι με την παράδοση των εδαφών και του εναέριου χώρου για τη μεταφορά στρατιωτικών φορτίων του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν. Στην ανακοίνωσή μας καλούμε στη δημιουργία ενός αντιπολεμικού κινήματος. Είμαστε ενάντια στη συμμετοχή του Καζακστάν σε στρατιωτικά μπλοκ και καλούμε σε απόσυρση από όλες τις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες και μπλοκ.

Σε αυτό το στάδιο, προσπαθούμε επίσης να αντισταθούμε στα σχέδια των αρχών να μετονομάσουν τους δρόμους, τις πλατείες και να κατεδαφίσουν μνημεία των στρατιωτών του Κόκκινου Στρατού.

Στηρίζουμε την εμφάνιση κομμουνιστικών και εργατικών οργανώσεων στο γειτονικό Ουζμπεκιστάν και στο Κιργιστάν.

Θα ήθελα, επίσης, εκ μέρους των συντρόφων μας, να ευχαριστήσω το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας για την πολύτιμη και πολύμορφη στήριξη και την αλληλεγγύη του στους πολιτικούς μας κρατούμενους, σε όσους εργαζόμενους της πετρελαιοβιομηχανίας συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν και στους ηγέτες των συνδικάτων. Η αλληλεγγύη του ΚΚΕ έχει σημαντικά αποτελέσματα!