Ο άγνωστος στρατιώτης της επανάστασης έπεσε.

Σ' ένα όνειρο είδα την ταφόπετρά του.

Βρισκόταν σ' ένα βάλτο. Τη φτιάχνανε δυο βράχια.

Καμία επιγραφή δεν είχε. Μα η πέτρα

άρχισε να μιλά.

Αυτός που εδώ κείτεται, είπε, προέλασε

όχι για να καταχτήσει ξένη γη, μα

τη δική του. Τ' όνομά του

είναι άγνωστο, μα τα βιβλία της ιστορίας

γράφουνε τα ονόματα αυτών που τον νίκησαν.

Επειδή σαν άνθρωπος ήθελε να ζήσει

τον σφάξανε σαν άγριο θεριό.

Οι τελευταίες του λέξεις ήταν ένας ψίθυρος

γιατί βγαίνανε μέσα από λαρύγγι που στραγγαλιζόταν, μα

ο κρύος αέρας τις μετέφερε παντού

σε πολλούς ανθρώπους που παγώνανε.

***

Τον πεινασμένο, που σ' άρπαξε

το τελευταίο ψωμί, σαν εχτρό τον αντιμετωπίζεις.

Μα τον κλέφτη, που δεν πείνασε ποτέ του

δεν ορμάς ν' αρπάξεις από το λαρύγγι.

***

Οταν η Γερμανία μέχρι τα δόντια εξοπλιστεί

θα της συμβεί μια σοβαρή αδικία

και ο τυμπανιστής θα κάνει τον πόλεμό του.

Κι εσείς τη Γερμανία θα υπερασπίσετε

σε ξένες χώρες, άγνωστες σε σας

κι ενάντια θα πολεμήσετε σ' ανθρώπους που όμοιοί σας είναι.

Ο τυμπανιστής θα φαφλατίζει περί απελευθέρωσης

μα χωρίς προηγούμενο μέσα στη χώρα η καταπίεση θα 'ναι.

Και μπορεί όλες τις μάχες να κερδίσει

εκτός από την τελευταία.

Σαν ο τυμπανιστής τον πόλεμό του χάσει

θα κερδίσει η Γερμανία τον δικό της πόλεμο.

***

Είδα τον παλιό θεό του πολέμου να στέκει μέσα σ' ένα βάλτο ανάμεσα σε μια

χαράδρα κι ένα βράχινο τοίχο.

Βρωμούσε τζάμπα μπίρα και φορμόλη και σ' εφήβους έδειχνε τ' αρχίδια του,

γιατί τον είχαν ξανανιώσει κάποιοι προφεσόροι. Διακήρυχνε με τη βραχνή

φωνή του λύκου τον έρωτά του για καθετί νεαρό.

Δίπλα του στεκόταν μια έγκυος γυναίκα κι έτρεμε.

Κι αδιάντροπα συνέχιζε το κήρυγμά του, όπου τον εαυτό του παρουσίαζε

σαν τον μεγάλο άνθρωπο της τάξης. Και περιέγραφε το πως παντού έβαζε

στους αχυρώνες τάξη αδειάζοντάς τους.

Η φωνή του πότε ήτανε δυνατή και πότε σιγανή, πάντα βραχνή όμως.

Με δυνατότερη φωνή μιλούσε για τις μεγάλες εποχές που θα 'ρθουν

και με τη σιγανότερη φωνή δίδασκε τις γυναίκες πώς να μαγειρεύουν

γλάρους και κοράκια.

Την ίδια ώρα η πλάτη του ανήσυχη ήταν κι όλο πίσω γυρνούσε να κοιτάξει,

λες και φοβόταν κάποια μαχαιριά.

Και κάθε πέντε λεπτά βεβαίωνε το κοινό του πως θα τους πάρει πολύ

λίγο από το χρόνο τους.

***

Τώρα που φεύγετε λοιπόν για να εκτελέσετε

των κυρίων σας το αιματοβαμμένο έργο - μπροστά σας

τα όπλα του εχτρού, πίσω σας

του αξιωματικού σας το πιστόλι - τούτα τα

λόγια μου να μην ξεχνάτε:

Των κυρίων σας η ήττα

δεν είναι ήττα δικιά σας. Ετσι και η νίκη τους

δεν είναι δική σας νίκη.

***

Πατέρα, άφησες να με πάρουνε στρατιώτη

Μάνα, εσύ δε μ' είχες κρύψει

Αδελφέ, μου 'δωσες λάθος συμβουλή

Αδελφή, δε με είχες ξυπνήσει!

***

Οπως ακούω, στους καλύτερους κύκλους συζητιέται

πως ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος από ηθική άποψη

δε στάθηκε στο ύψος του Πρώτου. Η

Βέρμαχτ

οφείλει τη λύπη της να εκφράσει για τις μεθόδους που μ' αυτές

οι Ες-Ες διεξήγαγαν την εξολόθρευση ορισμένων λαών. Οι

καπιταλιστές του Ρουρ

λέγεται ότι καταγγέλλουν το ματοβαμμένο ανθρωποκυνηγητό

που γέμισε τα ορυχεία και τις φάμπρικές τους με σκλάβους - εργάτες, οι

διανοούμενοι

ακούω πως κατηγορούν τη ζήτηση σκλάβων - εργατών

απ' τη μεριά των

βιομηχάνων, καθώς επίσης και την άδικη μεταχείρισή τους. Οι ίδιοι οι

επίσκοποι

αποσυνδέουνε τον εαυτό τους απ' αυτό τον τρόπο διεξαγωγής πολέμου

εν συντομία κυριαρχεί

παντού τώρα η αίσθηση πως οι Ναζί δυστυχώς στην πατρίδα

κακές υπηρεσίες προσφέρανε και πως ο πόλεμος

αυτός καθαυτός φυσικός κι αναγκαίος, μ' αυτό τον

πάνω απ' όλα ακραία χωρίς φραγμούς και οπωσδήποτε απάνθρωπο

τρόπο, που αυτή τη φορά τον διεξήγαγαν, για κάμποσο καιρό

από 'δω και πέρα

Ατιμασμένος θα 'ναι.

***

Μονάδα τεθωρακισμένων, χαίρομαι να βλέπω

να γράφεις και να κάνεις για την ειρήνη προπαγάνδα.

Και χαίρομαι που εσείς, γράφοντας

και κάνοντας για την ειρήνη προπαγάνδα, θωρακίζεστε.

---------------------------

*(Από το βιβλίο Μπ. Μπρεχτ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ, μετάφραση Νάντιας Βαλαβάνη, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»).