Την περασμένη Τετάρτη συμπληρώθηκε ένας μήνας από το δημοψήφισμα για ανεξαρτησία που πραγματοποίησαν οι Κούρδοι του αυτόνομου Κουρδιστάν στο βόρειο Ιράκ στις 25 Σεπτέμβρη. Ο απολογισμός όσων συνέβησαν μέσα σ' αυτό το διάστημα, προμηνύει νέα όξυνση των ανταγωνισμών και των εντάσεων, σε βάρος των πολύπαθων λαών της περιοχής.

Το ενδεχόμενο ίδρυσης κουρδικού κράτους, σήμανε συναγερμό στις όμορες χώρες δημιουργώντας στενότερες λυκοσυμμαχίες. Αυτό φάνηκε ιδιαίτερα στην περίπτωση των κυβερνήσεων Τουρκίας και Ιράν, οι οποίες σε συνεννόηση με την ιρακινή ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Σιίτη πρωθυπουργού Χάιντερ αλ Αμπάντι, επέβαλαν ασφυκτικό οικονομικό και αεροπορικό εμπάργκο, βυθίζοντας στα τάρταρα την οικονομία στα εδάφη που ελέγχουν οι Κούρδοι.

Επιπλέον, οι Κούρδοι μαχητές Πεσμεργκά έχασαν όλες τις περιοχές που είχαν πάρει υπό τον έλεγχό τους έπειτα από σφοδρές συγκρούσεις με τους τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους» μετά το 2014. Με πρώτη και βαρύτερη απώλεια την πετρελαιοφόρα επαρχία Κιρκούκ, όπως επίσης σημαντικούς μεθοριακούς σταθμούς, αεροδρόμια και βάσεις. Σαν αποτέλεσμα, η ημερήσια παραγωγή «μαύρου χρυσού» στις κουρδικές περιοχές υπολογίζεται ότι μειώθηκε σε 390.000, από 790.000 βαρέλια.

Οι Κούρδοι, πέρα από τις αρχικές μάχες (στις οποίες σκοτώθηκαν αρκετές δεκάδες Πεσμεργκά), αναγκάστηκαν σε ελιγμό υποχώρησης, παραδίδοντας σημαντικές περιοχές που έλεγχαν εδώ και χρόνια. Δεν έλειψε ο φόρος αίματος στους αμάχους, καθώς σε επιχειρήσεις του στρατού σκοτώθηκαν τουλάχιστον 400 Κούρδοι άμαχοι και αγνοούνται πάνω από 200 άλλοι.

Ταυτόχρονα, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν απειλεί κάθε τόσο να κλείσει την πρόσβαση των Κούρδων στον πετρελαιαγωγό Κιρκούκ - Τσεϊχάν, σε συνεννόηση με την ιρακινή κυβέρνηση, με την οποία κοντραριζόταν έως πέρσι, πιέζοντας για συμμετοχή του τουρκικού στρατού στις επιχειρήσεις για την ανακατάληψη της Μοσούλης και προωθώντας την παράνομη τουρκική βάση Μπασίκα (που είχε φτιαχτεί στο Βόρειο Ιράκ, την περίοδο που η κυβέρνηση Ερντογάν είχε καλύτερες σχέσεις με την κυβέρνηση του Κούρδου Προέδρου Μασούντ Μπαρζανί...).

Μέσα σε αυτό το κλίμα, η κουρδική περιφερειακή κυβέρνηση αναγκάστηκε αφενός να ανακοινώσει την περασμένη Δευτέρα νέα αναβολή των βουλευτικών και προεδρικών εκλογών της 1ης Νοέμβρη για τουλάχιστον οκτώ μήνες. Αφετέρου, πρότεινε «αναστολή» του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος, επιδιώκοντας διάλογο με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Ωστόσο, ο Ιρακινός πρωθυπουργός Χάιντερ αλ Αμπάντι απέφυγε να απαντήσει στην πρόταση των Κούρδων, ζητώντας ακύρωση και όχι απλά «αναστολή» του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος, το οποίο θεωρεί «παράνομο».

Ταυτόχρονα ο Αμπάντι βρίσκεται εν μέσω πιέσεων, ιδιαίτερα από την κυβέρνηση του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, που επιδιώκει την απομάκρυνση της Βαγδάτης από το Ιράν και τις σιιτικές (ντόπιες και ιρανικές) πολιτοφυλακές που πολέμησαν κατά των τζιχαντιστών. Οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν τον Αμπάντι να αναπτύξει, ως «αντιστάθμισμα», «στενότερες» σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία.

Οι πιέσεις των ΗΠΑ φάνηκαν πιο καθαρά από το περασμένο Σαββατοκύριακο, οπότε ο Αμπάντι επισκέφθηκε το Ριάντ της Σ. Αραβίας και συμφώνησε στη δημιουργία ενός «ιρακινο-σαουδαραβικού» συντονιστικού συμβουλίου. Παράλληλα, επισκέφθηκε τη Βαγδάτη ο Σαουδάραβας υπουργός Πετρελαίου Χαλίντ αλ Φάλιχ, προωθώντας τα συμφέροντα των μονοπωλίων της χώρας του στο Ιράκ...

Ακόμη πιο σαφείς έγιναν οι αμερικανικές πιέσεις τη Δευτέρα, όταν έφτασε αιφνιδίως στη Βαγδάτη ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον. Ο Τίλερσον ζήτησε «διάλογο» μεταξύ Βαγδάτης - Κούρδων, απαιτώντας ξανά τη διάλυση των σιιτικών πολιτοφυλακών. Η απαίτηση προκάλεσε την έντονη δήλωση Αμπάντι πως «καμία πλευρά δεν έχει δικαίωμα να επεμβαίνει στις ιρακινές, εσωτερικές υποθέσεις...».

Το ίδιο διάστημα, στη Συρία εντείνονται οι επεμβάσεις ξένων στρατιωτικών δυνάμεων. Χαρακτηριστικές είναι οι (ανεπιθύμητες από τη Δαμασκό, αλλά ανεκτές από τη Μόσχα) επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού στη βόρεια επαρχία Ιντλίμπ, οι οποίες υποτίθεται ότι γίνονται στο πλαίσιο αποφάσεων για τη δημιουργία «ζώνης αποκλιμάκωσης συγκρούσεων».

Ωστόσο, η κυβέρνηση Ερντογάν δεν κρύβει πως το επόμενο βήμα θα είναι στην παρακείμενη κουρδική περιοχή Αφρίν, που ήταν και ο απώτερος στόχος αυτής της δραστηριότητας, καθώς εκεί επιχειρούν οι Κούρδοι μαχητές των δυνάμεων YPG, που θεωρούνται από την Τουρκία «παρακλάδι» του ΡΚΚ.

Παράλληλα, η πρόσφατη ανάκτηση των σημαντικότερων συριακών πετρελαιοπηγών αλ Ομάρ της επαρχίας Ντέιρ Εζόρ από τους Κούρδους των δυνάμεων SDF, με την υποστήριξη των ΗΠΑ, δημιουργούν ανησυχία στη συριακή κυβέρνηση, καθώς επανέρχονται στο προσκήνιο τα σενάρια για «μεταπολεμικό» κατακερματισμό της Συρίας και «επαναχάραξη» συνόρων.

Η Μόσχα το ίδιο διάστημα, στο πλαίσιο της συνεργασίας με την Αγκυρα και τη Τεχεράνη, σχεδιάζει την ερχόμενη βδομάδα τον έβδομο (κατά σειρά) γύρο διαλόγου στην Αστάνα του Καζακστάν, προωθώντας τα γεωπολιτικά της συμφέροντα και εδραιώνοντας τη θέση της ως «μείζονα δύναμη» στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.