Στο χτεσινό μέρος του άρθρου παρουσιάσαμε τις συνέπειες της καπιταλιστικής παλινόρθωσης. Σήμερα, στο τελευταίο μέρος, παρουσιάζουμε τις συνθήκες στις οποίες διεξάγονται οι εκλογές.

Στις δημοσκοπήσεις που γίνονται τελευταία δίνονται απαντήσεις θετικές για το βιοτικό επίπεδο και τη ζωή στο λαϊκό καθεστώς. Το 56% των ερωτηθέντων εκτιμά ότι ζούσε καλύτερα στα χρόνια 1970-1980 (Polityka, 22/7/2000, σελ. 6). Είναι γεγονός ότι στην αναφερόμενη δεκαετία δημιουργήθηκαν 2,5 εκατ. θέσεις εργασίας. Α΄ Γραμματέας της ΚΕ του ΠΕΕΚ στα χρόνια αυτά ήταν ο Ενταρντ Γκιέρεκ, ο οποίος δε συμμετείχε στο διάλογο της στρογγυλής τράπεζας για την παράδοση της εξουσίας. Πέθανε τον περασμένο Αύγουστο και δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στην κηδεία του πήραν μέρος 80.000 άτομα, όπου ένας μεγάλος αριθμός από αυτούς ήταν ανθρακωρύχοι, μεταλλεργάτες, εργαζόμενοι και συνταξιούχοι.

Το εξωτερικό χρέος της Πολωνίας από 20 δισ. δολάρια, που ήταν το 1980, αυξήθηκε τώρα στα 60 δισ. δολάρια (Trybuna, 5/1/01). Πριν το 1990 κτίζονταν ετησίως 300.000 διαμερίσματα ενώ σήμερα μόλις 80.000 (Trybuna, 5/1/01).

Η διάσημη ηθοποιός του σατιρικού θεάτρου Ολγα Λιπίνσκα δήλωσε το καλοκαίρι: «Ελευθερία για τον... άνθρωπο υπήρχε στη ΛΔ Πολωνίας... Κανείς δε φοβόταν ότι θα μείνει νηστικός ή θα τον πετάξουν στους δρόμους... Πήγαινε στη δουλιά... Είχε να πληρώσει το νοίκι... Δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη... Εγώ πραγματικά χαίρομαι γιατί η νεανική μου ζωή πέρασε σε εποχή χωρίς αγορά» (Trybuna, 2-3/6/01).

Διέλυσαν το σύστημα υγιεινής και ασφάλειας, όλα σχεδόν τα παραθεριστικά εργατικά κέντρα. Χτύπησαν την Παιδεία και την πήγαν πολύ πίσω. Μέχρι την 8η τάξη η εκπαίδευση ήταν υποχρεωτική, ενώ τώρα είναι μέχρι την 6η τάξη. Δημιουργήθηκαν 70 ιδιωτικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ενα μόνο παράδειγμα: Ο πρύτανης της Ανώτατης Κοινωνικο-οικονομικής Σχολής στη Βαρσοβία απαιτεί 825 δολάρια για να σπουδάσει κανείς στη χρονιά 2001-2002 (Trybuna, 19-20/5/01).

Προχώρησαν γρήγορα την ιδιωτικοποίηση στους τομείς Υγείας, Ασφάλισης, Περίθαλψης, Παιδείας και στον τομέα της οικονομίας, για να μπαλώνουν τις τρύπες του προϋπολογισμού.

Στα χρόνια 1993-2000, οι πολωνικές κυβερνήσεις (σοσιαλδημοκρατική και «Αλληλεγγύη») από το μεγάλο ξεπούλημα της κοινωνικής περιουσίας στους ιδιώτες, κυρίως στο ξένο κεφάλαιο, αποκόμισαν 14,8 δισ. δολάρια (Polityka, 8/9/01 σελ. 58).

Η απερχόμενη Βουλή ψήφισε νόμο για την επανιδιωτικοποίηση, με επιστροφή στους πρώην ιδιοκτήτες του 50% της αξίας, των περιουσιών που εθνικοποιήθηκαν με το νόμο του 1946 και με την αγροτική μεταρρύθμιση του 1944. Με βάση υπολογισμούς του αρμόδιου υπουργείου, η αξία αυτής της περιουσίας ανερχόταν σε 95 δισ. ζλοτ ή σε 24 δισ. δολάρια (Rzeczpospolita, 12/1/2001). O Πρόεδρος της Πολωνίας αναγκάστηκε να θέσει βέτο στο νόμο αυτό. Στην ουσία της υπόθεσης, τόσο ο Πρόεδρος Κουσασνιέφσκι όσο και η Συμμαχία της Δημοκρατικής Αριστεράς δε διαφωνούν για την επιστροφή της περιουσίας, αλλά στον τρόπο, στο μέγεθος και για δημαγωγικούς σκοπούς. Ηδη, η διαδικασία της επιστροφής άρχισε να γίνεται από άλλο μονοπάτι. Οι πρώην ιδιοκτήτες ή οι απόγονοί τους προσφεύγουν στα πολωνικά δικαστήρια και θα προσφύγουν και σε διεθνή. Υπάρχουν ήδη 100.000 αιτήσεις για επιστροφή περιουσιών και προβλέπεται να αυξηθεί ο αριθμός αυτός στις 200.000 (Polityka, 8/7/2001, σελ. 28).

Τη στιγμή που η μεγάλη πλειοψηφία της εργατικής τάξης, της φτωχομεσαίας αγροτιάς και των συνταξιούχων βρίσκεται σε δυσμενή οικονομική και κοινωνική κατάσταση, η νέα άρχουσα τάξη της Πολωνίας θα φορτώσει και άλλα οικονομικά βάρη στις πλάτες του λαού, γιατί οι φορολογούμενοι θα πληρώσουν την πολιτική της επανιδιωτικοποίησης.

Εγινε πλήρης ανατροπή των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής και εγκαθιδρύθηκαν οι καπιταλιστικές. Εκτός από τις οικονομικές, και οι κοινωνικές συνέπειες είναι ανυπολόγιστες. Η εγκληματικότητα οργιάζει, αποτελεί τη «Μαύρη Στατιστική», κατά το περιοδικό Polityka.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, που έδωσε το Ενοποιημένο Πληροφοριακό Σύστημα της Αστυνομίας για εγκλήματα, «υπήρχαν 5.063.000 πληροφορίες... 8,2 εκατ. ντοκουμέντα... εντοπίστηκαν 1,6 εκατ. εγκληματικές πράξεις... 61.000 κρύβονται γιατί προέβησαν σε εγκληματικές πράξεις... Πάνω από 1,5 εκατ. άτομα βρίσκονται στον κατάλογο των καταδικασμένων... 30.000 είναι ανήλικα παιδιά» (Polityka, 16/12/2000, σελ. 36).

Στην Πολωνία οι εξαρτημένοι από αλκοόλ και ναρκωτικά είναι 60.000 και απειλούνται από εξάρτηση 600.000, κυρίως νέοι (Trybuna, 2-3/6/2001).

Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι Πολωνοί επιχειρηματίες χορηγούν 2,5% από τα κέρδη τους για δωροδοκίες, π.χ., πρώην υπάλληλος του υπουργείου Αμυνας πήρε 11.000 δολάρια για διαμεσολάβηση στην αγορά αντιαεροπορικών αρμάτων. Πέντε πρώην πρόεδροι εταιριών ανθρακωρυχείων βρίσκονται στις φυλακές για καταχρήσεις και η λίστα συνεχίζεται (Rzeczpospolita, 2-3/6/2001).

Η εβδομαδιαία εφημερίδα «Nie» της 6ης του Σεπτέμβρη 2001 δημοσιεύει στην 6η σελίδα 35 ονόματα πολιτικών λειτουργών, βουλευτών, γερουσιαστών που εμπλέκονται σε μη νόμιμες πράξεις, ή που χρησιμοποίησαν τα αξιώματά τους για να επωφεληθούν οικονομικά και πολιτικά.

Το Σέιμ (Βουλή) ψήφισε φέτος το καλοκαίρι νόμο που δίνει μεγάλες αρμοδιότητες και δικαιοδοσίες στην αστυνομία, η οποία «θα ελέγχει την αλληλογραφία, θα κάνει υποκλοπές, θα παρακολουθεί και θα σημειώνει κινήσεις σε δημόσιους χώρους, θα έχει τη δυνατότητα να οργανώνει προβοκάτσιες με δωροδοκίες, να ελέγχει τις τηλεπικοινωνίες, να συγκεντρώνει προσωπικά δεδομένα για το θρήσκευμα, για πολιτικές και φιλοσοφικές πεποιθήσεις, για την ιδιωτική ζωή, ακόμη και στα πιο προσωπικά ζητήματα όπως η σεξουαλική ζωή κλπ. (Trybuna, 25/05/01).

Η κυρίαρχη ιδεολογία, με όλα τα μέσα που διαθέτει, διεξάγει μια άνευ προηγουμένου προπαγάνδα-πλύση εγκεφάλου, ότι τάχα η ένταξη στην ΕΕ θα φέρει την ευημερία στην Πολωνία. Πρέπει να πούμε ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού επηρεάζεται από αυτή την ξέφρενη προβολή που γίνεται για την ΕΕ.

Συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για να γίνει πλήρες μέλος της ΕΕ η Πολωνία. Για τη μετανάστευση αναφερθήκαμε νωρίτερα. Για την αγορά ακινήτων, γης, δασών από επιχειρηματίες των χωρών της ΕΕ, η Επιτροπή καθορίζει να υπάρχει μια μεταβατική περίοδος 7 χρόνων και για επενδύσεις αμέσως όταν η Πολωνία γίνει μέλος. Ενώ οι πολωνικές αρχές ζητούν για αγορά γης-δασών 18 χρόνια και για εδάφη με επενδυτικό σκοπό 5 χρόνια (POLITYKA, 16/06/2001, σελ. 21).

Υπάρχει μια αντίσταση, κυρίως από τους αγρότες, γιατί ήδη θίγονται τα συμφέροντά τους, και από μερικές ομάδες εργαζομένων. Πριν 2 χρόνια πραγματοποιήθηκαν μαχητικές αγροτικές κινητοποιήσεις σε όλη τη χώρα ακριβώς με κύριο αίτημα την προστασία της ντόπιας παραγωγής και την υπεράσπιση των αγροτικών εισοδημάτων.

Εκτός φυσικά από την ορμητική διείσδυση του ευρωενωσιακού κεφαλαίου, που ήδη γίνεται, την αγορά ακινήτων και την εκμετάλλευση φθηνής εργατικής πολωνικής δύναμης, μεγάλες συνέπειες θα υποστεί η αγροτική οικονομία με την καταστροφή εκατομμυρίων μικρομεσαίων αγροτών.

Κατά την επίσκεψη του Μπους στη Βαρσοβία (14/6/2001), οργανώθηκε διαδήλωση ενάντια στην επίσκεψη. Η εκδήλωση οργανώθηκε από την Ομοσπονδία Πρασίνων, τη Συνομοσπονδία Εργασίας, το Πολωνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα, την Ομοσπονδία Νέων της Ενωσης Εργασίας και το Ρεύμα Επαναστατικής Αριστεράς.

Ο Κλίντον έκανε μια διάλεξη για την «παγκοσμιοποίηση» και πήρε 160.000 δολάρια. Μερικοί Πολωνοί τού ρίξανε αυγά.

Στην Πολωνία δεν υπάρχει κόμμα της εργατικής τάξης με μαρξιστικο-λενινιστική ιδεολογία, να λειτουργεί, να οργανώνει αγώνες αντίστασης ενάντια στην ασύδοτη επίθεση του ξένου και εγχώριου κεφαλαίου, να καλεί σε αντίσταση.

Το συνδικαλιστικό κίνημα είναι πολυδιασπασμένο. Υπάρχουν 6 Γενικές Συνομοσπονδίες και το Συνδικάτο της «Αλληλεγγύης». Συνδικαλιστικές οργανώσεις υπάρχουν μόνο στο 45% των επιχειρήσεων. (POLITYKA, 19/5/2001). Τα συνδικάτα αυτά είναι ρεφορμιστικά, δεν είναι ταξικά.

Στις εκλογές για την ανάδειξη του Σέιμ (Βουλή), κατεβαίνουν 17 εκλογικές επιτροπές (συνδυασμοί). Οκτώ από αυτές έχουν υποψήφιους σε όλη τη χώρα. Για την εκλογή της Γερουσίας κατεβαίνουν μόνο 3 συνδυασμοί. (GAZETA WYBORCZA, 7/9/2001).

Προϋπόθεση ώστε να μπει στη Βουλή ένας συνδυασμός ή κόμμα, είναι η συγκέντρωση του 5% των ψήφων της επικράτειας.

Την κυβερνητική εξουσία διεκδικούν βασικά δύο μεγάλες πολιτικές παρατάξεις, η Συμμαχία της Δημοκρατικής Αριστεράς (ΣΔΑ), σε συνεργασία με ένα μικρό κόμμα που προέρχεται από την «Αλληλεγγύη», την Ενωση Εργασίας και τα διάφορα κόμματα που προέρχονται από την πρώην «Αλληλεγγύη».

Η μεγαλύτερη, συγκροτημένη οργανωτικά, πολιτικά και ιδεολογικά, είναι η ΣΔΑ. Το στελεχικό της δυναμικό απαρτίζεται κυρίως από πρώην στελέχη και μέλη της ΕΔΑ. Ο Λέσεκ Μίλερ ήταν μέλος του ΠΓ και Γραμματέας του κόμματος που βρισκόταν στην εξουσία μέχρι το 1989. Ολες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τις εκλογές θα κερδίσει η ΣΔΑ. Η εφημερίδα GAZETA WYBORCZA, που πρόσκειται στις δυνάμεις της πρώην «Αλληλεγγύης», εκτιμά «ότι το 50% του εκλογικού σώματος θα δώσει την ψήφο του στη Συμμαχία της Δημοκρατικής Αριστεράς» (Gazeta Wyborcza, 7/9/2001).

Το πρόγραμμα της ΣΔΑ είναι σοσιαλδημοκρατικό. Η ηγεσία της διεξάγει με όλα τα μέσα που διαθέτει μια δημαγωγική και παραπλανητική προπαγάνδα με σκοπό να παρασύρει τους πολίτες να τη στηρίξουν. Δυστυχώς, μια μερίδα του πληθυσμού πιστεύει και αναμένει κάτι επειδή η ηγεσία της ΣΔΑ προέρχεται από το ΠΕΕΚ, που κυβερνούσε επί Λαϊκής Δημοκρατίας. Οι προεκλογικές εξαγγελίες της ΣΔΑ είναι ταυτόσημες με το πρόγραμμα των δυνάμεων της «Αλληλεγγύης». Ο πρόεδρος της ΣΔΑ ανοιχτά δήλωσε στη Βουλή ότι συναινεί με τη σημερινή κυβέρνηση στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική.

Το άλλο μεγάλο μπλοκ των πολιτικών δυνάμεων της «Αλληλεγγύης» είναι διασπασμένο σε πολλά κόμματα, που στις εκλογές κατεβαίνουν χωριστά. Αναφέρουμε μερικά:

• Συνασπισμένη Εκλογική Εξόρμηση Αλληλεγγύης της Δεξιάς, με ηγέτη τον σημερινό πρωθυπουργό, Γιέζι Μπούζεκ.
• Ενωση της Ελευθερίας, με τον Γκερέμεκ.
• Νόμος και Δικαιοσύνη, με ηγέτη τον Κατσίνσκι.
• Πλατφόρμα των Πολιτών, με ηγέτη τον Ολεχόφσκι.

Ολα αυτά τα κόμματα και άλλα μικρότερα με δυνάμεις από την πρώην «Αλληλεγγύη» δημιουργούν έναν άτυπο συνασπισμό που διεκδικούν την κυβερνητική εξουσία.

Μια άλλη τρίτη πολιτική δύναμη, που στο παρελθόν είχε στηρίξει την κυβέρνηση της Σοσιαλδημοκρατίας, είναι η Πολωνική Λαϊκή Παράταξη, δηλαδή το αγροτικό κόμμα, με ηγέτη τον Γιάροσλαβ Καλινόφσκι.

Επίσης, ανάμεσα στα 8 κόμματα ή συνασπισμούς στις εκλογές παίρνει μέρος η Αυτοάμυνα της Πολωνικής Δημοκρατίας, με ηγέτη τον Λέπερ, ο οποίος οργάνωνε τις εκδηλώσεις των αγροτών (Gazeta Wyborcza, 7/9/2001).

Η μάχη για την κυβερνητική εξουσία δίνεται βασικά ανάμεσα στη ΣΔΑ και στις δυνάμεις που προέρχονται από την «Αλληλεγγύη».

Τα δύο μεγάλα αυτά πολιτικά μπλοκ έχουν το ίδιο πρόγραμμα και σκοπούς στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική, δηλαδή για την πλήρη υποταγή στον ιμπεριαλισμό, το ξεπούλημα του πολωνικού πλούτου στο ξένο και ντόπιο κεφάλαιο, τις ιδιωτικοποιήσεις, την κατάργηση βασικών κατακτήσεων του λαϊκού καθεστώτος (Παιδεία, Υγεία, εργασία, Κοινωνική Ασφάλιση, στέγαση, δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη), στα ζητήματα του ΝΑΤΟ, της ΕΕ. Στον αντικομμουνισμό συναγωνίζονται. Η ΣΔΑ, που αυτοαποκαλείται «αριστερά», με τη δημαγωγία της αποπροσανατολίζει και εγκλωβίζει μεγάλες λαϊκές δυνάμεις.

Οποια δύναμη και αν έρθει στην κυβερνητική εξουσία, την ίδια και μάλλον πιο σκληρή αντιλαϊκή πολιτική στο μέλλον θα εφαρμόσει. Ετσι, ο άνεργος δε θα βρει δουλιά, ο απασχολούμενος θα ζει με την αγωνία της απόλυσης, ο απόφοιτος με το άγχος να βρει δουλιά, ο μαθητής της φτωχολογιάς να μην μπορεί να σπουδάσει, ο ενοικιαστής με την αβεβαιότητα ότι θα του κάνουν έξωση γιατί δε θα έχει να πληρώσει το νοίκι, ο νέος με την ανασφάλεια στο μέλλον, ο ασθενής με την οικονομική αδυναμία να αγοράσει τα φάρμακα, ο φαντάρος με το φόβο να σταλεί σε εμπόλεμες επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ, ο μικροεπαγγελματίας και ο μικρομεσαίος επιχειρηματίας με την απειλή της χρεοκοπίας, ο μικρομεσαίος αγρότης θα ζει με την απόγνωση της μη πώλησης των προϊόντων, της ανασφάλειας και της καταστροφής του νοικοκυριού του, κλπ.

Η διέξοδος, ο μόνος δρόμος και η ελπίδα είναι η πάλη, η αντίσταση και ο οργανωμένος αγώνας της εργατικής τάξης, των μικρομεσαίων στρωμάτων της πόλης και του χωριού, της νεολαίας, των γυναικών, των συνταξιούχων και της προοδευτικής διανόησης, ενάντια στα μονοπώλια και στον ιμπεριαλισμό, για μια άλλη κοινωνικο-οικονομική λαϊκή πολιτική.