Με επόμενο βήμα την έναρξη των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών για τα «κόκκινα» στεγαστικά δάνεια της λαϊκής οικογένειας, παράλληλα βέβαια με τους πλειστηριασμούς που ήδη διενεργούνται στις αίθουσες των δικαστηρίων, συνεχίζεται η επίθεση του κεφαλαίου για τη μείωση των «μη εξυπηρετούμενων δανείων». Το ζήτημα βρίσκεται στην προμετωπίδα των συνεννοήσεων της κυβέρνησης με το κουαρτέτο, αποτελεί πάγιο αίτημα των αστικών επιτελείων και βέβαια των τμημάτων του εγχώριου κεφαλαίου, καθώς αποτελεί όρο και προϋπόθεση στην προοπτική της ανάκαμψης της οικονομικής δραστηριότητας, μέσω της διοχέτευσης νέας τραπεζικής χρηματοδότησης σε ισχυρές και βιώσιμες επιχειρήσεις.

Σε κάθε περίπτωση, τα «κόκκινα» δάνεια αποτελούν το «βαρίδι» σε αυτήν την προοπτική, αφορούν κεφάλαια που λιμνάζουν, καθώς εξαιτίας και της καπιταλιστικής κρίσης αδυνατούν να βρουν κερδοφόρες διεξόδους σε κλάδους με ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, ζήτημα που συνδέεται και με τη στρατηγική της αστικής τάξης, με βάση και την προωθούμενη από την κυβέρνηση «Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική 2021». Η μείωσή τους δηλαδή, μεταξύ άλλων και με τους πλειστηριασμούς στο «κεραμίδι» της λαϊκής οικογένειας, συνδέεται στενά με τις ανάγκες της καπιταλιστικής οικονομίας σε αυτή τη φάση.

Σύμφωνα άλλωστε με έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ), η «ενίσχυση του διαμεσολαβητικού ρόλου των τραπεζών αποτελεί την αναγκαία προϋπόθεση για την αλλαγή του παραγωγικού προτύπου της χώρας», με έμφαση στο ζήτημα της αποτελεσματικής διαχείρισης και απομείωσης των «κόκκινων» δανείων. Αυτό, με τη σειρά του, αποτελεί εργαλείο επιχειρηματικών αναδιαρθρώσεων, με κατεύθυνση τη συγκέντρωση της επιχειρηματικής «πίτας» και των κερδών.

Σύμφωνα με την ΤτΕ, η απομείωση των προβληματικών δανείων «θα συμβάλει στη συνολική αναδιάρθρωση της οικονομίας υπέρ των κλάδων παραγωγής εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών, με αποτέλεσμα την άνοδο της συνολικής παραγωγικότητας».

Βέβαια, η πορεία αυτή δεν είναι ανέφελη, καθώς δεν μπορούν να αποκλειστούν και νέοι κλυδωνισμοί και όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται «το εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα παραμένει ευάλωτο σε μακροοικονομικές και χρηματοπιστωτικές διαταραχές». Επιπρόσθετα, γίνεται λόγος για το διεθνές εποπτικό και θεσμικό περιβάλλον των τραπεζών, που γίνεται αυστηρότερο, καθώς «οι αρχές και οι κυβερνήσεις δεν θέλουν να επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος», όπως υποστηρίζει η ΤτΕ , «δείχνοντας» προς τις αλλαγές που δρομολογούνται σε επίπεδο ΕΕ σε σχέση με το πλαίσιο για την «τραπεζική ένωση». Μια εξέλιξη που συνδέεται με τους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούς σχετικά με τον επιμερισμό ενδεχόμενης χασούρας σε περιπτώσεις νέων κλυδωνισμών, άρα και της ανάγκης για νέες διασώσεις από τις κυβερνήσεις.

Σε αυτό το πλαίσιο, ιεραρχούνται οι προτεραιότητες που αφορούν την πώληση των προβληματικών δανείων από τις τράπεζες σε άλλους «επενδυτές», η ενεργοποίηση του μηχανισμού για την «εξωδικαστική διευθέτηση» οφειλών υπερχρεωμένων και ταυτόχρονα «βιώσιμων» επιχειρήσεων, το ζήτημα των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών για τα «κόκκινα» δάνεια και άλλα που έχουν κλειδώσει και ψηφιστεί στο πλαίσιο της δεύτερης «αξιολόγησης».

Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες, οι τράπεζες επιδιώκουν να υπάρξει ένα κύμα πλειστηριασμών, προσδοκώντας πως αυτό θα λειτουργήσει εκβιαστικά, ώστε πολλές λαϊκές οικογένειες που δεν έχουν καμία δυνατότητα να πληρώσουν τώρα, να επιχειρήσουν μια ρύθμιση με την καταβολή κάποιου ποσού.

Την ίδια ώρα, ψηλά στην ατζέντα των διεργασιών της τρέχουσας περιόδου βρίσκεται και το ενδεχόμενο νέας ανακεφαλαιοποίησης των εγχώριων τραπεζικών ομίλων, δηλαδή ενός νέου κύκλου αύξησης μετοχικών κεφαλαίων, είτε με τη συμμετοχή των σημερινών μεγαλομετόχων είτε με την είσοδο νέων «παικτών», σε μια εξέλιξη που διαμορφώνει το πεδίο για την εκδήλωση ενδοεπιχειρηματικών ανταγωνισμών, ενώ βέβαια ανοιχτό είναι και το ενδεχόμενο νέων κρατικών ενισχύσεων, που βέβαια θα έρθουν στο κρατικό χρέος σε περίπτωση κάλυψης των «κεφαλαιακών αναγκών», όπως αυτές θα προκύψουν μετά τους διαγνωστικούς ελέγχους που θα διενεργήσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στις αρχές του 2018.

Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, η ΕΚΤ θα «κουρέψει» το ύψος των υποθηκών που εμφανίζουν οι τράπεζες για τα στεγαστικά δάνεια που έχουν χορηγήσει στην πελατεία τους, σε μια εξέλιξη που ανεβάζει και το ύψος των κεφαλαιακών αναγκών.

Υπενθυμίζεται ότι την περίοδο 2012 - 2015 πραγματοποιήθηκαν 3 ανακεφαλαιοποιήσεις - η τελευταία με τη «βούλα» της σημερινής κυβέρνησης - συνολικού ύψους 51,7 δισ. ευρώ. Τα 32 δισ. ευρώ (περίπου 62%) καλύφθηκαν από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, μέσω των δανείων που χορηγήθηκαν προς το ελληνικό κράτος από την Ευρωζώνη και το ΔΝΤ. Τα υπόλοιπα ποσά των ανακεφαλαιοποιήσεων, 19,7 δισ. ευρώ, προήλθαν από ιδιώτες επενδυτές.

Την ίδια ώρα, και ενώ η απαξίωση των υπερσυσσωρευμένων κεφαλαίων φαίνεται ότι έχει ακόμη μπόλικο δρόμο να διανύσει, το κρατικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, από τη συμμετοχή στους 4 «συστημικούς» τραπεζικούς ομίλους, μετράει χασούρα ύψους δεκάδων δισ. ευρώ.

Οπως επισημαίνει η Ελληνική Ενωση Τραπεζών, «το μεγαλύτερο μερίδιο στους ιδιώτες επενδυτές το κατέχουν ξένοι θεσμικοί, καθώς λόγω της παρατεταμένης κρίσης, τα περισσότερα ελληνικά χαρτοφυλάκια δεν μπόρεσαν να συμμετάσχουν στις αυξήσεις, με αποτέλεσμα τη σημαντική αραίωση των ποσοστών τους».

Σήμερα τα δάνεια αυτά διαμορφώνονται περίπου σε 103 δισ. ευρώ, ή στο 45% της μάζας του τραπεζικού δανεισμού, ενώ σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών, στο τέλος του 2007, όταν άρχισε να εκδηλώνεται η καπιταλιστική κρίση, ανέρχονταν σε ποσοστό μόλις 4,5%, το οποίο ήταν πολύ κοντά στον αντίστοιχο μέσο όρο (2,9%) για πιστωτικά ιδρύματα μεσαίου μεγέθους της Ευρωζώνης.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία από την Τράπεζα της Ελλάδας, η διεργασία αυτή βρίσκεται ακόμη σε πρώιμη φάση, ωστόσο, με βάση τους στόχους που έχουν τεθεί, αναμένεται να πάρει μαζικές διαστάσεις από το 2018 και τα επόμενα χρόνια. Ειδικότερα μέχρι το τέλος του 2019, οι τέσσερις «συστημικές» τράπεζες θα έχουν προχωρήσει σε μείωση των «κόκκινων» δανείων κατά περίπου 38%, δηλαδή κατά το αστρονομικό ύψος των 40 δισ. ευρώ, ενώ βέβαια είναι φανερό το γεγονός ότι η διαδικασία του «ξεσκαρταρίσματος» θα συνδυάζεται με αναδιαρθρώσεις, συγχωνεύσεις, εξαγορές κ.ά.

Μεταξύ άλλων, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, αναφορικά με τα «κόκκινα» δάνεια, ήδη έχει νομοθετήσει τα παρακάτω:

-- Καθιέρωση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, και μάλιστα τρεις φορές τη βδομάδα (κάθε Τετάρτη, Πέμπτη και Παρασκευή), αντί μιας μέρας τη βδομάδα, που ίσχυε μέχρι σήμερα, αποκλειστικά στις αίθουσες των αρμόδιων δικαστηρίων. Η έναρξη λειτουργίας της ηλεκτρονικής πλατφόρμας (αναμένεται μέσα στις επόμενες βδομάδες) έρχεται να «περπατήσει» τον αντιλαϊκό νόμο και στην πράξη.

-- Από την 1/1/2018, το σύνολο των δανείων πρώτης κατοικίας «απελευθερώνεται» πλήρως και σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα πώλησης. Σε αυτό το πλαίσιο, παράλληλα με τις τράπεζες αναλαμβάνουν δουλειά και τα διάφορα «επενδυτικά funds», που ήδη έχουν αρχίσει να πιάνουν «πόστα» στην ελληνική αγορά, διαβλέποντας στην περίπτωση των «κόκκινων» δανείων νέα πεδία κερδοφορίας.

-- Με το νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, πρώτη τιμή προσφοράς για τους πλειστηριασμούς ακινήτων ορίζεται η εμπορική αξία, όπως αυτή προσδιορίζεται κατά το χρόνο της κατάσχεσης, αντί της κατά πολύ υψηλότερης αντικειμενικής τιμής, όπως ίσχυε.

-- Διαλύθηκε ουσιαστικά η όποια παρεχόμενη προστασία στην πρώτη κατοικία, σχετικά με τα χρέη λαϊκών νοικοκυριών στις τράπεζες. Επιπλέον, όπως ρητά προβλέπεται, ακόμη κι έτσι, η ένταξη στη ρύθμιση της υποτιθέμενης προστασίας έχει ως όρο και προϋπόθεση «ο οφειλέτης να υπήρξε συνεργάσιμος, κατά την έννοια του Κώδικα Δεοντολογίας», και μάλιστα όχι μόνο από 'δω και στο εξής, αλλά και «κατά το χρόνο της αρχικής καθυστέρησης του δανείου».

-- Ταυτόχρονα, η δικαστική προστασία στην πρώτη κατοικία συνδέεται με την απαλλοτρίωση οποιασδήποτε άλλης «ρευστοποιήσιμης περιουσίας» του οφειλέτη, όπως για παράδειγμα μιας δεύτερης κατοικίας ή ενός μικρού κομματιού γης κ.ο.κ.