Ζητήσαμε από την σ. Αφροδίτη Αυγερινού, αρχιτέκτονα, μέλος της Ομάδας Περιβάλλοντος του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ, να μας πει λίγες κουβέντες για την ιδέα και την πορεία υλοποίησης αυτού του σημαντικού έργου. Παραθέτουμε τις ερωταπαντήσεις:

-- Τι είναι αυτό το Μνημείο;

-- Πρόκειται για Μνημείο αφιερωμένο στους κατοίκους των χωριών της περιοχής, μαχητών και μαχητριών του ΔΣΕ, που έπεσαν στη μάχη. Η ανέγερσή του εντάσσεται στους εορτασμούς των 70 χρόνων του ΔΣΕ και έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά δραστηριοτήτων (εκδηλώσεων, πεζοποριών στις κορφές του Γράμμου, ξεναγήσεων στα μονοπάτια, στα βήματα των παλαίμαχων συντρόφων μας, στα πεδία μαχών κ.λπ.).

-- Πώς «έπεσε» η ιδέα για το στήσιμο του Μνημείου;

-- Η ιδέα τού να στηθεί στην περιοχή ένα τέτοιο Μνημείο προέκυψε, περίπου μια διετία πριν, κατά τη διάρκεια μιας ανάβασης ομάδας μελών του ΚΚΕ στο Γράμμο, στο ύψωμα 2520, από συντρόφους οικοδόμους που συμμετείχαν στην αποστολή.

Σε αυτήν την ιδέα προστέθηκε και η ανάγκη δημιουργίας μουσειακού χώρου με εκθέματα και στοιχεία για τη ζωή και δράση στον Δημοκρατικό Στρατό, κληρονομιά για τις επόμενες γενιές κομμουνιστών, κομμουνιστριών.

Ο χώρος βρέθηκε όταν τα παιδιά του αείμνηστου σ. Χρήστου Ζούνη, αντάρτη του ΔΣΕ, δώρισαν, στη μνήμη του πατέρα τους, την κατοικία του με το κτήμα στο χωριό Θεοτόκο, στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας. Πρόκειται για ένα οικόπεδο έκτασης περίπου 2 στρεμμάτων, το οποίο βρίσκεται σε περίοπτη θέση στον οικισμό, επί της παλαιάς Εθνικής οδού Ιωαννίνων - Κοζάνης. Η θέση και το μέγεθος του ακινήτου μάς έδωσαν τη δυνατότητα να χωροθετήσουμε μαζί το Μνημείο και το Μουσείο, αφού εντός της έκτασης που θέλαμε να κατασκευάσουμε το Μνημείο, υπήρχε ήδη κτίσμα για τη στέγαση του Μουσείου.

-- Πώς σχεδιάστηκε;

-- Από την αρχή, υπήρχε η σκέψη να κατασκευαστεί ένα μνημείο που να συμβολίζει το «Δ» του ΔΣΕ και το οποίο να είναι ορατό από παντού, δηλαδή να είναι έτσι τοποθετημένο ώστε να προβάλλεται από κάθε οπτική το «Δ», στις σωστές αναλογίες. Ετσι επιλέχθηκε να φτιαχτεί ένα μεταλλικό μνημείο πυραμιδοειδούς σχήματος, αποτελούμενου από τρεις πλευρές στις οποίες σχηματίζονται τρία οξυκόρυφα τρίγωνα που αναπαριστούν, στο χώρο, το «Δ».

Για την ανάδειξη του «Δ» επιλέχθηκε η ανύψωσή του πάνω σε δύο κυκλικές βάσεις. Η πρώτη βάση είναι κεκλιμένη και μαζί με τη δεύτερη δίνουν την αίσθηση σπείρας παραπέμποντας στη «σπειροειδή ανέλιξη της ιστορίας», ενώ παράλληλα, ειδομένα από ψηλά (δηλαδή σε «κάτοψη»), σχηματίζουν το «στεφάνι» που πλαισιώνει το «Δ» του Δημοκρατικού Στρατού.

Το κυκλικό σχήμα της βάσης του Μνημείου μάς οδήγησε στην επιλογή της κυκλικής κίνησης γύρω από αυτό και στην τοποθέτηση, περιμετρικά, διαδρόμων και τοιχίων που πλαισιώνουν το Μνημείο και που επάνω τους είναι αναρτημένες οι επιγραφές με τα ονόματα των μαχητών/-τριών που έπεσαν στη μάχη.

-- Πώς υλοποιήθηκε; Ποιοι ασχολήθηκαν κ.λπ.;

-- Βασιζόμενοι σε αυτήν την ιδέα, συγκροτήσαμε μια ομάδα από μηχανικούς (αρχιτέκτονες, πολιτικούς μηχανικούς, τοπογράφους) και οικοδόμους/τεχνίτες του Τομέα Κατασκευών της ΚΟ Αττικής, με τη γενική εποπτεία της ΚΕ, προκειμένου να σχεδιαστεί και να οργανωθεί η κατασκευή του Μνημείου και η ανακαίνιση της κατοικίας για τη στέγαση του μουσειακού χώρου. Φυσικά ήταν καθοριστική η συμβολή των Οργανώσεων Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας, που μαζί με φίλους του Κόμματος συνέβαλαν στις εργασίες. Μισθωτοί, αυτοαπασχολούμενοι, άνεργοι σύντροφοι και φίλοι, κύρια από τον κλάδο των Κατασκευών, απ' όλες τις εμπλεκόμενες ειδικότητες για την κατασκευή ενός έργου, εργάστηκαν εθελοντικά, με αυταπάρνηση, στον ελεύθερό τους χρόνο ή παίρνοντας οι περισσότεροι άδειες από τις δουλειές τους, για να μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις. Ετσι, η σκέψη εξελίχθηκε και έγινε πράξη, παρά τους οικονομικούς περιορισμούς, καθώς ήταν πεπερασμένα τα όρια του προϋπολογισμού που κινηθήκαμε και ως προς τα υλικά (κόστος κ.λπ.), αλλά και ως προς το χρόνο, με αποκλειστικά εθελοντική εργασία. Φυσικά όπου μπορέσαμε δουλέψαμε με προσφορές και στα υλικά. Ειδικά το μεταλλικό μνημείο κατασκευάστηκε εξολοκλήρου και αποτέλεσε προσφορά (υλικά και εργασία κατασκευής του) από σύντροφο αυτοαπασχολούμενο στο Μηχανουργείο του (αδελφοί Παπαδάκη).