Τα σενάρια για το μέλλον της Ευρωζώνης έχουν ως προϋπόθεση την προώθηση των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων

Αυτό επισημαίνεται σε «έγγραφο» προβληματισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αναφορικά με τα ανοιχτά ζητήματα και με τις αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις που δρομολογούνται στην ΕΕ και ειδικά στον πυρήνα της Ευρωζώνης, στο πλαίσιο των συζητήσεων σχετικά με τη «Λευκή Βίβλο» και τα λεγόμενα «εναλλακτικά» σενάρια για το «μέλλον της Ευρώπης».

Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο «έγγραφο προβληματισμού» σχετικά με το ζήτημα των προϋπολογισμών της ΕΕ, «οι επιλογές κυμαίνονται από τη μείωση των δαπανών για τις υφιστάμενες πολιτικές έως την αύξηση των εσόδων», σε μια εξέλιξη που αναμένεται να τροφοδοτήσει τα παζάρια και τους ενδοαστικούς ανταγωνισμούς ανάμεσα σε κυβερνήσεις και κράτη - μέλη της ΕΕ, ενόψει και του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ των «27», που αναμένεται να υποβάλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τους επόμενους μήνες.

Να σημειωθεί ότι το «άνοιγμα» στον προϋπολογισμό της ΕΕ, μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου, φτάνει στα 10 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση, σε ένα σύνολο προϋπολογισμού της τάξης των 140-150 δισ. Την ίδια ώρα, η δεσπόζουσα θέση που διεκδικεί η ΕΕ στη σκακιέρα των γεωπολιτικών ανταγωνισμών, μέσω της διόγκωσης των δαπανών πολεμικού χαρακτήρα, σύμφωνα με εκτιμήσεις, ανεβάζει το «έλλειμμα» στα 20 δισ. ευρώ. Είναι φανερό το γεγονός, όπως άλλωστε, ουσιαστικά, ομολογείται και από την Κομισιόν, ότι προωθούνται αναδιαρθρώσεις και στη μοιρασιά των προβλεπόμενων κονδυλίων, αλλά και στις εισφορές που καταβάλλουν τα κράτη - μέλη, ανάλογα και με το ποσοστό της συμμετοχής τους στο συνολικό ΑΕΠ.

Σε αυτό το έδαφος, ο Επίτροπος για τον προϋπολογισμό, Γκίντερ Ετινγκερ, παρουσιάζοντας, τις προάλλες, το έγγραφο της Επιτροπής, χαρακτηριστικά τόνισε: «Αν η Ευρώπη κληθεί να αντιμετωπίσει νέες προκλήσεις, θα πρέπει κάπου να βρούμε τους απαραίτητους πόρους. Μπορούμε είτε να ξοδεύουμε λιγότερα, είτε να βρούμε νέα έσοδα. Αλλά, ανεξάρτητα από το τι θα κάνουμε, κάθε ευρώ που επενδύεται και που προέρχεται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, θα πρέπει να προσφέρει προστιθέμενη αξία και να έχει θετικό αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή των πολιτών». Ο ίδιος προσέθεσε πως, με βάση τα νέα δεδομένα και κυρίως τις συνέπειες του Brexit, οι «περικοπές» είναι απαραίτητες, όπως και η αναδιανομή και οι αναδιατάξεις των δαπανών. Μάλιστα, όπως είπε, «τα μεγάλα προγράμματα, όπως η Κοινή Αγροτική Πολιτική, δεν θα σταματήσουν, αλλά όλα πρέπει να υποστούν περικοπές».

Την ίδια ώρα, στο αντιλαϊκό τραπέζι «παίζει» η πρόταση για τη σύνδεση των ευρωπαϊκών κονδυλίων προς τα κράτη - μέλη με την προώθηση οικονομικών μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο της περαιτέρω ενίσχυσης της διαδικασίας του «Ευρωπαϊκού Εξαμήνου», δηλαδή των ελέγχων που εφαρμόζονται σε όλα τα κράτη, ανεξάρτητα από «προγράμματα προσαρμογής» και δανειακές συμβάσεις.

Παράλληλα, με αφορμή και γύρω από την προωθούμενη «ένωση των κεφαλαιαγορών», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τις προάλλες την προώθηση μιας νέας κατηγορίας «συνταξιοδοτικών προϊόντων πανευρωπαϊκής εμβέλειας», δηλαδή προγραμμάτων ιδιωτικής ασφάλισης, τα οποία, όπως οι ίδιοι επισημαίνουν, θα παρέχουν στους Ευρωπαίους πολίτες «περισσότερες επιλογές όσον αφορά την αποταμίευσή τους με σκοπό το σχηματισμό ενός κεφαλαίου κατά τη συνταξιοδότησή τους».

Είναι φανερό το γεγονός ότι η προωθούμενη πραμάτεια συντελείται στο έδαφος των διαρκών περικοπών αλλά και των αλλεπάλληλων αξιολογήσεων στα ασφαλιστικά συστήματα της Ευρωζώνης και της ΕΕ. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα ιδιωτικά ασφάλιστρα (pan-European personal pension product) «εθελοντικής» ατομικής σύνταξης θα πωλούνται σε ολόκληρη την ΕΕ και θα προσφέρονται από ασφαλιστικές εταιρείες, τράπεζες, ταμεία επαγγελματικής συνταξιοδότησης, επιχειρήσεις επενδύσεων και διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων. Επιπλέον, η Κομισιόν συνιστά στα κράτη - μέλη «να επιφυλάσσουν την ίδια φορολογική μεταχείριση στο προϊόν αυτό με εκείνη που ισχύει για παρόμοια υφιστάμενα εθνικά προϊόντα», έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι η νέα πραμάτεια θα ξεκινήσει «με τις πλέον ευνοϊκές συνθήκες». Μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά τονίζουν, «τα νέα προϊόντα θα ενισχύσουν επίσης, σε τελική ανάλυση, το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μια Ενωση Κεφαλαιαγορών, βοηθώντας να διοχετεύονται οι αποταμιεύσεις σε μακροπρόθεσμες επενδύσεις στην ΕΕ».

Σε αυτό το πλαίσιο, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Β. Ντομπρόβσκις, παρουσιάζοντας το σχέδιο τόνισε: «Το Πανευρωπαϊκό Ατομικό Συνταξιοδοτικό Προϊόν (PEPP) αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την ολοκλήρωση της Ενωσης Κεφαλαιαγορών. Εχει τεράστιες δυνατότητες, καθώς θα προσφέρει στους αποταμιευτές σε ολόκληρη την ΕΕ περισσότερες επιλογές για τον σχηματισμό ενός συνταξιοδοτικού χρηματικού αποθέματος. Αυτό θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό, επιτρέποντας σε περισσότερους παρόχους να προσφέρουν το προϊόν αυτό εκτός των εθνικών αγορών τους. Θα λειτουργήσει σαν ένα σήμα ποιότητας και έχω την πεποίθηση ότι το PEPP θα ευνοήσει επίσης τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις στις κεφαλαιαγορές».

Βέβαια, τα παραπάνω, όπως και το σύνολο των προτεινόμενων παρεμβάσεων και των αναδιαρθρώσεων, έρχονται να δέσουν με τις διεργασίες γύρω από την περαιτέρω εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης (ΟΝΕ) στην Ευρωζώνη.

Το ζήτημα επανέφερε τις προάλλες ο Επίτροπος Οικονομικών, Π. Μοσκοβισί, εστιάζοντας στην ανάγκη δημιουργίας θέσης ενός υπουργού Οικονομικών της Ευρωζώνης, ενός κοινού προϋπολογισμού και ενός υπουργείου Οικονομικών της Ευρωζώνης, αλλά και στην ενίσχυση του ρόλου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στον «έλεγχο των αποφάσεων».

Αναφορικά με το επίδικο ζήτημα της τόνωσης των κρατικών δαπανών και των επενδύσεων από την πλευρά του γερμανικού κράτους, όπως έχουν ζητήσει άλλες κυβερνήσεις της Ευρωζώνης καθώς και το ΔΝΤ, ο Π. Μοσκοβισί διαπίστωσε ότι «υπάρχει ένα έλλειμμα επενδύσεων από την πλευρά της Γερμανίας και άλλων χωρών που έχουν το δημοσιονομικό περιθώριο να το πράξουν», λέγοντας ότι ένας τρόπος για να πεισθεί η Γερμανία να κινηθεί προς τη «σωστή κατεύθυνση» είναι η προώθηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων από τη Γαλλία, αλλά και νέοι συμπληρωματικοί κανόνες προς την ολοκλήρωση της ΟΝΕ.

Σε αυτό το επίπεδο, τα παζάρια, οι ανταγωνισμοί και οι όποιοι συμβιβασμοί και πρόσκαιρες συμμαχίες βρίσκουν την αντανάκλασή τους στις διεργασίες σχετικά με τους τρόπους για την εμβάθυνση της ΟΝΕ στην Ευρωζώνη, καθώς και στα σενάρια για τη «Λευκή Βίβλο» και για το «μέλλον της ΕΕ».