Εντατικά συνεχίζονται οι διεργασίες στο Κυπριακό, ενόψει της Διάσκεψης που θα γίνει την Τετάρτη 28 Ιούνη, στο θέρετρο Κρανς Μοντάνα στην Ελβετία, μέσα σε περιβάλλον ρευστότητας από τις ενδοϊμπεριαλιστικές συγκρούσεις και τα παζάρια που βρίσκονται σε εξέλιξη, για όλα τα ανοιχτά ζητήματα στην ευρύτερη περιφέρεια.

Το έγγραφο που μεσοβδόμαδα παρέδωσε στις δυο πλευρές ο ειδικός σύμβουλος του γγ του ΟΗΕ, Εσπαν Μπαρθ Αϊντε, ως «μπούσουλα» για τις επερχόμενες συνομιλίες πάνω στο νέο σχέδιο διχοτόμησης του νησιού, θέτει το πλαίσιο της συζήτησης για τα κρίσιμα ζητήματα της Ασφάλειας και των Εγγυήσεων, σε μια περίοδο που ισχυρά μονοπωλιακά συμφέροντα «κονταροχτυπιούνται» στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, ειδικότερα στη Νοτιοανατολική (Ν/Α) Μεσόγειο, για τον έλεγχο σημαντικών πηγών και στρατηγικής σημασίας δρόμων Ενέργειας.

Μόλις πριν δύο βδομάδες, εκπρόσωποι επιχειρηματικών κολοσσών όπως η αμερικανική «Exxon Mobil» εστίαζαν στις δυνατότητες που έχει «η Κύπρος να καταστεί ενεργειακό κέντρο». Αστοί πολιτικοί και αναλυτές «εντοπίζουν» την κρίσιμη σημασία που έχει η Ν/Α Μεσόγειος για την «ενεργειακή ασφάλεια» μεγάλων αγορών, όπως η ευρωπαϊκή, αλλά και για την «ενεργειακή διαφοροποίηση», την προσπάθεια δηλαδή να μειωθεί η ενεργειακή «εξάρτηση» της ΕΕ από το ρωσικό αέριο.

Αμείωτα διαμορφώνονται νέες επιχειρηματικές φιλοδοξίες και συνεργασίες, πολλές από τις οποίες θα επηρεάσει σημαντικά η «τύχη» της Κύπρου, δεδομένης της γεωγραφικής της θέσης, στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, αλλά και στο κέντρο μιας περιοχής όπου εντοπίζονται σημαντικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων.

Ενδεικτικές ήταν, για παράδειγμα, οι επισημάνσεις που έκανε ο Κύπριος Πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης, σε σειρά επαφών που είχε στις ΗΠΑ το προηγούμενο διάστημα. «Μια επανενωμένη Κύπρος θα αποτελέσει τη συμφωνία του αιώνα, με θετικά γεωπολιτικά επακόλουθα για την ταραχώδη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Θα επωφεληθεί τα μέγιστα η διεθνής κοινότητα στο σύνολό της, περιλαμβανομένων των ΗΠΑ, της ΕΕ, των ευρωτουρκικών σχέσεων και των ελληνοτουρκικών σχέσεων», είπε.

Αναφερόμενος μάλιστα στο ρόλο που η Τουρκία καλείται να αναλάβει για την επιτυχή έκβαση των συνομιλιών, σημείωσε ότι «είναι προς το συμφέρον της Τουρκίας να δει την Κύπρο επανενωμένη. Μια λύση του Κυπριακού θα αποτελεί μια σπουδαία διπλωματική επιτυχία», υπογραμμίζοντας πως «μια λύση του Κυπριακού θα επιτρέψει στην Τουρκία να αποτελέσει μέρος των άνευ προηγουμένου συνεργασιών στον τομέα της Ενέργειας».

Γύρω από το Κυπριακό ανοίγει μια ολόκληρη «γκάμα» ζητημάτων, όπου αλληλεπιδρούν όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές. Η έκβαση του παζαριού στο Κυπριακό συναρτάται, για παράδειγμα, με το μέλλον των σχέσεων Τουρκίας - ΕΕ, σε μια περίοδο αναπροσαρμογών ανάμεσα σε ιμπεριαλιστικά κέντρα και στο εσωτερικό τους. Ετσι, παρά την όξυνση της κόντρας Γερμανίας - Τουρκίας, δεν περνάει απαρατήρητο ότι το τελευταίο διάστημα πυκνώνουν εκατέρωθεν οι δηλώσεις για την ανάγκη να υπάρξει εποικοδομητικό κλίμα στα παζάρια για την τελωνειακή ένωση και μακροπρόθεσμα για την κατάργηση της βίζας σε ό,τι αφορά την Τουρκία.

Ειδικό βάρος ασκούν και τα διάφορα «τρίγωνα», παλιά και νέα, σχήματα γεωπολιτικών και επενδυτικών συνεργασιών που εξετάζονται στη Ν/Α Μεσόγειο, όπου περιφερειακές δυνάμεις, όπως το Ισραήλ και φυσικά η Τουρκία, διεκδικούν ισχυρότερο ρόλο και μεγαλύτερη λεία από τον τεράστιο πλούτο για τον οποίο «παραφυλάνε» ανταγωνιστικά μονοπώλια. Οι διαπραγματεύσεις γύρω από νέους αγωγούς είναι συνεχείς και πολυεπίπεδες και αφορούν πολλές «εναλλακτικές» διαδρομές για τη μεταφορά των υδρογονανθράκων της περιοχής.

Χαρακτηριστική ως προς αυτό είναι η στάση του Ισραήλ, που ενώ πρωτοστατεί στην Τριμερή με Ελλάδα και Κύπρο και στηρίζει τη δρομολόγηση αγωγών όπως ο «East Med», παράλληλα ιεραρχεί ψηλά και τη διαδρομή που θα μεταφέρει αέριο στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο αναπτύσσονται και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, με τα αστικά επιτελεία των δύο πλευρών να μελετούν τα πλεονεκτήματα από πιθανούς συμβιβασμούς, χωρίς αυτό να λειαίνει τον μεταξύ τους ανταγωνισμό.

Ενδεικτική ήταν η αναφορά του Τούρκου πρωθυπουργού, Μπιναλί Γιλντιρίμ, που, κατά τη συνάντηση με τον Ελληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα στην Αθήνα, έκρινε σκόπιμο να μιλήσει για τις «πηγές Ενέργειας» στην Ανατολική Μεσόγειο «που ανήκουν σε όλη την ανθρωπότητα». Αλλά και ο Αλ. Τσίπρας υποστήριξε ότι ενόψει της νέας συνάντησης στην Ελβετία, «στη συνάντηση με τον Μπ. Γιλντιρίμ, έγιναν τα πρώτα βήματα σε ένα δύσκολο αλλά ειλικρινή διάλογο».

Επιπλέον, πρωτοστατώντας σταθερά στην προώθηση επικίνδυνων ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών, η Αθήνα φροντίζει με κάθε αφορμή να επισημαίνει τα «οφέλη» που μπορεί να αποκομίσει συνολικά η ΕΕ από μια λύση του Κυπριακού.

Μετά την ολοκλήρωση του πρόσφατου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Αλ. Τσίπρας χαρακτήρισε το Κυπριακό «ένα κατεξοχήν ευρωπαϊκό ζήτημα», εκτιμώντας ότι «ίσως το πιο κρίσιμο διακύβευμα για την αναβάθμιση του περιφερειακού και διεθνούς ρόλου της ΕΕ αποτελεί σήμερα η προοπτική δίκαιης και βιώσιμης επίλυσης του Κυπριακού».

Στο ίδιο πνεύμα, συμπλήρωσε ότι «η ΕΕ δοκιμάζεται σε αυτές τις διαπραγματεύσεις, δοκιμάζει τις δυνατότητες και στο Κυπριακό», εστιάζοντας στη «νέα προοπτική» που μπορεί να δοθεί «όχι μόνο στην επανενωμένη Κύπρο, αλλά και σε ολόκληρη την περιοχή».

Για το ρόλο που επιδιώκει να παίξει η ΕΕ, ενδεικτικά είναι και τα δημοσιεύματα που εμφανίζουν δυνάμεις όπως η Γερμανία να διεκδικούν ακόμα πιο σημαντικό ρόλο στα διχοτομικά παζάρια, στο πλαίσιο και των «αυτοτελών» συμφερόντων που υπερασπίζεται για λογαριασμό των μονοπωλίων της σε μια κρίσιμη γεωστρατηγικά περιοχή. Φυσικά, τις κινήσεις τους μελετούν και άλλα ισχυρά κέντρα, με πρώτες και τις ΗΠΑ, των οποίων ο αντιπρόεδρος, Μάικλ Πενς, διαμήνυσε ξανά την «αμερικανική υποστήριξη» στις διαπραγματεύσεις για μια διευθέτηση.

Η παράδοση του εγγράφου από τον Αϊντε πρόσθεσε νέα δυναμική στις επαφές, σε Αθήνα, Αγκυρα, Λευκωσία, αλλά και Βρυξέλλες. Οι πρώτες πληροφορίες για το περιεχόμενο των προτάσεων βεβαιώνουν το νέο εκβιασμό που στήνεται σε βάρος του κυπριακού λαού.

Μεταξύ άλλων, το κεφάλαιο «Ασφάλεια - Εγγυήσεις» εντάσσεται στις συζητήσεις σε «τέσσερις πυλώνες»: Της «εσωτερικής ασφάλειας», της «εξωτερικής ασφάλειας», της «ασφάλειας εφαρμογής της λύσης» και της «συνταγματικής ασφάλειας». Ακόμα, στο έγγραφο φέρεται να επισημαίνεται η ανάγκη για τη διαμόρφωση μιας «Συνθήκης Εφαρμογής και Εγκαθίδρυσης», που θα προβλέπει το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα υλοποιηθεί η «επανένωση» του νησιού, με τις υπογραφές των εγγυητριών δυνάμεων και της «ενωμένης Κύπρου», εξαφανίζοντας ουσιαστικά την Κυπριακή Δημοκρατία και άρα νομιμοποιώντας ως τετελεσμένα τα αποτελέσματα της τουρκικής εισβολής και κατοχής.

Γενικότερα, διερευνώνται περιθώρια για ένα νέο «σύστημα ασφάλειας», στο οποίο βέβαια διεκδικούν ρόλο πολλά κέντρα. Χαρακτηριστική είναι η πρόταση που, επίσης, είναι «στο τραπέζι» εδώ και καιρό, για δημιουργία «πολυεθνικής δύναμης», στο όνομα της παροχής «ασφάλειας από εξωτερικούς κινδύνους» και με τη συμμετοχή τουρκικών και ελληνικών στρατευμάτων.

Παράλληλα, εξελίσσεται και μια προσπάθεια από αστικά επιτελεία μέσα κι έξω από την Κύπρο να εκβιάσουν τη συναίνεση του λαού στα διχοτομικά σχέδια, που με βεβαιότητα θα αποτελούν το σπέρμα νέων μελλοντικών εντάσεων στην περιοχή.

Ετσι, δεν περνάνε απαρατήρητες δηλώσεις Ευρωπαίων και Αμερικανών αξιωματούχων περί «τελευταίας ευκαιρίας» στο Κυπριακό, όπως και οι απειλές ότι αν δεν υπάρξει άμεσα συμβιβασμός, είναι πολύ πιθανό να ενεργοποιηθεί το «σχέδιο Β'», αυτό της «de facto» ενσωμάτωσης των Κατεχόμενων στην Τουρκία.

Ολες αυτές οι δηλώσεις έχουν στόχο να οικοδομήσουν ένα ασφυκτικό κλίμα σε βάρος του κυπριακού λαού, να νομιμοποιήσουν «λύσεις» και συμβιβασμούς που διευκολύνουν τα σχέδια ισχυρών μονοπωλιακών ομίλων και σε καμιά περίπτωση δεν υπηρετούν τα συμφέροντα του λαού.

Σε ό,τι αφορά τέλος τα ζητήματα της Ασφάλειας, που θα αναδειχτούν κυρίαρχα στη Διάσκεψη της Γενεύης, στο τραπέζι δοκιμάζονται κι άλλες προτάσεις, όπως αυτή που κατέθεσαν τα ελληνοκυπριακά κεντρώα κόμματα ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ και «Κίνημα Αλληλεγγύη», για τη σύσταση Κοινής Στρατιωτικής Επιτροπής (ΚΣΕΠ) από την Ελλάδα, την Τουρκία και την Κυπριακή Δημοκρατία, της οποίας θα προεδρεύει ο ΟΑΣΕ (Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη) και στην οποία θα συμμετέχουν ανώτεροι αξιωματικοί από την UNFICYP, την EU Military Committee του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, την Ελλάδα, την Τουρκία και την «Εθνική Φρουρά».

Ως έργο της ΚΣΕΠ περιγράφεται αρχικά η καταγραφή του δυναμικού και του οπλισμού των ελληνικών, τουρκικών, ελληνοκυπριακών και τουρκοκυπριακών στρατιωτικών δυνάμεων και στη συνέχεια ο έλεγχος της πλήρους αποχώρησης των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων.