Η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ, την Πέμπτη 25/5, στις Βρυξέλλες, συνέρχεται στο φόντο επικίνδυνων για τους λαούς σχεδιασμών κλιμάκωσης της στρατιωτικής προπαρασκευής, στην κόντρα με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα για την προάσπιση θέσεων μονοπωλίων της κάθε πλευράς. Επίσης, στο φόντο σχεδίων για ενδυνάμωση της στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ ΝΑΤΟ και ΕΕ ώστε από καλύτερες θέσεις και με ενισχυμένες δυνατότητες να διεκδικούν κυριαρχία σε πλουτοπαραγωγικές πηγές και διαύλους. Αλλά και με αντιθέσεις στο εσωτερικό του ευρωατλαντικού άξονα για το πώς και προς όφελος ποιου αυτή η συνεργασία θα προχωρήσει.

Το κλίμα «ψήθηκε» την προηγούμενη βδομάδα, οπότε και συνεδρίασαν διαδοχικά στις Βρυξέλλες, προς προετοιμασία της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, αλλά και της αντίστοιχης της ΕΕ τον Ιούνη, όλα τα αρμόδια όργανα: Το Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, η Στρατιωτική Επιτροπή της ΕΕ, η Στρατιωτική Επιτροπή του ΝΑΤΟ και, τέλος, οι υπουργοί Αμυνας της ΕΕ, παρουσία του γγ του ΝΑΤΟ.

Τα θέματα που πραγματεύτηκαν είναι ενδεικτικά του προσανατολισμού τους: Η Παγκόσμια Στρατηγική της ΕΕ σε θέματα Ασφάλειας και Αμυνας, η στρατηγική δηλαδή για την προάσπιση θέσεων ευρωενωσιακών μονοπωλίων στον ανταγωνισμό με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Η «δυνατότητα Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας» μεταξύ των στρατιωτικών δυνάμεων και των πολεμικών βιομηχανιών της ΕΕ. Η ενδυνάμωση των «εργαλείων ταχείας αντίδρασης» της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των Σχηματισμών Μάχης της ΕΕ («EU battlegroups»). Η παραπέρα ενίσχυση της συνεργασίας ΕΕ - ΝΑΤΟ.

Σημειωτέον, οι υπουργοί Αμυνας είχαν «γεύμα εργασίας» με τους συναδέλφους τους, υπουργούς Εσωτερικών, όπου εστίασαν σε ζητήματα «αντιτρομοκρατίας», σε άλλο ένα χαρακτηριστικό δείγμα επικίνδυνης για τους λαούς διαπλοκής του αντικειμένου της «άμυνας» με αυτό της «εσωτερικής ασφάλειας», με βάση το περιεχόμενο που το κεφάλαιο δίνει σ' αυτές τις έννοιες, βάζοντας τις Ενοπλες Δυνάμεις να παίζουν ακόμα πιο ενεργό ρόλο και σε θέματα «τάξης» - θωράκισης της εξουσίας του κεφαλαίου.

Ειδικά για τις σχέσεις ΕΕ - ΝΑΤΟ, παράγοντες σε Βρυξέλλες και Αθήνα, διπλωματικά και στρατιωτικά στελέχη, εκτιμούν ότι το θέμα θα απασχολήσει για πολλά πολλά χρόνια. Επίσης ότι, όπως φαίνεται τώρα τουλάχιστον, θα διατηρηθεί η κυρίαρχη θέση του ΝΑΤΟ με επιδίωξη συμπληρωματικότητας μέσων, αποφυγής αλληλεπικαλύψεων ή δημιουργίας νέων στρατιωτικών δομών καθαρά ευρωενωσιακών.

Οτι η Ουάσιγκτον και η διακυβέρνηση Τραμπ θέλει την ΕΕ να διαθέτει περισσότερα στρατιωτικά μέσα και πόρους για την υλοποίηση των στόχων της, πάντα υπό «καπέλο ΝΑΤΟ» και όχι κάποια αυτονόμησή της. Πιθανολογείται, μάλιστα, ότι μετά το καλοκαίρι η αμερικανική πλευρά θα καταθέσει και κάποιες «νέες ιδέες» για «εμβάθυνση» των διμερών σχέσεων.

Με ενδιαφέρον αναμένεται και η στάση της Βρετανίας. Στελέχη εκτιμούν ότι το Λονδίνο θα ρίξει μεγάλο βάρος στη συμμετοχή του στο ΝΑΤΟ, επιδιώκοντας μετά το Brexit να συνεχίσει να έχει ένα πόδι στην ΕΕ, επηρεάζοντας τις εξελίξεις, μέσω ΝΑΤΟ.

Μάλιστα, υπάρχουν κύκλοι που θεωρούν ότι με την ένταξη πλέον της Βρετανίας στην ομάδα των μελών του ΝΑΤΟ που δεν είναι και μέλη της ΕΕ, ενισχύεται συνολικά η ομάδα των «εκτός ΕΕ» μελών του. Ομάδα όπου ανήκει και η Τουρκία, με Βρετανία και Τουρκία, μάλιστα, να υπολογίζεται ότι έχουν τους ισχυρότερους στρατούς εντός ΝΑΤΟ μετά τις ΗΠΑ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην άσκηση πιέσεων για τα συμφέροντα της μιας ή της άλλης πλευράς στη λήψη σχετικών αποφάσεων.

Οι ίδιοι παράγοντες παραπέμπουν στην επίσκεψη, πρόσφατα, Βρετανών αξιωματούχων στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένης της ίδιας της πρωθυπουργού, Τ. Μέι, καθώς και στην «κλασική» ανεκτική σχέση του Λονδίνου έναντι της Αγκυρας στο Κυπριακό, όπως λέγεται ότι φάνηκε και στις τελευταίες διαπραγματεύσεις για το ζήτημα στη Γενεύη, από τις θέσεις που πήρε εκεί ο Βρετανός ΥΠΕΞ, Μπ. Τζόνσον.

Σε ό,τι αφορά τις προσεγγίσεις άλλων δυνάμεων, εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι η Γερμανία προτίθεται να αναλάβει πιο ηγετικό ρόλο στην ευρωενωσιακή πολεμική μηχανή μετά την αποχώρηση της Βρετανίας, αν και αρμόδιοι Γερμανοί αξιωματούχοι ξορκίζουν το ενδεχόμενο να αυξηθούν δραματικά οι στρατιωτικές δαπάνες της χώρας τους. Γι' αυτό ίσως το Βερολίνο επιδιώκει - όπως λένε αρμόδιες πηγές - αναθέρμανση και ενίσχυση του άξονα με το Παρίσι ώστε να αντιπαρατεθεί στις κοινές προσεγγίσεις Ουάσιγκτον - Λονδίνου.

Συμπληρώνουν ότι η Γαλλία, σε μια παραπλήσια γραμμή, ζητά κι αυτή μια ενίσχυση δυνατοτήτων της ΕΕ: «Ζητά "περισσότερη ΕΕ στο ΝΑΤΟ και λιγότερο ΝΑΤΟ στην ΕΕ"». Η Γαλλία υποστηρίζει, εξάλλου, ότι η «συμπληρωματικότητα» των 2 οργανισμών, ΝΑΤΟ και ΕΕ, δε σημαίνει και συγχώνευσή τους.

Ως σημαντικός υποστηρικτής οικοδόμησης της «Ευρωπαϊκής Αμυνας» εμφανίζεται και η Ιταλία, ο ρόλος της οποίας ως στρατιωτικής δύναμης έχει αυξηθεί σημαντικά εντός ΕΕ μετά το Brexit.

Βέβαια, καθώς όλες αυτές οι προσεγγίσεις αντανακλούν διαφορετικές οπτικές για το πώς θα εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα των μονοπωλίων του ενός ή του άλλου καπιταλιστικού κράτους, η Κομισιόν, προσπαθώντας να λειτουργήσει ως «χωνευτήρι» διαφορετικών στοχεύσεων, διεμήνυσε μέσω εκπροσώπου της στην πρόσφατη Σύνοδο των ΥΠΕΞ της ΕΕ, στη Μάλτα, ότι η συνεργασία ΕΕ - ΝΑΤΟ αποτελεί προτεραιότητά της. Σπεύδοντας ωστόσο να προσθέσει ότι «δεν προχωρούμε πέραν των όσων έχουν συμφωνηθεί από το Συμβούλιο της ΕΕ», σε μια προσπάθεια να ικανοποιήσει όλες τις πλευρές.

Οι ενδοαστικές διαφορές εντός ΝΑΤΟ και ΕΕ έχουν διαφανεί και σε άλλα ζητήματα. Π.χ. στις σχέσεις με τη Ρωσία, που εμφανίζεται σημαντικός «οικονομικός εταίρος» μιας σειράς καπιταλιστικών κρατών.

Χαρακτηριστικά, κατά στρατιωτικές πηγές, σε πρόσφατη σύσκεψη στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, ο εκπρόσωπος της Ρουμανίας, με τη στήριξη του Καναδού ομολόγου του (ο Καναδάς λειτουργεί σ' αυτά τα διαβούλια ως εκπρόσωπος των ΗΠΑ, όπως παρατηρούν ανώτατοι στρατιωτικοί), ζήτησε να ενισχυθεί παραπέρα η στρατιωτική δομή του ΝΑΤΟ στη συνοριογραμμή με τη Ρωσία εντός του 2018. Μαζί τους συμφώνησε και ο Πολωνός εκπρόσωπος. Αντιρρήσεις και «επιφυλάξεις» για μια τέτοια εξέλιξη εξέφρασαν - κατά τις ίδιες πηγές - οι Γαλλία, Ολλανδία, Βέλγιο, Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Δανία, ενώ Γερμανία, Νορβηγία και Δανία εμφανίστηκαν «προβληματισμένες» για την επαναφορά της «ψυχροπολεμικής» δομής της Συμμαχίας.

Αλλο ένα σημείο όπου προκύπτουν αντιθέσεις, είναι ο πιο «ενεργός ρόλος» του ΝΑΤΟ στη μάχη κατά του «Ισλαμικού Κράτους» σε Συρία και Ιράκ, όπως φέρεται να επιδιώκει η διοίκηση Τραμπ, στο γενικότερο πόλεμο κατά της «τρομοκρατίας», κάτι στο οποίο φέρεται να αντιδρούν Γαλλία και Γερμανία.

Ο γγ του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ, έλεγε την Πέμπτη: «Συζητείται τώρα κατά πόσο το ΝΑΤΟ θα έπρεπε να ενταχθεί και επισήμως στο Συνασπισμό κατά του ISIL ("Ισλαμικού Κράτους")». «Δεν έχει παρθεί ακόμα κάποια απόφαση αλλά υπάρχουν μέλη του ΝΑΤΟ που είναι υπέρ της εμπλοκής με το επιχείρημα ότι μπαίνοντας στη συμμαχία κατά του ISIL, το ΝΑΤΟ θα στείλει ένα σαφές μήνυμα πολιτικής υποστήριξης και θα μπορούσε επίσης να παράσχει μια καλύτερη βάση για το συντονισμό της βοήθειας που ήδη παρέχεται από το ΝΑΤΟ στο Συνασπισμό».

Προσώρας έσπευσε να διαβεβαιώσει ότι «όλο αυτό δεν αφορά εμπλοκή του ΝΑΤΟ σε όποιου είδους επιχειρήσεις μάχης», αλλά στην εναέρια επιτήρηση με τα αεροσκάφη ΑWACS και στην εκπαίδευση του ιρακινού στρατού, κάτι, βέβαια, που έτσι κι αλλιώς κάνει το ΝΑΤΟ σήμερα. Πάντως, το θέμα εξετάζεται και σε καθαρά στρατιωτικό - επιχειρησιακό επίπεδο. Π.χ. στη Σύνοδο της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ, σε επίπεδο αρχηγών ΓΕΕΘΑ, την Τετάρτη στις Βρυξέλλες, ένα από τα θέματα που συζητήθηκαν ήταν «η εξέταση της ενίσχυσης της συμβολής των επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, στο πλαίσιο προαγωγής της σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής»...

Στις Βρυξέλλες λέγεται ότι Παρίσι και Βερολίνο προβάλλουν ενστάσεις, όπως ότι υπάρχει κίνδυνος το ΝΑΤΟ να εμπλακεί σε άλλη μια «τύπου Αφγανιστάν» ανοιχτά πολεμική και δαπανηρή εκστρατεία, να εξαγριώσει αραβικές χώρες και να ρισκάρει μια ευθεία αναμέτρηση με τη Ρωσία στη Συρία. Οτι Γερμανοί και Γάλλοι διατείνονται πως, ήδη, και τα 28 κράτη - μέλη του ΝΑΤΟ, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, εμπλέκονται στη μάχη που διεξάγει εναντίον του «Ισλαμικού Κράτους» ο συνασπισμός κρατών όπου ηγούνται οι ΗΠΑ. Οι ίδιες πηγές λένε, επίσης, ότι και Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα, Πορτογαλία έχουν προβάλει ενστάσεις φοβούμενες νέα κύματα προσφυγιάς στη Μεσόγειο.

Αμερικανοί αξιωματούχοι αντιτείνουν ότι το ΝΑΤΟ, με τη σωρευμένη εμπειρία εναντίον των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, θα μπορούσε να συμβάλει με εξοπλισμό, εκπαίδευση, συμβουλές, εναέριους ανεφοδιασμούς κ.ά.

Ψάχνοντας έναν συμβιβασμό, ΝΑΤΟικός αξιωματούχος έλεγε στις Βρυξέλλες ότι «αν οι σύμμαχοι πειστούν πως πρόκειται μόνο για ένα συμβολικό βήμα, μια συμφωνία θα είναι πιθανή. Ο Τραμπ θα επιστρέψει στις ΗΠΑ λέγοντας ότι το ΝΑΤΟ ενώνει δυνάμεις με τον Συνασπισμό, και στο μεταξύ το ΝΑΤΟ δεν θα έχει να κάνει κάτι επιπλέον, απ' ό,τι λίγο - πολύ κάνει ήδη, τουλάχιστον μέχρι νεωτέρας...».

Σε ό,τι αφορά τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης στα παραπάνω ζητήματα, προετοιμαζόμενη για τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, αρμόδιοι παράγοντες αναφέρουν πως «η Ελλάδα είναι μια μικρότερη δύναμη σε σύγκριση με άλλες χώρες που εκπροσωπούνται στο ΝΑΤΟ. Η ελληνική αντιπροσωπεία θα παραβρεθεί αναζητώντας τι περιθώρια υπάρχουν για να διεκδικήσει το καλύτερο στα Ελληνοτουρκικά, στο Κυπριακό, στην "Ασφάλεια" στον ευρύτερο περίγυρο της χώρας και το Μεταναστευτικό».

Η προσπάθεια για «διευθέτηση» μιας σειράς ανοιχτών ζητημάτων, προς όφελος βέβαια της εγχώριας αστικής τάξης, πηγαίνει χέρι χέρι με τη στήριξη από τη μεριά της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, αλλά και των υπόλοιπων αστικών κομμάτων, των ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών στην Ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια, αλλά και την προσπάθεια να διαδραματίσει ακόμα πιο ενεργό ρόλο στους σχεδιασμούς αυτούς. Μια «πλάτη» που αναμένεται να περιλαμβάνει πανηγύρια για την παραμονή και τη δραστηριότητα της ΝΑΤΟικής αρμάδας SNMG2 στο Αιγαίο, ενίσχυση της αμερικανικής δραστηριότητας στη βάση της Σούδας, ανάληψη πρόσθετου έργου υποστήριξης του αμερικανικού 6ου στόλου στη Μεσόγειο, στήριξη του «αντιτρομοκρατικού» αγώνα με συλλογή και διάχυση πληροφοριών κ.ά.

Απ' όπου κι αν τις πιάσει κανείς, οι αποφάσεις αυτές βρωμάνε μπαρούτι, εφόσον όλοι οι σχεδιασμοί τους, ΝΑΤΟ και ΕΕ, κυβερνήσεων, οι αντιθέσεις και οι «συναντιλήψεις» τους είναι, όπως ομολογούν και οι ίδιοι, για «αποτροπή», για «κυριαρχία», για «προβολή ισχύος», μερικοί από τους ...κομψούς όρους που χρησιμοποιούν για να αποκρύψουν ότι για τα κέρδη του κεφαλαίου κάνουν συστηματικά, μεθοδικά και αδιάκοπα πολεμικές προετοιμασίες απέναντι σε άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα και χώρες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους λαούς...