Η επιτακτική ανάγκη για ένα κεντρικά σχεδιασμένο, αποκλειστικά δημόσιο και δωρεάν, υψηλού επιπέδου, δίκτυο υπηρεσιών, σχολείων Ειδικής Αγωγής και κέντρων ημέρας που θα απευθύνονται σε άτομα με αναπηρία όλων των ηλικιών, εξειδικευμένα σε κάθε αναπηρία, άρα και στις ανάγκες τους, που θα πληρούν τα επιστημονικά κριτήρια και την εφαρμογή όλων των σύγχρονων μεθόδων και τεχνικών στην Ειδική Αγωγή, αποτυπώνεται καθαρά στην κατάσταση που βιώνουν οι εργαζόμενοι σε αυτήν, τα άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ) και οι οικογένειές τους.

Η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται από την πολιτική που ακολουθείται στην Ειδική Αγωγή σε όλα τα επίπεδα. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, η επιδείνωση αυτή αποτυπώνεται και στις εξελίξεις στα ιδιωτικά κέντρα, αλλά και στο υποτυπώδες πλέγμα των μεμονωμένων Κέντρων και Εργαστηρίων Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) Ειδικής Αγωγής, τα οποία λειτουργούν εδώ και δεκαετίες και τα τελευταία χρόνια απευθύνονται σε ηλικίες από 14 ετών και πάνω.

Οι αστικές κυβερνήσεις σκόπιμα διατηρούν το νομικό καθεστώς του ιδιωτικού δικαίου στα συγκεκριμένα Κέντρα. Με αυτόν τον τρόπο το κράτος απαλλάσσεται βήμα βήμα από την υποχρέωσή του να εξασφαλίζει δημόσια και δωρεάν Ειδική Αγωγή για όσα παιδιά το έχουν ανάγκη, προωθείται η εμπορευματοποίησή της, δίνεται χώρος για να αναπτύσσεται ο αμιγώς ιδιωτικός τομέας, ενώ οι όποιες δημόσιες δομές Ειδικής Αγωγής έχουν απομείνει διαρκώς υποβαθμίζονται και συρρικνώνονται.

Το αποτέλεσμα είναι 200.000 παιδιά με ειδικές ανάγκες να αποκλείονται από οποιαδήποτε εκπαιδευτική διαδικασία και να μένουν σπίτια τους. Παράλληλα, πρέπει να σημειωθεί η σοβαρή έλλειψη δομών που να απευθύνονται σε ανθρώπους με βαριές αναπηρίες (βαριά νοητική υστέρηση, πολυαναπηρία κ.ά.).

Διαχρονικός στόχος αυτής της πολιτικής είναι να υλοποιηθεί η απάνθρωπη στρατηγική της ΕΕ, που θέλει ανταγωνιστική και κερδοφόρα «αγορά» και στην Ειδική Αγωγή.

Το μάρμαρο θα το πληρώσουν και σ' αυτήν την περίπτωση: Οι εργαζόμενοι που ήδη δουλεύουν με σχέσεις εργασίας - λάστιχο, σε σύνθετες και ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες και αμείβονται με ψίχουλα, τα ΑμεΑ και οι οικογένειές τους, οι οποίες βάζουν το χέρι όλο και πιο βαθιά στις ολοένα και πιο άδειες τσέπες τους, για να πληρώσουν όσα θα έπρεπε να είναι δωρεάν για όλους.

Το 2009 η κρατική χρηματοδότηση του συνόλου των ΝΠΙΔ Ειδικής Αγωγής και Πρόνοιας (π.χ. γηροκομεία) της χώρας ήταν 25 εκατομμύρια ευρώ. Χρόνο με το χρόνο, η χρηματοδότησή τους μειώνεται, με αποκορύφωμα το 2016 οπότε έπεσε στα 6 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, από το 2009 έχουν περικοπεί σχεδόν τα 4/5 της κρατικής χρηματοδότησης προς τα ΝΠΙΔ.

Για το 2017 η κρατική χρηματοδότηση προς τα ΝΠΙΔ είναι «στον αέρα», καθώς κανείς δε γνωρίζει το ύψος της (το 2016 το υπουργείο Εργασίας γνωστοποίησε το ποσό της χρηματοδότησης το... καλοκαίρι, κάτω από την πίεση αλλεπάλληλων κινητοποιήσεων).

Στην Αττική, τα ΝΠΙΔ Ειδικής Αγωγής είναι περίπου 40 και το 2016 επιχορηγήθηκαν με μόλις 3,68 εκατ. ευρώ, ποσό που δεν μπορεί να καλύψει ούτε τα λειτουργικά έξοδά τους.

Αλλη πηγή χρηματοδότησης για τα ΝΠΙΔ είναι τα έμμεσα και άμεσα τροφεία. Στα έμμεσα τροφεία αντιστοιχούν τα διαφορετικού τύπου νοσήλια που δικαιολογεί ο ΕΟΠΥΥ (κλειστό νοσήλιο περίπου 50 ευρώ τη μέρα, ολιγόωρης απασχόλησης περίπου 10 ευρώ τη μέρα, 8ωρης παραμονής στο Κέντρο γύρω στα 40 ευρώ τη μέρα). Χρήματα που τα προπληρώνουν οι γονείς και τα παίρνουν από τον ΕΟΠΥΥ μετά από μήνες ή και χρόνια...

Ο ΕΟΠΥΥ προωθεί για το επόμενο διάστημα τη σύναψη συμβάσεων και με τα ΝΠΙΔ (από την ίδρυσή του, το 2012, δεν είχε συνάψει), προκειμένου να εφαρμοστεί «κόφτης» και στα νοσήλια.

Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια έχει οξυνθεί η οικονομική ασφυξία για τις οικογένειες των ΑμεΑ καθώς πολλά από τα ΝΠΙΔ επιβάλλουν στους γονείς πρόσθετα τροφεία, που κυμαίνονται από 200 μέχρι και 2.000 ευρώ το μήνα (ποσό που αφορά κυρίως οικοτροφεία).

Η παραπάνω κατάσταση αξιοποιείται από τις διοικήσεις των ΝΠΙΔ Ειδικής Αγωγής για να απολύουν, να ξεζουμίζουν εργαζόμενους και οικογένειες. Σε κάποια ΝΠΙΔ οι εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι μέχρι και 20 μήνες. Πρόκειται για εργαζόμενους (λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, ειδικούς παιδαγωγούς, καθαρίστριες, φύλακες, επαγγελματικές ειδικότητες κ.ά.) που δουλεύουν με παντός τύπου σχέσεις εργασίας στα ΝΠΙΔ και υπολογίζονται πανελλαδικά γύρω στους 2.500.

Μέχρι το 2010, οι περισσότεροι εργαζόμενοι αμείβονταν - με βάση ΚΥΑ του υπουργείου Εργασίας (2008) κι ανάλογα με την ειδικότητα - με κατώτερο μισθό 615 ευρώ. Σήμερα, οι περισσότεροι εργοδότες, όταν και αν, πληρώνουν με βάση την ΕΓΣΣΕ, δηλαδή 586 ευρώ μεικτά, το επίδομα Ειδικής Αγωγής τα τελευταία χρόνια έχει καταργηθεί, ενώ πρόσφατα προσλαμβάνονται και εργαζόμενοι με μπλοκάκι.

Η εργοδοτική ασυδοσία στο χώρο είναι διαχρονικό φαινόμενο, καθώς είναι στην ευχέρεια του εργοδότη να επιλέξει πόσο και πότε θα πληρώνεται ο εργαζόμενος, αν θα παίρνει το επίδομα, κ.λπ.

Οι εργαζόμενοι στα ΝΠΙΔ δουλεύουν από 35 μέχρι 40 ώρες τη βδομάδα, ανάλογα με το Κέντρο. Καθημερινά είναι αντιμέτωποι με δύσκολες συνθήκες λόγω του αντικειμένου της εργασίας τους. Σε πολλές περιπτώσεις έρχονται αντιμέτωποι με παιδιά που έχουν επιθετική συμπεριφορά, δεν εξυπηρετούνται μόνα τους κ.λπ.

Ενα από τα προβλήματα που υπάρχουν σε μια σειρά τέτοιες δομές είναι ότι προκειμένου να καλυφθούν οι θέσεις και άρα να εισπράξουν οι διοικήσεις τα νοσήλια και τα τροφεία δεν βάζουν αυστηρά διαγνωστικά κριτήρια. Ετσι, σε μια ομάδα μπορεί να υπάρχουν συγχρόνως ΑμεΑ που έχουν νοητική υστέρηση, αυτισμό, κινητικά προβλήματα. Τέτοιες ομάδες μπορεί να έχουν από 6 μέχρι και 12 παιδιά με έναν μόνο εκπαιδευτή.

Αυτό έχει ως συνέπεια την πλήρη εντατικοποίηση της δουλειάς των εκπαιδευτών, να επωμίζονται τεράστια ευθύνη, ενώ η συγκεκριμένη κατάσταση έχει αντίκτυπο και στην εξέλιξη των ΑμεΑ, καθώς η παρέμβαση δεν μπορεί να είναι εξατομικευμένη κι άρα αποτελεσματική, δεν μπορούν να εφαρμοστούν εξειδικευμένες και σύγχρονες γνώσεις και τεχνικές. Βέβαια, στους χώρους που οι γονείς πληρώνουν αδρά η κατάσταση είναι διαφορετική...

Υπενθυμίζεται ότι είναι παντελής η έλλειψη δομών για την πρώιμη διάγνωση και την έγκαιρη παρέμβαση, οι οποίες είναι καθοριστικής σημασίας, οι γονείς δεν έχουν υποστήριξη στις επιλογές τους και πάνε με ατομική τους ευθύνη να βοηθήσουν το παιδί και τον εαυτό τους. Ενώ μόλις τελειώσει το παιδί την υποχρεωτική του εκπαίδευση δεν υπάρχει καμία κρατική δομή, ειδικά στις ηλικίες 25 ετών και πάνω.

Απέναντι σε αυτήν την εκρηκτική κατάσταση που αντιμετωπίζουν εργαζόμενοι και γονείς, ενδεικτική είναι η στάση της διοίκησης της ΠΟΜΕΕΑ (Ομοσπονδία Εργαζομένων στην Ειδική Αγωγή), η οποία κωφεύει στα αιτήματα των ταξικών δυνάμεων για σύγκληση διευρυμένου Διοικητικού Συμβουλίου. Αξίζει να αναφερθεί ότι από το Συνέδριο της Ομοσπονδίας έχει πραγματοποιηθεί μόνο το Διοικητικό Συμβούλιο σύστασης σε σώμα, τη στιγμή που η Ειδική Αγωγή κλονίζεται από τον «κόφτη», τις μειώσεις μισθών, τις απειλές για απολύσεις με αφορμή τη σύμβαση του ΕΟΠΥΥ με τα ιδιωτικά κέντρα Ειδικής Αγωγής, ενώ οι εργαζόμενοι στα ΝΠΙΔ, όπως προαναφέραμε, έχουν έως και δύο χρόνια να πληρωθούν. Παρ' όλα αυτά, έχει βγάλει μόνο δύο ανακοινώσεις χωρίς να συνεδριάσει, ενώ για τη διεκδίκηση της επαναπρόσληψης των απολυμένων του Σικιαρίδειου Ιδρύματος, για την οποία δεσμευόταν με απόφαση του συνεδρίου, δεν έχει βγάλει κιχ...

Απέναντι σε αυτήν την κατάσταση, το κλαδικό Σωματείο Εργαζομένων σε Μονάδες - Ιδρύματα - Σχολεία Ειδικής Αγωγής (ΣΕΜΙΣΕΑ) αναπτύσσει δραστηριότητα, συμβάλλει στο ξεδίπλωμα αγωνιστικών πρωτοβουλιών από τους εργαζόμενους στην Ειδική Αγωγή.

Μιλώντας στον «Ριζοσπάστη» η Γεωργία Κουρή, γραμματέας του ΣΕΜΙΣΕΑ και εργαζόμενη στο Εργαστήρι Ειδικής Αγωγής «Μαργαρίτα», σημειώνει: «Την περασμένη Τρίτη είχαμε απεργία στο Εργαστήρι "Μαργαρίτα", όπου οι εργαζόμενοι βρισκόμαστε για 14 μήνες απλήρωτοι. Το ζήτημα είναι αυτή η απεργία να μην είναι μια τουφεκιά στον αέρα. Χρειάζεται όχι μόνο να δώσουμε συνέχεια στον αγώνα μας για την καταβολή των δεδουλευμένων, αλλά ενιαία σε όλο τον κλάδο να βάλουμε τις βάσεις για τη διεκδίκηση Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, για την κατάργηση των τροφείων. Να απαιτήσουμε την αύξηση της χρηματοδότησης ώστε να καλύπτεται πλήρως η λειτουργία των ΝΠΙΔ στην προοπτική δημοσιοποίησής τους γιατί μόνο ένα δημόσιο και δωρεάν σύστημα Υγείας, Πρόνοιας, Παιδείας, Ειδικής Αγωγής είναι προς όφελος και των εργαζομένων και των ΑμεΑ και των οικογενειών τους. Ενα σύστημα που θα μπορεί να λειτουργεί με την ευθύνη του κράτους, εφαρμόζοντας όλα τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα. Προϋπόθεση γι' αυτό είναι να μαζικοποιήσουμε το κλαδικό μας σωματείο και τα επιχειρησιακά σωματεία όπου έχουμε, να οργανώσουμε τη δράση σε κάθε τόπο δουλειάς. Να ενώσουμε την πάλη μας και με τους άλλους κλάδους να συμβάλουμε στη δημιουργία ενός κινήματος ανατροπής. Σ' αυτήν την κατεύθυνση καλούμε τους συναδέλφους να συμμετάσχουν στα συλλαλητήρια στις 7 Απρίλη».