Οι αντιθέσεις στο έδαφος της καπιταλιστικής ανισομετρίας και των δυσκολιών για την καπιταλιστική ανάκαμψη, αλλά και οι εύθραυστοι συμβιβασμοί που είναι αναγκαίοι για την προάσπιση των κοινών συμφερόντων των μονοπωλίων της ΕΕ στο πλαίσιο του ανταγωνισμού με αυτά άλλων ιμπεριαλιστικών κέντρων όπως των ΗΠΑ, Ρωσίας και Κίνας και με δεδομένες «τις νέες προκλήσεις σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο», αντανακλώνται στη Διακήρυξη της Ρώμης, που οι αρχηγοί των 27 κρατών - μελών της ΕΕ υπέγραψαν το Σάββατο στην ιταλική πρωτεύουσα με αφορμή το γιορτασμό των 60 χρόνων της ΕΕ.

Οι αντιθέσεις αυτές, όπως και η «ψαλίδα» που μεγαλώνει ανάμεσα στα καπιταλιστικά κράτη που συγκροτούν την ιμπεριαλιστική ένωση ταυτόχρονα με την ανάγκη για κοινή υπεράσπιση των συμφερόντων στον ανταγωνισμό με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, υπαγορεύουν άλλωστε και τους «διαφορετικούς βηματισμούς κρατών όποτε είναι απαραίτητο», όπως αναφέρεται στη Διακήρυξη, και σε συνέχεια της συζήτησης για μια ΕΕ πολλαπλών ταχυτήτων με το κάθε κράτος να δίνει βέβαια εδώ διαφορετικό περιεχόμενο σε συνάρτηση με τα ιδιαίτερα συμφέροντα και επιδιώξεις του.

Αλλωστε, οι αναγκαίοι συμβιβασμοί για την εξασφάλιση της συνοχής της ΕΕ επιβάλλονται απ' την κοινή παραδοχή και στη Διακήρυξη ότι τα κράτη - μέλη της ΕΕ «ως ξεχωριστές μονάδες θα περιθωριοποιηθούν απ' τις παγκόσμιες δυναμικές». Πρόκειται για υπόμνηση των κοινών συμφερόντων που ώθησαν τις αστικές τάξεις στην επιλογή συμμετοχής, των πλεονεκτημάτων που απόλαυσαν απ' αυτήν, απ' την ενίσχυση και διεύρυνση της ΕΕ, προκειμένου να θωρακίσουν την ανταγωνιστικότητά τους στο στίβο του διεθνούς καπιταλιστικού ανταγωνισμού, αλλά και της θωράκισης της εξουσίας τους απέναντι στην εργατική τάξη.

«Θα καταστήσουμε την Ευρωπαϊκή Ενωση ισχυρότερη και πιο ανθεκτική... Το κάθε κράτος μόνο του θα είχε περιθωριοποιηθεί από την παγκόσμια δυναμική. Μόνο αν είμαστε ενωμένοι μπορούμε να επηρεάσουμε τη δυναμική αυτή και να προστατεύσουμε τα κοινά μας συμφέροντα και αξίες. Θα προχωρούμε ενωμένοι, με διαφορετικούς ρυθμούς και ένταση όπου χρειάζεται, αλλά πάντα προς την ίδια κατεύθυνση, όπως έχουμε κάνει και στο παρελθόν, τηρώντας τις Συνθήκες και διατηρώντας πάντα ανοιχτή την πόρτα σε εκείνους που θα θελήσουν να συμμετάσχουν αργότερα», αναφέρεται χαρακτηριστικά στη Διακήρυξη.

Μάλιστα, η ΕΕ διακηρύττει τη βούλησή της να υπερασπίσει την επιδίωξη αυτή όχι μόνο κλιμακώνοντας τον πόλεμο στους λαούς των κρατών - μελών της, αλλά αν χρειαστεί και με τα όπλα εναντίον άλλων λαών, ιεραρχώντας ξανά - όπως σε όλα τα πρόσφατα ντοκουμέντα της - τα ζητήματα της «ασφάλειας» και της «άμυνας» και υποδεικνύοντας νέα πεδία δράσης (και σύγκρουσης με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα) των ευρωενωσιακών μονοπωλίων, για το «σπρώξιμο» κεφαλαίων που λιμνάζουν, όπως είναι η Αφρική.

Ολα τα παραπάνω ιεραρχούνται στη Διακήρυξη σε προτεραιότητες της ΕΕ και βασικούς άξονες δράσης για τα επόμενα δέκα χρόνια, με στόχο μια Ενωση ανταγωνιστική με «την ικανότητα να διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στον πλανήτη και να διαμορφώσει την παγκοσμιοποίηση». Αυτές είναι:

α) Μια «ασφαλής Ευρώπη όπου τα εξωτερικά μας σύνορα θα είναι ασφαλή» από την τρομοκρατία, το οργανωμένο έγκλημα και «βιώσιμη μεταναστευτική πολιτική». Πρόκειται ουσιαστικά για προαναγγελία έντασης της καταστολής στο εσωτερικό των κρατών με διάφορα προσχήματα (τρομοκρατία, μεταναστευτικό κ.ο.κ.).

β) Μια «ευημερούσα και βιώσιμη Ευρώπη ... στην οποία μια ισχυρή, διασυνδεδεμένη και εξελισσόμενη ενιαία αγορά ... και ένα σταθερό και ισχυρότερο ενιαίο νόμισμα θα διανοίγουν οδούς ανάπτυξης, συνοχής, ανταγωνιστικότητας ... μια Ενωση που θα προωθεί τη διαρκή και βιώσιμη ανάπτυξη μέσα από επενδύσεις, διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και θα εργάζεται για την ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης...». Εδώ προαναγγέλλεται η αποφασιστική στήριξη της κερδοφορίας του κεφαλαίου, με κλιμάκωση των αντιλαϊκών αναδιαρθρώσεων και ένταση της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης, ώστε να θωρακιστεί η κερδοφορία των ευρωπαϊκών μονοπωλίων.

γ) Μια «κοινωνική Ευρώπη ... μια Ενωση που θα λαμβάνει υπόψη της την ποικιλομορφία των εθνικών συστημάτων και τον βασικό ρόλο που διαδραματίζουν οι κοινωνικοί εταίροι». Σε συνέχεια του δεύτερου άξονα διακηρύττεται ως ανάγκη η ταξική συνεργασία και η στράτευση των λαών στους στόχους του κεφαλαίου με επιστράτευση του κοινωνικοεταιρισμού και των γνωστών αυταπατών που δεν επιβεβαιώθηκαν όλα αυτά τα χρόνια περί «σύγκλισης» και «κοινωνικής Ευρώπης», ώστε να κρύβεται ο πραγματικός χαρακτήρας της ιμπεριαλιστικής διακρατικής ένωσης και της αστικής εξουσίας σε κάθε χώρα.

δ) Μια «ισχυρότερη Ευρώπη στην παγκόσμια σκηνή ... που θα διευρύνει τις υφιστάμενες εταιρικές σχέσεις, θα οικοδομεί νέες και θα προάγει τη σταθερότητα και την ευημερία στην άμεση γειτονία της ανατολικά και νότια, αλλά και στη Μέση Ανατολή, στην Αφρική και παγκοσμίως, μια Ενωση έτοιμη να αναλάβει περισσότερες ευθύνες και να συνδράμει για τη δημιουργία μιας περισσότερο ανταγωνιστικής και ολοκληρωμένης αμυντικής βιομηχανίας, μια Ενωση που θα δεσμεύεται να ενισχύει την κοινή της ασφάλεια και άμυνα, και σε συνεργασία και συμπληρωματικά με τον Οργανισμό Βορειοατλαντικού Συμφώνου λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές συνθήκες και τις νομικές δεσμεύσεις». Πρόκειται ουσιαστικά για διακήρυξη της αποφασιστικότητας της ΕΕ να διεκδικήσει αναβάθμιση του ρόλου της στη διεθνή σκηνή για λογαριασμό των μονοπωλίων της, να υπερασπίσει με κάθε τρόπο τα συμφέροντά τους με δεδομένους τους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς, εξ ου και η επιμονή στη στρατιωτικοποίησή της.

«Η Ενωση μετά τη Ρώμη πρέπει να είναι, περισσότερο από πριν, μια Ενωση ίδιων αρχών, μια Ενωση με εξωτερική κυριαρχία, μια Ενωση πολιτικής ενότητας», δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, θυμίζοντας ότι το «πραγματικό θεμέλιο» της ΕΕ είναι οι κοινοί κανόνες, όπως οι τέσσερις ελευθερίες του Μάαστριχτ που θωρακίζουν την κερδοφορία του κεφαλαίου και τσακίζουν τους λαούς, ενώ υπενθυμίζοντας ότι ο αντικομμουνισμός συνιστά επίσημη πολιτική της ΕΕ δεν παρέλειψε να πει πως «περισσότερα από τα μισά χρόνια της ζωής μου έζησα πίσω από το σιδηρούν παραπέτασμα και απαγορευόταν ακόμα και να ονειρευτείς αυτές τις αξίες», αναφερόμενος προφανώς στις «αξίες» της καπιταλιστικής κερδοφορίας που συσσωρεύει βαρβαρότητα στην εργατική τάξη και τους λαούς.

«Μόνο ενωμένοι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις», δήλωσε και ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. Οσο για το περιεχόμενο των «προκλήσεων» αξίζει να σημειωθεί πως σε συνέντευξή του στους «Financial Times» αποκάλυψε πως απηύθυνε συστάσεις στον Αμερικανό αντιπρόεδρο, Μάικ Πενς, να μην παροτρύνουν οι ΗΠΑ κράτη να φύγουν απ' την ΕΕ «επειδή αν καταρρεύσει η Ευρωπαϊκή Ενωση θα έχετε ένα νέο πόλεμο στα δυτικά Βαλκάνια».