Copyright 2017 The Associated

Η επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ στα Σκόπια

Εντείνεται η κόντρα ΗΠΑ - ΕΕ - ΝΑΤΟ και Ρωσίας στα Βαλκάνια, καθώς πλέον παίρνουν μεγαλύτερες διαστάσεις στην ΠΓΔΜ οι ενδοαστικές κόντρες που ξέσπασαν το βράδυ της Τετάρτης, με αφορμή την άρνηση του Προέδρου της χώρας, Γκιόργκε Ιβάνοφ, να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον αρχηγό του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Ζόραν Ζάεφ, που αν και δεύτερο κόμμα στις πρόσφατες εκλογές εξασφάλισε τις ψήφους 67 βουλευτών του 120μελούς κοινοβουλίου, με συνεργασία των κομμάτων των αλβανόφωνων. Η δικαιολογία του Ιβάνοφ ήταν πιθανοί κίνδυνοι για την παραβίαση του Συντάγματος, της κυριαρχίας και της ακεραιότητας της χώρας. Ωστόσο, σύντομα, οι αντιδράσεις αξιωματούχων ισχυρών ιμπεριαλιστικών κέντρων, με πιο χαρακτηριστική την εκτενή ανακοίνωση του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών και τις δηλώσεις του Αμερικανού πρέσβη στην ΠΓΔΜ, Τζες Μπέιλι, έδειξαν πως το πρόβλημα είναι βαθύτερο.

Οπως διαφαίνεται, το ζήτημα δεν είναι γιατί δεν δόθηκε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Ζάεφ, αλλά οι γεωπολιτικοί και ενεργειακοί σχεδιασμοί στα Βαλκάνια ανταγωνιστικών κέντρων προς τη Δύση, όπως η Ρωσία και η Κίνα, με τους οποίους είναι περισσότερο φιλικά προσκείμενη η Προεδρία της ΠΓΔΜ και η πρώην κεντροδεξιά κυβέρνηση του Νίκολα Γκρούεφσκι. Είναι έκδηλο πως τυχόν κλιμάκωση της έντασης στην ΠΓΔΜ θέτει εμπόδια στα νέα σχέδια της Ρωσίας για τη διέλευση του αγωγού φυσικού αερίου «Τουρκικού Ρεύματος» («Turkish Stream») από την Ελλάδα και την ΠΓΔΜ, ή τις κινήσεις των Κινέζων για την δημιουργία υπερταχείας σιδηροδρομικής γραμμής που θα συνδέει τη Θεσσαλονίκη με τη Βουδαπέστη, προωθώντας ταχύτερα τα κινεζικά προϊόντα στις αγορές της ΕΕ.

Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, σε ανακοίνωσή του για τις εξελίξεις στην ΠΓΔΜ, κατηγόρησε χτες ευθέως «μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ» πως προσπαθούν να επιβάλουν «στη Μακεδονία την αλβανική πλατφόρμα που σχεδιάστηκε στο γραφείο του Αλβανού πρωθυπουργού στα Τίρανα» με βάση το χάρτη της «Μεγάλης Αλβανίας» «που εκφράζει εδαφικές επιδιώξεις σε βάρος του γειτονικού Μαυροβουνίου, Σερβίας, Μακεδονίας και Ελλάδας»... Και η ανακοίνωση υπογραμμίζει: «Είναι ιδιαίτερα ενοχλητικό το γεγονός πως συμπεριλαμβάνεται σε αυτή τη λίστα και το Κοσσυφοπέδιο, που έχει κηρύξει μονομερώς την ανεξαρτησία του. Πιστεύουμε ότι αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο, με πρόθεση να μηδενίσει την κρατική ιδιότητα της Μακεδονίας και να αποσταθεροποιήσει όλη την περιοχή των Βαλκανίων... Τώρα η Δύση, βοηθούμενη από την αλβανική μειονότητα και τα τελεσίγραφά της, προσπαθεί να φέρει στην εξουσία την ηττηθείσα αντιπολίτευση...»

Το ίδιο 24ωρο στη Μόσχα ο φιλορώσος πρόεδρος της «Σερβικής Δημοκρατικής Οντότητας» της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, Μίλοραντ Ντόντικ, συναντούσε τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, ακούγοντάς τον να εκφράζει «ανησυχία για τις προσπάθειες της Δύσης να αναθεωρήσει τη συνθήκη του Ντέιτον», τον συμβιβασμό που τερμάτισε τον Νοέμβρη του 1995 τον πόλεμο στην Γιουγκοσλαβία, μετά την ευρω-ΝΑΤΟική επέμβαση.

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν αντέδρασε άμεσα στην ανακοίνωση του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών. Ωστόσο, ο Αμερικανός πρέσβης στην ΠΓΔΜ, Τζ. Μπέιλι, μιλώντας χτες σε δημοσιογράφους, κάλεσε αφενός τον πρόεδρο Ιβάνοφ να ξανασκεφτεί την απόφασή του και να δώσει τελικά εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον αρχηγό της «Σοσιαλδημοκρατικής Ενωσης», Ζόραν Ζάεφ, αφετέρου τους γείτονες της ΠΓΔΜ «να δείξουν αυτοσυγκράτηση και εποικοδομητική στάση σε μία περίοδο βαριάς πολιτικής ευαισθησίας στην περιοχή». Στη συνέχεια αποχώρησε, αρνούμενος να απαντήσει σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, για να συναντηθεί με τον πρέσβη της ΕΕ στην ΠΓΔΜ, Σάμιουελ Ζμπόγκαρ, και άλλους Ευρωπαίους διπλωμάτες.

Ο επίτροπος της ΕΕ για τις σχέσεις Καλής Γειτονίας, Γιοχάνες Χαν, συμφώνησε νωρίτερα με τον Αμερικανό πρέσβη, καλώντας «τον Πρόεδρο της ΠΓΔΜ να σεβαστεί το αποτέλεσμα των εκλογών» και το γεγονός πως «σε μία Δημοκρατία πρέπει κάποιος να σέβεται την κοινοβουλευτική πλειοψηφία ακόμη και εάν δεν του αρέσει».

Λίγες μέρες πριν το τελευταίο επεισόδιο ενδοαστικής κόντρας στην ΠΓΔΜ είχε παρέμβει (στις 26/2) με δήλωσή του και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, που κάλεσε τους πολιτικούς ηγέτες των Σκοπίων «να εφαρμόσουν τη Συμφωνία του Πρίζρεν για βιώσιμη λύση στην πολιτική κρίση», τονίζοντας πως το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο «παραμένει αφοσιωμένο στην ενταξιακή πορεία» της ΠΓΔΜ.

Η πολιτική κρίση στην ΠΓΔΜ προκάλεσε πρώτα, ως αναμενόταν, την αντίδραση του Αλβανού πρωθυπουργού, Εντι Ράμα, που σχολίασε σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης πως «δεν μπορεί να υπάρξει Μακεδονία δίχως Αλβανούς» και πως τα αλβανικά «δεν είναι η γλώσσα του εχθρού αλλά η γλώσσα εθνοτικής συνιστώσας στη Μακεδονία». Αντέδρασε επίσης και ο πρόεδρος των Κοσσοβάρων Αλβανών (πρώην αρχηγός του ΟΥΤΣΕΚΑ), Χασίμ Θάτσι, που χαρακτήρισε «ενοχλητική» την απόφαση Ιβάνοφ.

Η απάντηση του υπηρεσιακού πρωθυπουργού της ΠΓΔΜ, Εμίλ Ντιμιτρίεφ, δεν άργησε. Κατηγόρησε τον Αλβανό ομόλογό του για «νέα ανάμιξη στις εσωτερικές υποθέσεις» της ΠΓΔΜ, χαρακτηρίζοντάς την «επιζήμια» για τις σχέσεις γειτονίας και σε βάρος των «ευρωπαϊκών αξιών».

Εν μέσω της κλιμακούμενης έντασης Σκοπίων - Τιράνων, το μεγαλύτερο κόμμα της αλβανικής μειονότητας στην ΠΓΔΜ, το κόμμα «Δημοκρατικής Ολοκλήρωσης» (DUI) του Αλί Αχμέτι (πρώην αρχηγός των Αλβανών αυτονομιστών στις συγκρούσεις με τον στρατό της ΠΓΔΜ το 2000-2001) υποστήριξε σε ανακοίνωσή του ότι η «κοινή ανακοίνωση» (γνωστή αλλιώς και σαν «αλβανική πλατφόρμα») των αλβανικών κομμάτων στην ΠΓΔΜ (που εκδόθηκε μετά τη συνάντηση των αρχηγών τους με τον Αλβανό πρωθυπουργό Ε. Ράμα στα τέλη του περασμένου Δεκέμβρη στα Τίρανα) δεν παραβιάζει τον ενιαίο χαρακτήρα της χώρας, ούτε ευνοεί την ομοσπονδοποίηση ή τη διχοτόμησή της. «Δεν είναι τα αλβανικά κόμματα ο λόγος για τη συστημική κρίση στη χώρα, και για αυτό τα καλώ να μην τη μετατρέψουν σε εθνοτική σύγκρουση», σημείωσε ο Αχμέτι.

Μέσα σε αυτό το βαρύ κλίμα, η επικεφαλής της ΕΕ για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Ασφάλεια, Φεντερίκα Μογκερίνι, τροποποίησε το πρόγραμμα της μίνι περιοδείας της στα Δυτικά Βαλκάνια και προφασιζόμενη «ομίχλη στο αεροδρόμιο του Σαράγεβου» δεν μετέβη στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη αλλά στην ΠΓΔΜ. Ξεκίνησε τις επαφές της με τους εκπροσώπους Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και τις συνέχισε με τους αρχηγούς κοινοβουλευτικών κομμάτων στη Βουλή, ενώ κάλεσε τον Πρόεδρο της χώρας να πάρει πίσω την απόφασή του και να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Ζάεφ με τα κόμματα των αλβανόφωνων.

Η Μογκερίνι αναμένεται να συνεχίσει την περιοδεία της σε Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Κοσσυφοπέδιο, Αλβανία και να την ολοκληρώσει αύριο (Σάββατο).