Οι Θέσεις δεν αποτελούν μόνο κείμενο συμφωνίας - διαφωνίας με τις γενικές κατευθύνσεις και στόχους που το Κόμμα βάζει, αλλά και χώρος αναστοχασμού του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζει τις δυσκολίες και τα σημεία καμπής της δράσης του. Θα ήθελα να σταθώ στις Θέσεις από αυτή τη σκοπιά, δηλαδή της μεθόδου με την οποία το Κόμμα προσεγγίζει τα γεγονότα του διαστήματος 2012-2017 και να προτείνω λύσεις στα προβλήματα που διαπιστώνω.

Στις Θέσεις του 20ού είναι ηχηρή η απουσία προβληματισμού για σημαντικά θέματα όπως: 1) η πτώση της επιρροής που ασκεί το Κόμμα στους εργάτες και στα σύμμαχα στρώματα 2) οι χαμηλές επιδόσεις των Λαϊκών Επιτροπών και των σωματείων (με ελάχιστα φωτεινά παραδείγματα που είναι οι εξαιρέσεις στον κανόνα και δεν μπορούμε να τα παρουσιάζουμε διαφορετικά) 3) η αδυναμία χρήσης του κύκλου επιρροής μας, αλλά και ανθρώπων έξω από μας (κίνημα). Γενικότερα η φανερή αδυναμία μας να κάνουμε πολιτική δουλειά στην εργατική τάξη, εκτός από τα μέλη μας και την πολύ στενή μας επιρροή. Σε αυτά να προσθέσω την υποτίμηση των παραπάνω προβλημάτων. Είναι συχνό φαινόμενο να μην λαμβάνονται υπόψη οι άσχημες επιδόσεις στις επιμέρους μάχες που δίνουμε. Για παράδειγμα, στην τελευταία απεργία με πάνω από 500 σωματεία στην Αττική είχαμε περίπου μια δεκάδα χιλιάδες διαδηλωτές, δηλαδή 20 απεργούς ανά σωματείο. Πλέον στον αγώνα βρίσκονται μόνο οι κομματικές δυνάμεις και η ψυχραιμία με την οποία αντιμετωπίζουμε το ζήτημα αυτό είναι δυσανάλογη των περιστάσεων.

Με τη φράση «ηχηρή απουσία προβληματισμού» δεν εννοώ πως οι Θέσεις αγνοούν τα παραπάνω ζητήματα, το αντίθετο. Η ΚΕ τα αναγνωρίζει με ιδιαίτερη αγωνία, την οποία συμμερίζομαι απόλυτα. Η αγωνία, όμως, δεν συνοδεύεται από ανάλυση της τακτικής μας πάνω σε αυτά, με ερωτήσεις όπως: Τι πήγε λάθος; Ποια ποιοτικά στοιχεία της δουλειάς μας θέλουν βελτίωση και πώς θα γίνει αυτό; Αντ' αυτού, τα προβλήματα ανάγονται σε αντικειμενικά ή στην καλύτερη των περιπτώσεων σε προβλήματα εντατικοποίησης της ιδεολογικής ή πρακτικής δουλειάς. Λείπουν συγκεκριμένες παρατηρήσεις για αδυναμίες και λάθη που έγιναν.

Η εικόνα που δίνουν οι Θέσεις είναι πως όλα είναι ληγμένα (στις θεωρητικές επεξεργασίες και στην πρακτική μας) και η λύση που προτείνεται περιστρέφεται γύρω από το τρίπτυχο «ιδεολογικό ατσάλωμα - επαγρύπνηση - πιο πολλή δουλειά». Θέλω να διευκρινίσω πως θεωρώ βασικό καθήκον του Κόμματος την εφαρμογή του παραπάνω τρίπτυχου και επικροτώ τις ανάλογες προσπάθειες της ΚΕ, δεν διαφωνώ με αυτό. Ομως, δεν μπορεί η πολιτική και οργανωτική λειτουργία και δράση να βασίζεται αποκλειστικά πάνω σε αυτό, γιατί ελλοχεύει ο εξής πολύ σημαντικός κίνδυνος. Αν οι τακτικές μας δεν μετρούνται ποιοτικά και ποσοτικά στην πραγματικότητα και το αντίστροφο, δηλαδή τα άσχημα αποτελέσματα δεν μας λένε ότι κάτι πάει λάθος στην τακτική μας, τότε δρούμε μόνο με βάση θεωρητικές αρχές και μάλιστα μη ελέγξιμες. Με λίγα λόγια: αν τα «κακά» αποτελέσματα στη δουλειά μας δεν δείχνουν ότι έχουμε κάνει λάθος στην τακτική μας, τότε πώς ξεχωρίζουμε μια σωστή τακτική από μια λάθος; Η απάντηση είναι προφανώς πως δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε. Αυτό περίπου έπαθαν οι (τίμιοι) οικοδόμοι του σοσιαλισμού του 20ού αιώνα όταν απέκλιναν από αρχές στην πράξη (οικονομία) με τη σιγουριά πως η θεωρία ήταν σωστή.

Η απουσία τέτοιου προβληματισμού γύρω από τα «μεγάλα» της πενταετίας δείχνει ότι το Κόμμα καταλαβαίνει, αλλά δεν μπορεί να αντιδράσει ουσιαστικά και με χειροπιαστά αποτελέσματα. Βγήκε κερδισμένο το Κόμμα από το διπλό όχι στο δημοψήφισμα; Θα μπορούσαμε να έχουμε χειριστεί την κατάσταση καλύτερα; Βλέπουμε ποιοτική διαφορά ανάμεσα στις περσινές και τις προπέρσινες κινητοποιήσεις των αγροτών; Γιατί οι Λαϊκές Επιτροπές υπολειτουργούν; Απαντήσεις δεν δίνονται σε αυτά, παρά μόνο γενικόλογες με βάση το τρίπτυχο που ανέφερα παραπάνω.

Η αγωνία που εκφράζω ως μέλος του ΚΚΕ είναι κάτι που μια μερίδα του λαού και των οπαδών μας έχει καταλάβει ενστικτωδώς (δίχως την ανάγκη μεγάλων αναλύσεων) όταν ακούμε ότι έχουμε κολλήσει στο 5%. Πολλές φορές βιαζόμαστε να τους καταλογίσουμε εκλογική ανυπομονησία ή ανάθεση, αδυνατώντας να αφουγκραστούμε την πραγματική αγωνία τους, η οποία δεν αφορά στο εκλογικό ποσοστό, αλλά στην επιρροή του Κόμματος στην τάξη που φιλοδοξούμε να οδηγήσουμε στην εξουσία. Το να κλείνουμε τα αυτιά σε αυτό είναι έγκλημα. Πρέπει με την ίδια αγωνία τα μέλη, τα στελέχη αλλά και η ΚΕ να βάλουμε τις τακτικές μας κάτω και να δούμε τι θα αλλάξουμε. Εμείς αντίθετα μπερδεύουμε την αποφασιστικότητα του κομμουνιστή με τη μεταφυσική στωικότητα: «δούλευε και μην σε νοιάζει που δεν έχεις αποτελέσματα, θα έρθουν στο μέλλον». Πρέπει να μας νοιάζουν τα άσχημα αποτελέσματα, και μάλιστα να γίνονται εμπειρικά δεδομένα με τα οποία θα επεξεργαζόμαστε την τακτική μας. Αυτό είναι το νόημα της εξειδίκευσης που μπαίνει πολύ αδύναμα και θολά στις Θέσεις, χωρίς να μας δίνουν να καταλάβουμε πώς αυτή γίνεται.

Με βάση αυτές τις σκέψεις, θέλω να προτείνω άνοιγμα της δουλειάς μας ιδεολογικά και πρακτικά. Με διάθεση να πείσουμε τους ανθρώπους της εργατικής τάξης, αλλά και να συνθέσουμε μαζί τους τις θέσεις μας. Με υπομονή και έμπρακτη εξειδίκευση των κεντρικών αποφάσεων, όχι ξύλινο λόγο (όσο και αν δεν μας αρέσει η φράση υποφέρουμε από αυτόν) και απλό αναμάσημα των αποφάσεών μας ή ακόμα χειρότερα απλή επανάληψη μερικών άρθρων του «Ριζοσπάστη». Οι αποφάσεις και οι θέσεις μας δεν είναι ένα πράγμα που το παίρνουμε από τις ΚΟΒ και το πηγαίνουμε στο λαό: οι κεντρικές θέσεις μας πρέπει να χτίζονται στον κόσμο και ύστερα γενικεύοντας την πείρα μας γυρνάμε πίσω στις ΚΟΒ για να κριθούμε και να τις κρίνουμε. Πρέπει να υλοποιούνται, όχι να μεταφέρονται. Η υλοποίηση, όμως, έχει χειροπιαστά αποτελέσματα και αυτά μέχρι τώρα δεν είναι καλά. Γι' αυτό το λόγο πιστεύω πως έπρεπε στον απολογισμό μας να υπάρχει και αυτός ο προβληματισμός για τους σταθμούς της πενταετίας (δημοψήφισμα, απεργίες κ.ά.) και όχι να αρκούμαστε στις αναλύσεις που κάνουμε ad hoc στη δράση μας. Χαίρομαι που είμαι μέλος του ΚΚΕ μπροστά στον αιώνα που συμπληρώνει και ελπίζω οι παρατηρήσεις μου σε αυτό το διάλογο να βοηθήσουν στη δύσκολη δουλειά που έχουμε αναλάβει: να βαδίσουμε σε ένα ανθρώπινο μέλλον.