Τετάρτη 8 Φλεβάρη 2017
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 16
20ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΚΕ - ΠΡΟΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ
Τέχνη - Πολιτισμός και Επανάσταση

Μελετώντας τις Θέσεις της ΚΕ, θα ήταν, ίσως, περιττό να πω, ότι ανταποκρίνονται κι έρχονται ως λογική συνέχεια, του καθοριστικού 19ου Συνεδρίου. Από τη σκοπιά αυτή, δεν θα μπορούσα παρά να συμφωνήσω με το σύνολο των Θέσεων.

Ωστόσο, θεωρώ σκόπιμο να εκφράσω ορισμένες απόψεις σχετικά με το πώς, κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε, ως επαναστατική πρωτοπορία, ζητήματα Τέχνης και Πολιτισμού.

Υπάρχει μια σημαντική διαπίστωση στη θ.72. «...Η πιο διαδεδομένη αντίληψη στις γραμμές μας είναι ότι η πολιτιστική δουλειά χρειάζεται απλώς συμπληρωματικά για να κάνει πιο ελκυστική την πολιτική κομματική δραστηριότητα σε πλατύτερες λαϊκές δυνάμεις» και παρακάτω: «Η τέχνη αποτελεί σημαντικό παράγοντα καλλιέργειας του ανθρώπινου συναισθήματος, της φαντασίας, της ευαισθησίας, της έξαρσης, αλλά και της θέλησης να πραγματοποιηθεί η κοινωνική αλλαγή. Πρόκειται για χαρακτηριστικά αναγκαία στη διαμόρφωση της επαναστατικής πολιτικής πρωτοπορίας, της ικανότητάς της να συνεγείρει και να εμπνέει στον αγώνα για κατάργηση της εκμεταλλευτικής κοινωνίας» με δεδομένο, αυτό, πρέπει να απαντήσουμε στα εξής ερωτήματα:

Η Τέχνη και ο Πολιτισμός είναι ταυτόσημες έννοιες; Κι αν όχι τι είναι αυτό που τις διαχωρίζει; Και πόσο ξεκάθαρο είναι αυτό σ' εμάς;

Η Τέχνη είναι η ανθρώπινη, κυρίως πνευματική, δραστηριότητα, που δημιουργεί, καλλιεργεί και προβάλλει την αισθητική, πνευματική, συναισθηματική ολοκλήρωση του ανθρώπου.

Πολιτισμός είναι «Το σύνολο των υλικών και πνευματικών αξιών που δημιουργήθηκαν και δημιουργούνται από την ανθρωπότητα στο προτσές της κοινωνικο-ιστορικής πρακτικής και που χαρακτηρίζουν έναν ιστορικό σταθμό στην εξέλιξη της κοινωνίας» (Μ. Μ. Ρόζενταλ Φιλοσοφικό Λεξικό).

Βεβαίως, αυτές οι δυο έννοιες, στις ταξικές κοινωνίες που αναπτύσσονται μέχρι σήμερα, δεν θα μπορούσαν να είναι υπερταξικές ή αταξικές.

Θα μπορούσε, λοιπόν, να πει κάποιος ότι ο πολιτισμός, ως όρος και έννοια, αντικειμενικά αναπτύσσεται από τις συνθήκες της εκάστοτε ιστορικής περιόδου, χαρακτηρίζοντας αυτήν ακριβώς την ιστορική περίοδο (Αρχαιοελληνικός Πολιτισμός, Ρωμαϊκός, Βυζαντινός κ.λπ.) και ανεξάρτητα από τη δική μας παρέμβαση αυτός θα υπάρξει και θα καταγράψει την εποχή του.

Η Τέχνη καθορίζεται άμεσα από την ταξική πάλη και το πρόσημό της είναι ταξικό. Στη σημερινή ιστορική φάση, του ανώτατου σταδίου του καπιταλισμού, είναι καταφανές ότι πρέπει αυτοτελώς, όπως διαπιστώνουν οι Θέσεις, να αναπτυχθεί η τέχνη της εργατικής τάξης και όχι συμπληρωματικά και επικουρικά να πλαισιώνει κομματικές εκδηλώσεις. Χαρακτηρίζεται όμως και από το περιεχόμενό της που σχεδόν πάντα είναι ανθρωπιστικό. Τι σημαίνει αυτό; Οτι σε ένα μεγάλο βαθμό το γενικό της πρόσημο είναι θετικό, αφού αναζητά αξίες, ιδανικά, αλήθειες ανώτερες. Αυτό σημαίνει ότι και καλλιτέχνες που δεν έχουν στρατευθεί με την εργατική τάξη μπορούν να πράξουν έργα άξια, που ουσιαστικά να συμπορεύονται μ' αυτήν. Αυτό που αξίζει να σημειωθεί είναι ότι διαχρονικά, ο γνήσιος καλλιτέχνης, αντλεί τα θέματά του από το λαό. Και όταν το κάνει αυτό, αξίζει προσοχής. Εξαιτίας αυτού, εξάλλου, υπάρχουν έργα διαχρονικά και ακατάλυτα στο χρόνο. Δεν θα ήταν λοιπόν υπερβολή να πούμε ότι για μας έχουν δημιουργήσει (αφού εμείς είμαστε οι καταπιεσμένοι σήμερα) ο Ομηρος, ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης, ο Αριστοφάνης. Αλλά και ο Σαίξπηρ, ο Τολστόι, ο Ντοστογιέφσκι, ο Τσέχοφ, ο Ο' Νηλ, ο Τ. Ουίλιαμς, ο Ε. Ωλμπυ. Μέχρι τον Βάρναλη, τον Ρίτσο, τον Μπρεχτ, τον Χικμέτ. Ολοι δικοί μας!

Σ' αυτόν τον τομέα θα πρέπει να ρίξουμε το βάρος μας, δημιουργώντας έργα υψηλής αισθητικής και καλλιτεχνικής αξίας, συσπειρώνοντας τους προοδευτικούς δημιουργούς όλων των χώρων και ανοίγοντας νέους δρόμους και προοπτικές. Για μια Τέχνη «που δεν θα αντανακλά σαν τον καθρέφτη μα σαν φακός θα μεγεθύνει»!

Για να μπορέσει να γίνει αυτό θα πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να γίνουν τα ακόλουθα:

1. Με ευθύνη της νέας ΚΕ να οργανωθεί ένα (συνέδριο - Ημερίδα - Διημερίδα; Ας εκτιμηθεί)με θέμα: Η Τέχνη που έχουμε ανάγκη. Που να είναι και συνέχεια των επιστημονικών συνεδρίων για τον Ρίτσο, τον Βάρναλη, τον Μπρεχτ, τον Χικμέτ.

2. Να ξεφύγουμε από την, σχεδόν μονήρη, αντίληψή μας, ότι Τέχνη είναι η ερασιτεχνική δημιουργία, που συχνά δεν ανταποκρίνεται στις σημερινές πραγματικές ανάγκες της γνήσιας λαϊκής τέχνης.

3. Να παρακολουθούμε τα ρεύματα που διαμορφώνονται στην εποχή μας, σε όλα τα είδη της Τέχνης, χωρίς αφορισμούς και αρνήσεις, για να μπορέσουμε να διακρίνουμε το πραγματικά καινοτόμο και καινούριο.

4. Να γίνει κατανοητό σε όλους μας ότι στην Τέχνη ούτε αποδέχεσαι, ούτε απορρίπτεις ολοκληρωτικά κάτι.

5. Να προτείνονται έργα (λογοτεχνικά, θεατρικά, κινηματογραφικά, μουσικά, κ.λπ.) τέτοια που θα αναπτύσσουν σε όλους μας τη σωστή αισθητική, καλλιτεχνική και πνευματική αντίληψη.

Τέλος, θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι και οι αντίπαλοι παρεμβαίνουν και μάλιστα πολυποίκιλα και έξυπνα στον τομέα της Τέχνης. Στις μέρες μας που το κίνημα βρίσκεται σε ύφεση, η αστική τάξη έχει, και στον τομέα της Τέχνης, περάσει στην αντεπίθεση. Ελέγχει τους τομείς της Τέχνης πολυποίκιλα. Εχει βελτιώσει την καταστροφική της παρέμβαση. Εχει βελτιώσει την τεχνική της. Επενδύει με βιομηχανικό τρόπο, αλλά και «φιμώνει» τη γνήσια Τέχνη, αφού δεν την αφήνει να «φανεί», ακόμα και όταν υπάρχει. Αν παρατηρήσουμε πώς γίνεται η παραγωγή και η προβολή καλλιτεχνικών δημιουργημάτων θα αντιληφθούμε πώς παρεμβαίνουν.

Κλείνοντας, θα ήθελα να επισημάνω την ανησυχία μου για το γεγονός ότι μέλη της ΚΝΕ, αλλά και του περίγυρού της, α) διαβάζουν ελάχιστα λογοτεχνία και β) γνωρίζουν ελάχιστα την ελληνική γλώσσα. Αυτό είναι θέμα που πρέπει να μας ανησυχήσει. Τα πολλά ορθογραφικά λάθη που κάνουν δείχνουν ότι δεν διδάχθηκαν σωστά τη γλώσσα, αλλά και ότι δεν προσπάθησαν να τη μάθουν. Ενας τρόπος για να τη μάθει κάποιος είναι η λογοτεχνία. Οι λέξεις είναι σκέψη! Είναι νόηση! Αν δεν ξέρουμε την ορθογραφία τους, τότε, ίσως, δεν γνωρίζουμε και το ουσιαστικό νόημά τους. Κι αν ισχύουν τα παραπάνω τότε πώς θα ζητήσουμε από τον νεολαίο, που δεν παράγει σκέψη, να εξεγερθεί; Κι αν δεν εξεγερθεί ο νεολαίος, τότε για ποιο κίνημα και ποια επανάσταση μιλάμε;

Παρ' όλα αυτά, εγώ πιστεύω σ' αυτήν την νεολαία. Πρέπει όμως να αναπτύξουμε τη φαντασία της. Και η Τέχνη μπορεί να το κάνει. Μια Τέχνη που να μιλάει στο νέο ανά τους αιώνες. Που στο επίκεντρό της θα έχει τον άνθρωπο και θα βροντοφωνάζει ότι η μεγαλύτερη βαρβαρότητα είναι η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Κι αυτή η βαρβαρότητα θα πρέπει να σταματήσει τώρα!


Παύλος Μιχελάκης
ΚΟΒ ΚΔ Συνοικιών Ηρακλείου


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ