Ο «Ριζοσπάστης» συζήτησε με εκπροσώπους του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας, την Ντίνα Γκογκάκη, πρόεδρο του Συλλόγου, την Σοφία Αρβανίτη και τον Αχμέτ Μουσταφά, μέλη του Διοικητικού του Συμβουλίου και εργαζόμενους στα «H&M» και τον «Μαρινόπουλο» αντίστοιχα, για την επίθεση που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στον κλάδο του Εμπορίου.

«Οι εργοδότες επιδιώκουν με το ελάχιστο εργασιακό "κόστος", δηλαδή με όσο το δυνατόν λιγότερους εργαζόμενους, να βγάζουν τη δουλειά, να αυξάνουν τα κέρδη τους. Οι ευέλικτες μορφές εργασίας, η 4ωρη και 6ωρη δουλειά, επεκτείνονται διαρκώς, με τις μεγάλες αλυσίδες να προχωρούν κατά κύριο λόγο σε τέτοιες προσλήψεις», τονίζει η Ντ. Γκογκάκη.

Σε περιόδους όπως οι γιορτές, «οι εργαζόμενοι καλούνται να δουλεύουν 10ωρα και 12ωρα, χωρίς ρεπό», σημειώνουν οι συνδικαλιστές. Οπως υπενθυμίζουν, το εορταστικό ωράριο ξεκίνησε επίσημα στις 15/12 και περιλάμβανε δύο Κυριακές. Είχε προηγηθεί η εκπτωτική περίοδος του Νοέμβρη, με άλλη μια Κυριακή. Ακολούθησε το «Black Friday», ενώ τις επόμενες μέρες ξεκινά νέα εκπτωτική περίοδος, κατά την οποία θα συνεχίσουν να δουλεύουν κάτω από αντίστοιχες συνθήκες.

«Πολλές φορές η δουλειά ξεκινά από τα άγρια χαράματα, ώρες νωρίτερα από το άνοιγμα των καταστημάτων», υπογραμμίζουν. Καταγγέλλουν ότι η εντατικοποίηση έχει οδηγήσει πολλούς συναδέλφους τους στην εξάντληση, έχει προκαλέσει μια σειρά εργατικά ατυχήματα, αλλά και έξαρση στα μυοσκελετικά προβλήματα.

Οπως υπογραμμίζει η Ντ. Γκογκάκη, ακόμα και το ρεπό είναι υπό αμφισβήτηση: «Ο εμποροϋπάλληλος δικαιούται ρεπό, δηλαδή μια μέρα ανάπαυσης μέσα στην εβδομάδα. Οταν δουλεύει την Κυριακή για περισσότερες από 5 ώρες, δικαιούται και δεύτερη μέρα ανάπαυσης την αμέσως επόμενη εβδομάδα. Ομως πολυεθνικές και αλυσίδες αναγκάζουν τους εργαζόμενους να δουλεύουν σερί όλες αυτές τις μέρες χωρίς ρεπό, με υπερωρίες. Τις υπερωρίες αυτές δεν τις πληρώνονται, αλλά υποτίθεται ότι θα αντισταθμιστούν με ρεπό που θα τους χορηγηθούν κάποια στιγμή! Υπάρχουν εργαζόμενοι που έχουν μαζέψει πάνω από 100 ρεπό»...

Απέναντι στην κατάσταση αυτή, το σωματείο ανέπτυξε δράση με παρεμβάσεις στην Περιφέρεια, στο ΣΕΠΕ και στην ίδια την εργοδοσία. Κάλεσε τους εργαζόμενους να οργανωθούν και να παλέψουν για τα δικαιώματά τους. Στις περιπτώσεις που το κάλεσμα βρήκε ανταπόκριση, οι εμποροϋπάλληλοι κατάφεραν να βάλουν «φρένο» σε σχέδια της εργοδοσίας. Για μια τέτοια περίπτωση μιλά η Σ. Αρβανίτη, αναφερόμενη στα καταστήματα «H&M». Εκεί η εργοδοσία είχε σκοπό να φέρει τους πρώτους εργαζόμενους για δουλειά στις 6 το πρωί και να σχολάσει τους τελευταίους στις 11 το βράδυ, καθώς και να λειτουργήσει τα καταστήματα στις 2 Γενάρη. «Οι συναδέλφισσες ήρθαν σε επαφή με το σωματείο και ενημέρωσαν για τα σχέδια της εργοδοσίας. Καλέσαμε όλους τους συναδέλφους να μην αποδεχθούν τους όρους αυτούς και να διεκδικήσουν μέρα ανάπαυσης στις 2 Γενάρη. Συσπειρώθηκαν αρκετοί γύρω από τα αιτήματα αυτά, πράγμα που άσκησε πίεση στην εργοδοσία, που τελικά αναδιπλώθηκε», εξηγεί.

Η δουλειά του εμποροϋπάλληλου γίνεται λάστιχο και όσον αφορά τα καθήκοντα της εργασίας του.

«Οι εμποροϋπάλληλοι αναγκάζονται να κάνουν μια σειρά δουλειές, από την καθαριότητα του καταστήματος και τη δουλειά στην αποθήκη, μέχρι το στήσιμο και τη διακόσμηση», σημειώνει η Σ. Αρβανίτη. «Το ίδιο ισχύει και στα σούπερ μάρκετ», προσθέτει ο Α. Μουσταφά και συνεχίζει: «Δεν υπάρχουν ειδικότητες. Ολοι είναι για όλα. Μπορεί ο κρεοπώλης να αναγκάζεται να κόβει και τυρί, να βγαίνει στο ράφι, να κουβαλάει. Το ίδιο και ο αποθηκάριος, η ταμίας». Στο παρελθόν, η κλαδική σύμβαση όριζε τις ειδικότητες, προέβλεπε αντίστοιχα επιδόματα, βαρέα και ανθυγιεινά ένσημα για κάποιες από αυτές. Σήμερα υπάρχουν ατομικές συμβάσεις που προβλέπουν τη δυνατότητα ο ίδιος εργαζόμενος να καλύπτει διαφορετικά πόστα.

Στον κλάδο έχει επίσης εμφανιστεί η δουλειά μέσω εργολάβων.«Ειδικά την περίοδο των γιορτών, όταν η εμπορική κίνηση χτυπά "κόκκινο", μεγάλες αλυσίδες κάνουν χρήση εργαζομένων από "δουλεμπορικά" γραφεία», λέει η Σ. Αρβανίτη. Το σωματείο προσπαθεί να απευθυνθεί στους εργαζόμενους αυτούς, ωστόσο συναντά το εμπόδιο του φόβου. «Φοβούνται πως αν διεκδικήσουν τα αυτονόητα, όπως για παράδειγμα να ξεκουραστούν στη βάρδιά τους ή να πάρουν αναρρωτική άδεια, θα χάσουν ακόμα και τις λιγοστές μέρες δουλειάς», περιγράφει η Ντ. Γκογκάκη.

Οπως προσθέτει, η «ενοικίαση» εργαζομένων βρίσκεται σταθερά στον προσανατολισμό των εργοδοτών: «Υπήρχαν περιπτώσεις συναδέλφων που απολύθηκαν στο τέλος του έτους προκειμένου να επανέλθουν στην ίδια θέση, αλλά πλέον μέσα από εργολάβους. Τέτοια κρούσματα υπάρχουν κυρίως σε αποθήκες τροφίμων και επιχειρήσεις logistics».

Η απειλή της απόλυσης και της ανεργίας δεν αφορά μόνο τους «ενοικιαζόμενους», αλλά όλους τους εργαζόμενους. «Εχουμε περιπτώσεις απολύσεων για να μην αποκτήσει ο εργαζόμενος δικαίωμα να λάβει αποζημίωση μετά τη συμπλήρωση ενός έτους στη δουλειά. Εχουμε περιπτώσεις συναδέλφων που απολύονται γιατί συμπληρώνουν την ηλικία των 25 ετών και πλέον δικαιούνται άλλες μισθολογικές απολαβές», εξηγεί η Ντ. Γκογκάκη.

Τα φαινόμενα της απληρωσιάς δεν λείπουν ούτε αυτή την περίοδο. «Είχαμε καταγγελίες από συναδέλφους που δεν πήραν το δώρο Χριστουγέννων, που δεν έχουν πληρωθεί υπερωρίες», αναφέρουν οι συνδικαλιστές.

Στους απλήρωτους του κλάδου περιλαμβάνονται και οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση «Μαρινόπουλος», στους οποίους δεν έχει καταβληθεί η μισθοδοσία Δεκέμβρη. «Η εργοδοσία επικαλείται πρόβλημα ρευστότητας και παραπέμπει την πληρωμή της μισθοδοσίας στη θετική έκβαση της επιχειρηματικής συμφωνίας "Μαρινόπουλου" και "Σκλαβενίτη" και στην έκδοση της δικαστικής απόφασης», αναφέρει ο Α. Μουσταφά.

Οι απλήρωτοι εργαζόμενοι, όπως εξηγεί, αξιοποιήθηκαν για να βγει η δουλειά στα καταστήματα του νέου εργοδότη: «Καθώς πολλά από τα καταστήματα του "Μαρινόπουλου" δεν έχουν εμπορεύματα, οι εργαζόμενοι μετακινήθηκαν με το πρόσχημα της "εκπαίδευσης" σε καταστήματα του "Σκλαβενίτη", βγάζοντας ουσιαστικά την αυξημένη δουλειά αυτού του διαστήματος». Η αβεβαιότητα των εργαζομένων, βέβαια, δεν απορρέει μόνο από την καθυστέρηση στη μισθοδοσία: «Φαίνεται από το σχεδιασμό της εταιρείας», τονίζει, «η οποία έχει εφοδιάσει τα 100 περίπου καταστήματα σε σύνολο 500, ότι δεν σκοπεύει να διατηρήσει όλο το δίκτυο. Υπάρχει αβεβαιότητα, παρά τις γενικόλογες υποσχέσεις που κάνουν λόγο για απορρόφηση του συνόλου των εργαζομένων».

Εχθρός των εργαζομένων, στο «Μαρινόπουλο» και σε κάθε επιχείρηση, είναι η λογική που τους καλεί να ταυτίσουν τα συμφέροντά τους με αυτά του εργοδότη. Μια λογική που καλλιεργούν οι εργοδότες, η πλειοψηφία στη διοίκηση της Ομοσπονδίας και η κυβέρνηση. «Αυτό που αποδείχθηκε όμως περίτρανα το τελευταίο διάστημα με τα κλεισίματα επιχειρήσεων», τονίζει ο Α. Μουσταφά, είναι πως «στα πλαίσια του ανταγωνισμού μεταξύ τμημάτων του κεφαλαίου στο εμπόριο, οι μεγαλοεργοδότες επιλέγουν αν θα επενδύσουν ή θα μεταφέρουν τα κεφάλαιά τους, χωρίς να διστάζουν να στείλουν στην ανεργία τους εργαζόμενους».

Στο φόντο αυτό, οι Επιτροπές Αγώνα στο «Μαρινόπουλο» και ο Σύλλογος Εμποροϋπαλλήλων καλούν τους εργαζόμενους σε ετοιμότητα. «Λίγους μήνες πριν, όταν οι εργαζόμενοι ήταν απλήρωτοι, στην ίδια αβεβαιότητα, πίεση προς την εργοδοσία άσκησε η οργάνωσή τους στα καταστήματα, με επιτροπές, κινητοποιήσεις και παρεμβάσεις. Τότε, ενώ η εργοδοσία, η κυβέρνηση και οι συνδικαλιστές τους, εμφάνιζαν τη συμφωνία σαν εξασφάλιση για τους εργαζομένους έγκαιρα οι επιτροπές και τα σωματεία προειδοποίησαν και κάλεσαν σε αγώνα», υπενθυμίζει η Ντ. Γκογκάκη και προσθέτει: «Σε αυτή την κατεύθυνση και τώρα τονίζουμε στους εργαζόμενους ότι η δική τους δράση θα εξασφαλίσει τη μισθοδοσία και τα δικαιώματά τους».

Απέναντι στη συνολική κλιμάκωση της επίθεσης στους εργαζόμενους του κλάδου, ο Σύλλογος Εμποροϋπαλλήλων διεκδικεί:

-- Νομοθετική κατοχύρωση της κυριακάτικης αργίας. Κατάργηση όλων των νόμων και των διατάξεων που απελευθερώνουν το ωράριο.

-- Κατάργηση της μερικής απασχόλησης και του ωρομίσθιου, των συμβάσεων ορισμένου χρόνου και όλων των ελαστικών μορφών εργασίας και μετατροπή τους σε 8ωρες συμβάσεις αορίστου χρόνου.

-- Μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους.

-- Υπογραφή κλαδικής Σύμβασης με κατώτερο μισθό 920 ευρώ. Υπογραφή Συλλογικών Συμβάσεων με βάση τις ανάγκες των εργαζομένων.