Απόψη από τις εργασίες του Σεμιναρίου

Εκ μέρους της ΚΕ του ΚΚΕ, σάς απευθύνω θερμό καλωσόρισμα στις εργασίες του διεθνούς Σεμιναρίου που διοργανώνει η Ευρωκοινοβουλευτική μας Ομάδα εδώ στην Αθήνα, με αφορμή την επέτειο ενός αιώνα από την έκδοση του έργου του Λένιν «Για το σύνθημα των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης».

Οι επισημάνσεις του Λένιν στις συνθήκες των αρχών του 20ού αιώνα, διατηρούν 100 χρόνια μετά τη σημασία τους, είναι έργο το οποίο πρέπει να μελετούν οι κομμουνιστές, οι ριζοσπάστες, οι άνθρωποι καλής θέλησης όχι μόνο από την ήπειρό μας, την Ευρώπη, αλλά από όλη την υφήλιο.

Φυσικά, με πνεύμα δημιουργικό, υπό το πρίσμα των αλλαγών που συντελέστηκαν στον κόσμο, αλλαγές όμως, που δεν αλλοίωσαν την ουσία, τις βασικές νομοτέλειες της καπιταλιστικής οικονομίας, την παραγωγή με κίνητρο την υπεραξία, το κέρδος, τον ανταγωνισμό και την ανισομετρία, την αναρχία στην παραγωγή, την αδικία στην κατανομή.

Οι διακρατικές συμφωνίες, οι ιμπεριαλιστικές συμμαχίες που επιδιώκουν να «βάλουν τάξη» στο διεθνές εμπόριο, στην εξαγωγή κεφαλαίων, δεν αναιρούν τις καπιταλιστικές νομοτέλειες.

Αντίθετα, κάνουν τις συνέπειές τους για τους λαούς, πιο επώδυνες, μακροχρόνιες αλλά και πιο επιτακτική την ανάγκη της ταξικής επαναστατικής πάλης μέχρι την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού.

Μετά την εκδήλωση το 2008 - 2009 της διεθνούς κρίσης, έγινε φανερό ότι η ΕΕ και η Ευρωζώνη δεν αποτελούν μια συνεκτική, σταθερή, οικονομική - πολιτική διακρατική συμμαχία. Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο συσχετισμός μεταβλήθηκε και μέσα στον ηγετικό πυρήνα της ΕΕ υπέρ της Γερμανίας.

Διευρύνθηκε το χάσμα, σε βάρος της Γαλλίας και της Ιταλίας.

Σε επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας, ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ της Ευρωζώνης παρουσιάζει σχεδόν στασιμότητα, ενώ υπερέχει της Γερμανίας.

Η όξυνση της ανισομετρίας στην Ευρωζώνη αποτυπώνεται στη διεύρυνση της ψαλίδας των εμπορικών πλεονασμάτων της Γερμανίας και της Ολλανδίας, συγκριτικά με τα ελλείμματα των περισσότερων κρατών - μελών.

Σε πολιτικό επίπεδο, η όξυνση των ανταγωνισμών στην ΕΕ εκφράστηκε με το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος και την άνοδο του αστικού ευρωσκεπτικισμού στη Γαλλία, στην Ιταλία και σ' άλλα κράτη - μέλη της ΕΕ, δηλαδή με την ενίσχυση των φυγόκεντρων δυνάμεων. Οι επικείμενες προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, αλλά και σε άλλες χώρες, στην ίδια τη Γερμανία, μπορεί να αποτυπώσουν νέα όξυνση στην ΕΕ.

Το αποτέλεσμα του Brexit αντανακλά ως ένα βαθμό τη γενικότερη αρνητική στάση της βρετανικής αστικής τάξης στην πορεία εμβάθυνσης της ΟΝΕ και της ΕΕ, τη σταθερή σύμπλευσή της με τις ΗΠΑ στον ανταγωνισμό με τη Γερμανία, την ύπαρξη τμημάτων του βρετανικού και του αμερικανικού κεφαλαίου που επιθυμούσαν την έξοδο της Βρετανίας απ' την ΕΕ και τον εγκλωβισμό της λαϊκής δυσαρέσκειας στο ρεύμα του αστικού ευρωσκεπτικισμού.

Πάνω σ' αυτό το έδαφος περιπλέκονται τα διλήμματα της αστικής πολιτικής στη Γερμανία και στα υπόλοιπα κράτη - μέλη της ΕΕ. Οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Ιταλίας ζητούν χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής, ώστε να ενισχύσουν τους μονοπωλιακούς ομίλους τους και πορεία εμβάθυνσης της ενοποίησης της Ευρωζώνης, ώστε να αναλάβει η Γερμανία στην πράξη ρόλο εγγυητή για τα υπερχρεωμένα κράτη και τις προβληματικές μεγάλες τράπεζες της ΕΕ.

Κράτη - μέλη που διατηρούν στενές σχέσεις με τις ΗΠΑ όπως η ομάδα του Βίσεγκραντ (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία) καθώς και οι Σουηδία και Δανία ζητούν διατήρηση του διακυβερνητικού χαρακτήρα και ενίσχυση της αυτοτέλειας των εθνικών πολιτικών σε διάφορα θέματα (π.χ. Μεταναστευτικό - Προσφυγικό).

Η κυρίαρχη γραμμή της γερμανικής αστικής τάξης κινείται ανάμεσα στη διατήρηση του διακυβερνητικού χαρακτήρα των αποφάσεων της ΕΕ και στην επιβολή στην πράξη μιας ΕΕ πολλών ταχυτήτων, με έναν πιο στενό και συνεκτικό πυρήνα κοινού νομίσματος.

Ωστόσο, η γερμανική σοσιαλδημοκρατία συμπλέει σε μεγάλο βαθμό με τις προτάσεις εμβάθυνσης της Γαλλίας και της Ιταλίας. Διαπάλη εκδηλώνεται επίσης σχετικά με τη σχέση της Γερμανίας με ΗΠΑ και Ρωσία, ενώ σε εξέλιξη είναι οι σχέσεις ΕΕ - Κίνας.

Οι ΗΠΑ στηρίζουν τις Ιταλία και Γαλλία στο ζήτημα της χαλάρωσης της δημοσιονομικής πολιτικής καθώς και την ομάδα του Βίσεγκραντ και τις σκανδιναβικές χώρες για την ανακοπή της πορείας εμβάθυνσης της ενοποίησης της ΕΕ.

Το «G20», επίσης, τάχθηκε υπέρ της χαλάρωσης της δημοσιονομικής πολιτικής προς όφελος των δημόσιων επενδύσεων.

Η επιδίωξη πρόσδεσης της Ουκρανίας στην ΕΕ, κόντρα στα ρωσικά σχέδια ενσωμάτωσής της στην Ευρασιατική οικονομική κοινότητα, όξυνε τις σχέσεις ΕΕ - Ρωσίας, με την τελευταία να στηρίζει πολιτικές δυνάμεις στο εσωτερικό της ΕΕ που τάσσονται ενάντια στην εμβάθυνση της καπιταλιστικής ενοποίησης στο πλαίσιο της ΕΕ.

Η κυρίαρχη γραμμή της αστικής πολιτικής στην Ελλάδα θεωρεί δεδομένη την παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη, ενώ ταυτόχρονα παραμένουν και οι ιδιαίτερα στενοί δεσμοί του ελληνικού εφοπλιστικού κεφαλαίου με τις ΗΠΑ και τη Βρετανία, η ενίσχυση των οικονομικών σχέσεων με την Κίνα.

Σε κάθε περίπτωση, το μέλλον της ΕΕ και της Ευρωζώνης, της διεθνούς καπιταλιστικής οικονομίας, δεν καθορίζεται μόνο από τα ιμπεριαλιστικά σχέδια, γιατί οι αντιθέσεις έχουν τη δική τους δυναμική. Οποιαδήποτε επιλογή της αστικής διαχείρισης δεν μπορεί να εξαλείψει τον ανταγωνισμό και τις αντιθέσεις μεταξύ καπιταλιστικών οικονομιών, ενώ θα έρχεται σε σύγκρουση με τα εργατικά και λαϊκά συμφέροντα σε όλα τα κράτη - μέλη της Ευρωζώνης.

Η κρίση ανέδειξε ακόμα πιο έντονα τα ιστορικά όρια του καπιταλιστικού συστήματος, γενικότερα τη δυσκολία για πέρασμα σε νέο κύκλο διευρυμένης αναπαραγωγής του κοινωνικού κεφαλαίου. Η παρατεταμένη οικονομική κρίση στην Ελλάδα είναι έκφραση όλων των παραπάνω παραγόντων, σε μια χώρα βέβαια, που δεν βρίσκεται στην κορυφή ούτε του παγκόσμιου καπιταλισμού ούτε της ΕΕ. Αν και η αστική τάξη της Ελλάδας ωφελήθηκε από την ένταξη στην ΕΕ, ταυτόχρονα, η δημοσιονομική διαχείριση της κρίσης αποδείχτηκε πιο δύσκολη σε συνθήκες Νομισματικής Ενωσης και διακρατικού δημοσιονομικού ελέγχου.

Αρχικά, η αστική τάξη της Ελλάδας επωφελήθηκε από την αντεπαναστατική ανατροπή στις γειτονικές βαλκανικές χώρες και από την ένταξη στην ΕΕ, πέτυχε σημαντική συσσώρευση και εξαγωγή κεφαλαίων σε άμεσες επενδύσεις που συνέβαλαν στην ισχυροποίηση ελληνικών επιχειρήσεων και μονοπωλιακών ομίλων. Οι εξαγωγές κεφαλαίων επεκτάθηκαν και σε άλλες χώρες. Συμμετείχε ενεργά σε όλες τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και πολέμους, όπως ενάντια στη Γιουγκοσλαβία, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, στη Λιβύη κ.α., λειτούργησε ως δραστήριο μέλος του ΝΑΤΟ.

Μετά την εκδήλωση της κρίσης, επιδεινώθηκε η θέση της ελληνικής καπιταλιστικής οικονομίας στο πλαίσιο της Ευρωζώνης, της ΕΕ και γενικότερα του διεθνούς καπιταλιστικού συστήματος, γεγονός που δεν αναιρεί ότι η ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ - ΕΕ εξυπηρέτησε τα πιο δυναμικά τμήματα του εγχώριου μονοπωλιακού κεφαλαίου και συνέβαλε στη θωράκιση της πολιτικής του εξουσίας.

Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Η πρόταση του ΚΚΕ που απευθύνεται στο λαό δεν έχει να κάνει με την αλλαγή του νομίσματος, ούτε επίσης με τη σύνδεση της δραχμής με το δολάριο, τη στερλίνα, το γιεν ή οποιοδήποτε άλλο νόμισμα. Δεν διαλέγουμε ανάμεσα στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη.

Την αποχώρηση από την Ευρωζώνη μπορεί να υιοθετήσει ένα αστικό κόμμα αν φθάσει να εκτιμήσει ότι βασικά τμήματα της αστικής τάξης εξυπηρετούνται με εθνικό νόμισμα, ότι η ανάκαμψη μπορεί να υποβοηθηθεί με υποτίμηση. Τέτοιες τάσεις εκφράζουν το βρετανικό δημοψήφισμα και τα κόμματα που δημιουργήθηκαν στη Γερμανία, αλλά και οι αντι-ΕΕ τοποθετήσεις του κόμματος της Λεπέν και άλλων ακροδεξιών, λαϊκιστικών κομμάτων στην Ευρώπη. Συνολικά και στην ΕΕ και στις ΗΠΑ τώρα με την εκλογή Τραμπ ενισχύεται το πολιτικό ρεύμα του προστατευτισμού ως όπλου απέναντι στη δυναμική της κινεζικής οικονομίας, αλλά και της γερμανικής στην Ευρώπη.

Την ίδια στιγμή, συνυπάρχει το ρεύμα του αστικού κοσμοπολιτισμού, διανθισμένο με αριστερή ρητορεία. Η αναγόρευση από αστικά και οπορτουνιστικά κόμματα στην Ελλάδα του «ελληνικού προβλήματος» σε «πανευρωπαϊκού» συνοδεύεται από τη θέση ότι δεν μπορεί να γίνει καμία αλλαγή σε εθνικό επίπεδο υπέρ του λαού, πέρα από την εναλλαγή κάποιων κυβερνήσεων και προσώπων, χωρίς να θίγονται οι σχέσεις ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, ο πυρήνας των οικονομικών - πολιτικών σχέσεων. Θέλουν να εμποδίσουν να διεκδικήσει ο λαός μια άλλη κοινωνία, τη σοσιαλιστική. Αποπροσανατολιστικά, ισχυρίζονται ότι ή θα αλλάξουν ταυτόχρονα τα πράγματα στην Ευρώπη ή και παγκόσμια, ή πουθενά. Η αλήθεια είναι ότι οι αλλαγές ξεκινούν σε κάθε χώρα και αυτό το αποτέλεσμα επιδρά περιφερειακά, σε επίπεδο ηπείρου, παγκόσμια.

Το εθνικό αστικό κράτος παραμένει λοιπόν το βασικό όργανο διασφάλισης της οικονομικής κυριαρχίας του κεφαλαίου, των μονοπωλίων, της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης κεφαλαίου σε ανταγωνισμό με αντίστοιχες διαδικασίες στα άλλα κράτη. Παραμένει ισχυρό πεδίο της ανειρήνευτης ταξικής πάλης ανάμεσα στην εργασία και το κεφάλαιο και γι' αυτό βασικό πεδίο ανάπτυξης της ταξικής πάλης. Αυτό κάθε άλλο παρά αναιρεί την ανάγκη συντονισμένης ταξικής πάλης σε περιφερειακό, ευρωπαϊκό, παγκόσμιο επίπεδο.

Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Κλείνοντας αυτόν το χαιρετισμό θα ήθελα να επισημάνω για μια ακόμα φορά ότι οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, που οδήγησαν στο παρελθόν σε δεκάδες τοπικούς, περιφερειακούς και σε δύο παγκόσμιους πολέμους, συνεχίζουν να οδηγούν σε σκληρές συγκρούσεις, οικονομικές, πολιτικές και στρατιωτικές, ανεξάρτητα από τις αλλαγές στη δομή και στο πλαίσιο στόχων των ιμπεριαλιστικών ενώσεων, παλιών και νέων.

Αλλωστε, «ο πόλεμος είναι η συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα», ιδιαίτερα σε συνθήκες βαθιάς κρίσης υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου και σημαντικών αλλαγών στο συσχετισμό μεταξύ των δυνάμεων του διεθνούς ιμπεριαλιστικού συστήματος, όπου το ξαναμοίρασμα των αγορών σπανίως γίνεται αναίμακτα.

Από αυτήν τη σκοπιά, τα Κόμματά μας πρέπει να βρίσκονται σε ετοιμότητα. Οι λαοί και η νεολαία δεν πρέπει να χύσουν το αίμα τους για τα συμφέροντα των καπιταλιστών.

Σήμερα που μεγαλώνουν οι κίνδυνοι στην ευρύτερη περιοχή μας από τα Βαλκάνια έως τη Μέση Ανατολή, για πιο γενικευμένο ιμπεριαλιστικό πόλεμο και συγκρούσεις, το ΚΚΕ καλεί σε πάλη για να μην υπάρξει καμία αλλαγή συνόρων, για υπεράσπιση κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, από τη σκοπιά των συμφερόντων της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, υπεράσπιση που είναι αναπόσπαστη από την πάλη για ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου και δεν έχει σχέση με την υπεράσπιση των σχεδίων του ενός ή του άλλου ιμπεριαλιστικού πόλου, της κερδοφορίας του ενός ή του άλλου μονοπωλιακού ομίλου.

Γι' αυτό χρειάζεται να δυναμώνει η συνεργασία και κοινή πάλη των λαών μας, η πιο στενή συνεργασία των κομμάτων μας, η χάραξη ενιαίας επαναστατικής στρατηγικής στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο, για την τελική ανατροπή της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, για την ειρήνη και τη λαϊκή ευημερία, τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό.