Εκδήλωση τιμής στην 3η Μεραρχία (Πελοποννήσου) του ΔΣΕ και το σύνολο της στρατιωτικής και πολιτικής της ηγεσίας διοργάνωσε στη Δίβρη Ηλείας την περασμένη Κυριακή η Επιτροπή Περιοχής Δυτικής Ελλάδας του ΚΚΕ και το αντίστοιχο Συμβούλιο Περιοχής της ΚΝΕ, από κοινού με τις Οργανώσεις της Αχαΐας και της Ηλείας.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης έγιναν τα αποκαλυπτήρια αναμνηστικής πλάκας, αφιερωμένης στη Μεραρχία και το διοικητή της, Στέφανο Γκιουζέλη (υποστράτηγο, αναπληρωματικό μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ), με ξεχωριστή αναφορά στη ζωή και τη δράση του. Αναφορά επίσης έγινε και στον Κώστα Κανελλόπουλο (αντισυνταγματάρχη, επιτελάρχη και διοικητή της Σχολής Αξιωματικών) που έπεσε ηρωικά στην ευρύτερη περιοχή. Από την προηγούμενη μέρα της εκδήλωσης λειτούργησε έκθεση φωτογραφικού υλικού για τον ΔΣΕ και τη δράση της 3ης Μεραρχίας, καθώς και έκθεση βιβλίου της «Σύγχρονης Εποχής».

Κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση ήταν ο Βίκτωρας Θωμόπουλος, μέλος του Γραφείου Περιοχής Δυτικής Ελλάδας του ΚΚΕ, ο οποίος αναφερόμενος στη δράση της ηρωικής 3ης Μεραρχίας του ΔΣΕ, σημείωσε:

«Η Ιστορία και η δράση του ΔΣΕ στην Πελοπόννησο είναι τέτοια που διαπαιδαγωγεί, συγκινεί, συγκλονίζει την ψυχή του κάθε τίμιου ανθρώπου. Εκείνου που δεν φοβάται να αφήσει πίσω του τα ψέματα και τη λασπολογία της αστικής τάξης και των ανθρώπων της, εκείνου που δεν φοβάται να κοιτάξει την Ιστορία από τη σκοπιά των συμφερόντων της εργατικής τάξης και των σύμμαχων λαϊκών στρωμάτων.

Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, η αστική τάξη εξαπολύει το οργιώδες κυνηγητό της σε ολόκληρη την επικράτεια. Στην Πελοπόννησο το ανθρωποκυνηγητό και η τρομοκρατία ενάντια σε κομμουνιστές, ΕΑΜίτες και κάθε προοδευτικό άνθρωπο δεν έχει προηγούμενο. Πενήντα περίπου συμμορίες αλωνίζουν την Πελοπόννησο και επιδίδονται σε όργιο βίας. Ο λαός της περιοχής κατατρομοκρατημένος τρέπεται σε φυγή για να γλιτώσει από τη λύσσα των παρακρατικών και των χωροφυλάκων που συμπληρώνουν το απαίσιο έργο τους. Εκεί που οι συμμορίες σκορπούν το θάνατο, σπεύδουν οι χωροφύλακες να συλλάβουν αγωνιστές της Αντίστασης, στήνουν κρεμάλες, εκτελούν.

Φόνοι, λεηλασίες, βιασμοί νεαρών κοριτσιών και γυναικών, βασανιστήρια, ακρωτηριασμοί, τρομοκρατία. Αυτοί ήταν οι "εθνικόφρονες", οι χιτοσυμμορίτες, οι χωροφύλακες, ο στρατός (επίσημος και μη) της αστικής τάξης.

Δεκαοκτώ χιλιάδες Μεσσήνιοι, άλλοι τόσοι Λάκωνες και 30.000 από την υπόλοιπη Πελοπόννησο έφυγαν στην Αθήνα για να σωθούν.

Αυτή ήταν η μοίρα που επιφύλασσε η αστική τάξη της χώρας στο ΚΚΕ, στο ΕΑΜικό λαϊκό κίνημα, όταν υπογραφόταν η Συμφωνία της Βάρκιζας.

Σε αυτή τη μετά τη Βάρκιζα περίοδο αξίζει να κρατήσουμε μια ιδιαίτερη πείρα του Κόμματος στην Πελοπόννησο. Από τη μία, η τακτική της παθητικής αντίστασης με ξύλα και ρόπαλα που ακολουθείται σχεδόν σε ολόκληρη την Πελοπόννησο, που οδήγησε σε εκτράχυνση των χιτοσυμμοριτών και τελικά στον κατακερματισμό των δυνάμεών μας. Από την άλλη, η σωστή επιθετική τακτική της ΝΕ Λακωνίας με Γραμματέα τον Βαγγέλη Ρογκάκο, μετέπειτα Γραμματέα του Γραφείου Περιοχής και Πολιτικό Επίτροπο της 3ης Μεραρχίας. Με την τακτική της, η ΝΕ Λακωνίας δεν επέτρεψε να διαλυθούν οι Οργανώσεις, κράτησε τα πολιτικά και στρατιωτικά στελέχη στη θέση τους και διασφάλισε πολύ καλύτερα τους όρους άμυνας και περιφρούρησης των κομμουνιστών και των ΕΑΜικών δυνάμεων συνολικά για να ξαναβγούν αντάρτες με τον ΔΣΕ.

Μετά τη 2η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής το Φλεβάρη του 1946, οι Νίκος Μπελογιάννης και Βαγγέλης Ρογκάκος βάζουν τις βάσεις για τον ΔΣΕ στην Πελοπόννησο, στηριγμένοι στις ολιγομελείς ομάδες καταδιωκόμενων αγωνιστών του Ταϋγέτου και του Πάρνωνα και στις καλύτερα διατηρημένες Οργανώσεις της Λακωνίας. Το μεσοκαλόκαιρο του 1946 σε Πάρνωνα και Ταΰγετο έχουν ήδη ξεκινήσει οι πρώτες συγκρούσεις.

Γρήγορα οι δυνάμεις του ΔΣΕ κερδίζουν έδαφος. Τη 12-13 Φλεβάρη 1947 πραγματοποιείται η επιχείρηση της Σπάρτης, όταν 150 περίπου αντάρτες επιτίθενται στις φυλακές, ενώ την ίδια ώρα άλλο αντάρτικο τμήμα πραγματοποιεί παραπλανητικές κρούσεις σε άλλα μέρη της πόλης. Απελευθερώνονται 240 κρατούμενοι από τους οποίους οι 170 προσχωρούν άμεσα στον ΔΣΕ. Με αυτή την υποδειγματική επιχείρηση (την οποία ο Νίκος Μπελογιάννης με άρθρο του χαρακτήριζε υπόδειγμα επίθεσης σε κατοικημένη περιοχή), δίνεται γερό πλήγμα στον αντίπαλο, με τεράστιο πολιτικό αντίκτυπο και ξεκινά το πύκνωμα των γραμμών του ΔΣΕ στην Πελοπόννησο, που είναι για την περίοδο θέμα φλέγουσας προτεραιότητας.

Τέλη του 1947, ο ΔΣΕ έχει πλέον επεκταθεί σε ολόκληρη την Πελοπόννησο, διαθέτει πέντε συγκροτήματα.

Το Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου, συλλαμβάνεται, καταδικάζεται σε θάνατο και τουφεκίζεται η δασκάλα Αθηνά Μπενέκου, μέλος του ΓΠ Πελοποννήσου του ΚΚΕ.

Ολόκληρο το 1947, ο ΔΣΕ αναπτύσσει μεγάλης κλίμακας επιθετική δραστηριότητα. Οι επιτυχίες του σε σειρά μαχών εμψυχώνει τους λαϊκούς αγωνιστές και σπέρνει πανικό στην αστική τάξη και τις κυβερνητικές δυνάμεις, πολιτικούς στρατιωτικούς και παρακρατικούς. Παρά την αριθμητική υπεροχή και την υπεροπλία του αστικού στρατοπέδου, ο Δημοκρατικός Στρατός έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων και επεκτείνει τον έλεγχό του.

Στις 15 Γενάρη του 1948 καταφθάνει στον Ταΰγετο ολιγομελής ομάδα στρατιωτικών και πολιτικών στελεχών με επικεφαλής τον Στέφανο Γκιουζέλη, ο οποίος και αναλαμβάνει τη διοίκηση του Δημοκρατικού Στρατού. Ανασυγκροτείται το Γραφείο Περιοχής του Κόμματος με Γραμματέα τον Γκιουζέλη και μέλη τους Ρογκάκο, Κώνστα, Μουλόπουλο, Γιαννούκο, Κιαπέ και Αγγελάκο. Γίνονται αλλαγές στη δομή και τη σύνθεση του λαϊκού στρατού και το Νοέμβρη συγκροτείται η 3η Μεραρχία του ΔΣΕ, εδώ στην Δίβρη.

Το 1948, ο ΔΣΕ στην Πελοπόννησο κάνει εκατοντάδες επιθέσεις σε βάσεις του αστικού στρατού και σημειώνει σειρά μεγάλων στρατιωτικών επιτυχιών. Υποχρεώνει τον αστικό στρατό να εγκαταλείψει σταδιακά τις βάσεις του στην ύπαιθρο. Τη χρονιά αυτή, ο ΔΣΕ εδραιώνει την κυριαρχία του σε μια μεγάλη ελεύθερη περιοχή, όπου η ζωή κυλά μέσα σε ανεκτά πλαίσια και όπου λειτουργούν κοινοτικά συμβούλια, σχολεία και το Λαϊκό Διδασκαλείο Πελοποννήσου, λαϊκά δικαστήρια, λαϊκή πολιτοφυλακή, υπηρεσία πληροφοριών και επικοινωνιών, επιμελητεία.

Στην τελική φάση του τρίχρονου επικού αγώνα του ΔΣΕ, στην τελική αναμέτρηση με τον αντίπαλο, η 3η Μεραρχία μπήκε χωρίς να έχει λύσει το ζωτικό πρόβλημα του ανεφοδιασμού της σε οπλισμό και πυρομαχικά. Το γεγονός αυτό σφράγισε και την έκβαση του Εμφυλίου στην Πελοπόννησο. Οι ήρωες μαχητές του ΔΣΕ βρέθηκαν αντιμέτωποι με τις συντριπτικά υπέρτερες και υπέροπλες δυνάμεις του αστικού στρατοπέδου. Ενισχυμένες από τους Αμερικανούς επιτελείς, οι αστικές δυνάμεις εξαπέλυσαν ένα τεράστιο κύμα συλλήψεων και σοβαρά χτυπήματα στις Οργανώσεις του ΚΚΕ στις μεγάλες πόλεις. Στη συνέχεια, άρχισαν τις εκκαθαρίσεις του σχεδίου "Περιστερά", που συνάντησαν την αναπάντεχη γι' αυτούς σθεναρή αντίσταση του ΔΣΕ.

Οι δυνάμεις του ΔΣΕ στην Πελοπόννησο ωστόσο καταστράφηκαν ολοσχερώς. Ο αστικός στρατός, η χωροφυλακή και οι παρακρατικοί κυνήγησαν τους άοπλους αντάρτες με σκοπό την ολοκληρωτική εξόντωση. Τέτοιο ήταν το μίσος για τον ΔΣΕ, τέτοιος ήταν ο φόβος που τράβηξε η αστική τάξη και μάλιστα σε μια περιοχή που θεωρούσαν για τα καλά δικιά τους. Οι ήρωες του ΔΣΕ στην Πελοπόννησο έπεσαν στην εντιμότερη θυσία. Στον αγώνα που έσωσε την τιμή του Κόμματος και του λαού.

Δεν έχουν φτιαχτεί ποιήματα, έργα, τραγούδια που να στέκονται αντάξια αυτού του αθάνατου ηρωισμού των κομμουνιστών, των στελεχών, των ανταρτών και ανταρτισσών της 3ης Μεραρχίας του ΔΣΕ.

Εμείς σήμερα, μια γενιά που βλέπει τον κόσμο στη σκιά της αντεπανάστασης, της ανατροπής της ΕΣΣΔ και των υπόλοιπων σοσιαλιστικών χωρών, τιμάμε τα 70 χρόνια του ηρωικού ΔΣΕ.

Στα πρόσωπα του Στέφανου Γκιουζέλη, του Βαγγέλη Ρογκάκου, του Κώστα Κανελλόπουλου, τιμάμε το σύνολο της στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίας του ΚΚΕ και του ΔΣΕ. Τιμάμε το σύνολο των αξιωματικών, διοικητών και πολιτικών επιτρόπων, όλων των στελεχών, των μαχητών και μαχητριών. Τιμάμε όλους όσους έδωσαν τις ζωές τους στο δίκαιο αγώνα του ΔΣΕ».