Η ρευστότητα των εξελίξεων στα διπλωματικά και στρατιωτικά μέτωπα της Συρίας παραμένει σε πλήρη εξέλιξη, με αναβάθμιση της ρωσο-ιρανικής στρατιωτικής συνεργασίας και την έναρξη βομβαρδισμού θέσεων τζιχαντιστών στο έδαφος της Συρίας στις 16/8 από ρωσικά στρατηγικά βομβαρδιστικά που απογειώνονται από την αεροπορική βάση ΧΑΜΑΝΤΑΝ του Ιράν. Η εξέλιξη έδειξε να αιφνιδιάζει τα περισσότερα συγκροτήματα του διεθνούς Τύπου, όχι όμως και τις κυβερνήσεις ΗΠΑ, Ισραήλ (και ενδεχομένως και αξιωματούχων της ΕΕ), που φαίνεται πως είχαν ειδοποιηθεί εγκαίρως γι' αυτή τη σημαντική εξέλιξη, από τη Μόσχα. Παρ' όλα αυτά, μετά το αρχικό μούδιασμα της Ουάσιγκτον, δεν έλειψε, έστω και για τους τύπους, η δήλωση εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ πως η εξέλιξη «ίσως» να παραβιάζει αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Κάτι που το Κρεμλίνο απέρριψε, αμέσως, ως εντελώς αβάσιμο.

Σε κάθε περίπτωση, η χρήση ιρανικής αεροπορικής βάσης από τα ρωσικά αεροσκάφη χαρακτηρίζεται απ' όλους εξέλιξη σημαντική, που έχει να γίνει από την έναρξη της λεγόμενης «ισλαμικής επανάστασης» του 1979, καθώς έκτοτε η Τεχεράνη δεν επέτρεψε ποτέ σε καμία ξένη στρατιωτική δύναμη να κάνει χρήση στρατιωτικών εγκαταστάσεών της. Μέχρι βεβαίως την Τρίτη, 16η Αυγούστου. Προφανώς, η κίνηση αυτή υπαγορεύτηκε, λένε κάποιοι αναλυτές, από την ανάγκη της Ρωσίας να μειώσει το κόστος των δαπανηρών επιχειρήσεων στη Συρία, που κλείνουν πλέον τους 11 μήνες, αλλά και να αυξήσει τη διαπραγματευτική της δύναμη έναντι των ΗΠΑ. Την ώρα μάλιστα που, εν μέσω όλων αυτών των εξελίξεων, Ρώσοι στρατιωτικοί και διπλωμάτες συνεχίζουν τις διαπραγματεύσεις με Αμερικανούς ομολόγους τους, με στόχο την περιβόητη ρωσο-αμερικανική συμφωνία συντονισμού των επιχειρήσεών τους στο Χαλέπι και ευρύτερα... Και ενώ, βεβαίως, την ώρα που κλιμακώνονται οι βομβαρδισμοί, αυξάνουν οι κινήσεις για τη σύντομη επίτευξη 48ωρης εκεχειρίας στο Χαλέπι σε εβδομαδιαία βάση για την επανέναρξη ανθρωπιστικών αποστολών.

Δεν ήταν, όμως, αυτή η μόνη αξιοσημείωτη εξέλιξη αυτής της βδομάδας. Ελάχιστα 24ωρα από την αναθέρμανση των ρωσο-τουρκικών σχέσεων, πραγματοποιήθηκε (στις 12/8) αιφνιδιαστική, απροειδοποίητη επίσκεψη του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών, Μ. Τζ. Ζαρίφ, στην Αγκυρα και συνάντησή του με τον Τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Ο τελευταίος δεν δίστασε να ανταποδώσει την τιμή, πραγματοποιώντας επίσκεψη στην Τεχεράνη, την Πέμπτη 18/8, κάνοντας στάση πριν την επίσημη επίσκεψή του στην Ινδία.

Ο Τσαβούσογλου παραδέχτηκε ότι κατά τη συνάντησή του με τον Ζαρίφ, που δεν έγινε αμέσως γνωστή, συζήτησαν πώς «θα πρέπει να ενισχύσουν τις προσπάθειές μας στη Συρία, γιατί το ζήτημα βαθαίνει και γίνεται άλυτο». Πρόσθεσε ότι συζήτησαν τη συριακή «κρίση» και το θέμα τρομοκρατικών οργανώσεων όπως το ΡΚΚ «με περισσότερες λεπτομέρειες», καταλήγοντας: «Είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε για χάρη της συριακής εδαφικής ακεραιότητας!». Αυτά από τον αξιωματούχο μίας χώρας που πρωτοστάτησε στην κλιμάκωση του πολέμου στη Συρία για την ανατροπή του Σύρου Προέδρου, Μπασάρ Ασαντ, με απώτερο στόχο το διαμελισμό της χώρας και την εξασφάλιση εδαφών, με πάτημα την ύπαρξη μειονότητας Τουρκμάνων. Οχι μόνο για την εδαφική επέκταση του «σουλτανάτου» που φαίνεται πως ονειρεύεται ο Τούρκος Πρόεδρος, αλλά και για την αποτροπή της δημιουργίας κουρδικού θύλακα, του λεγόμενου Δυτικού Κουρδιστάν (γνωστό ως Ροτζάβα) στην τουρκο-συριακή μεθόριο.

Είναι ενδιαφέρον πως στο μεσοδιάστημα των συναντήσεων Τσαβούσογλου - Ζαρίφ, οι Κούρδοι στη βορειοανατολική συριακή επαρχία Χάσακα είδαν μετά από μήνες να βομβαρδίζονται θέσεις τους από συριακά πολεμικά αεροσκάφη. Επίσης, την Παρασκευή ο αμερικανικός στρατός ανακοίνωσε ότι έστειλε αεροσκάφη στην περιοχή για να προστατευτούν οι λεγόμενες «Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις» (συγκροτούνται από Κούρδους και Αραβες).

Είναι φανερό πως οι συμμαχίες και εύθραυστες γεωπολιτικές ισορροπίες μεταξύ έως χτες «αντιπάλων» - νυν εταίρων (π.χ. μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας και μεταξύ Ιράν και Τουρκίας) δείχνουν να αλλάζουν και να μετασχηματίζονται σε άλλους συνδυασμούς, με όλη βεβαίως την αβεβαιότητα της τελικής κατάληξής τους. Δίχως, ταυτόχρονα, να κόβονται οι δεσμοί τους με άλλες, παλιότερες ιμπεριαλιστικές συμμαχίες (όπως η περίπτωση της Τουρκίας με τη «διεθνή συμμαχία» των ΗΠΑ «κατά του Ισλαμικού Κράτους», το ΝΑΤΟ κ.ά.).

Οι μοναρχίες του Κόλπου, που έριξαν (και ρίχνουν...) αμέτρητο χρήμα και όπλα συμβάλλοντας αποφασιστικά στη δημιουργία ντόπιων και ξένων αντικαθεστωτικών δυνάμεων και των τζιχαντιστών του «Ισλαμικού Κράτους», δείχνουν τη δεδομένη στιγμή να παρατηρούν τα πράγματα από σχετική απόσταση. Αποφεύγοντας, δημοσίως τουλάχιστον, να θυμίσουν τις δικές τους επιδιώξεις και απαιτήσεις για πολιτική «εξολόθρευση» του Σύρου Προέδρου, Μπασάρ Ασαντ, από το πολιτικό σκηνικό, ώστε να περάσουν, εν ευθέτω χρόνω, τα διόλου ξεχασμένα σχέδιά τους για το λεγόμενο «αραβικό αγωγό» φυσικού αερίου, που θα περνούσε και από τη Συρία για να φτάσει στην Ευρώπη, εάν δεν πρόβαλε αντιστάσεις ο σημερινός Σύρος ηγέτης... Παρ' όλα αυτά, εξασφαλίζουν έως σήμερα την παραμονή τους σε νευραλγικό πόστο της γεωπολιτικής σκακιέρας, επιδεικνύοντας την αδιαμφισβήτητη επιρροή που διαθέτουν μεταξύ των πιο ισχυρών αντικαθεστωτικών δυνάμεων, όπως ο «Στρατός Κατάκτησης» (Τζάις αλ Φατάχ). Ομως, το «χαρτί» αυτό δεν έχει την αξία που είχε παλιότερα στο σκληρό γεωπολιτικό πόκερ που παίζουν την τελευταία πενταετία στην περιοχή.

Οι ισλαμιστές αντικαθεστωτικοί, που θέλουν (όπως οι τζιχαντιστές) την επιβολή ισλαμικού νόμου στη Συρία, θεωρούνται πλέον ανοικτά και από Αμερικανούς και από Ευρωπαίους αρθρογράφους η άλλη όψη του νομίσματος του «Ισλαμικού Κράτους». Ιδιαίτερα όταν από πέρσι άρχισε να αποδίδει καρπούς στα πεδία των συγκρούσεων η στενή στρατιωτική συμμαχία των Κούρδων της Συρίας με τους Αμερικανούς και το λεγόμενο «συνασπισμό» τους κατά του «Ισλαμικού Κράτους».

Είναι γνωστό πως οι Κούρδοι των δυνάμεων YPG στη Ροτζάβα («Δυτικό Κουρδιστάν», που από την Αγκυρα θεωρούνται «τρομοκρατική οργάνωση» - παρακλάδι του ΡΚΚ) έχουν συγκροτήσει τις λεγόμενες «Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις» (SDF) μαζί με Αραβες μαχητές. Πολεμούν καλά και αποτελεσματικά, ως ενιαία δύναμη με κεντρική διοίκηση, εκτοπίζοντας διαδοχικά τους τζιχαντιστές από σημαντικές περιοχές της Βορειοανατολικής Συρίας. Ο Τζόναθαν Σπάιερ, αρθρογράφος της βρετανικής ειδησεογραφικής ιστοσελίδας «Spectator.co.uk», με ειδίκευση στην πολιτική της Μέσης Ανατολής και με ξεκάθαρη θέση υπέρ των δυτικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων στη Συρία, έγραφε χαρακτηριστικά σε άρθρο με ημερομηνία δημοσίευσης 20/8/16: «Εν αντιθέσει με τις ενίοτε φαρσοκωμικές προσπάθειες (της Δύσης) για την εξεύρεση εταίρων μεταξύ των Σύρων σουνιτών ανταρτών, η συμμαχία με τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις αποδίδει. Τα όπλα δεν περνούν ή δεν παίρνονται από ομάδες τζιχαντιστών, γιατί οι δυνάμεις SDF τις πολεμούν. Η εκπαίδευση και η βοήθεια που τους δίνεται παράγει μία ενιαία δύναμη με μία αλυσίδα διοίκησης. Και αυτή η δύναμη καταλαμβάνει εδάφη και ελευθερώνει τους Σύρους που ζουν υπό τη βάναυση εξουσία του "Ισλαμικού Κράτους"»...

Μέσα σε όλα αυτά επανεμφανίζεται στο προσκήνιο η Κίνα, που έστειλε στις αρχές της βδομάδας (15 και 16 Αυγούστου) στη Δαμασκό σε μία ξεχωριστή αποστολή έναν ανώτατο στρατιωτικό αξιωματούχο: το ναύαρχο Γκουάν Γιουφέι, επικεφαλής της «Κινεζικής Κεντρικής Στρατιωτικής Επιτροπής του Γραφείου Διεθνούς Στρατιωτικής Συνεργασίας». Ο ναύαρχος Γκουάν, που συναντήθηκε μεταξύ άλλων και με τον Σύρο υπουργό Αμυνας, Φάχαντ Τζάσιμ αλ-Φρέιτζ, σημείωσε ότι οι στρατοί Κίνας και Συρίας «έχουν παραδοσιακά φιλική σχέση» και ότι ο στρατός της Κίνας «είναι πρόθυμος να συνεχίσει να ενισχύει τις ανταλλαγές και τη συνεργασία με το στρατό της Συρίας».

Η επίσκεψη δεν πέρασε απαρατήρητη. Ο πρόεδρος της Επιτροπής Αμυνας της ρωσικής Κάτω Δούμα, ναύαρχος Βλαντιμίρ Κομοέντοφ, σημείωσε την επιθυμία του στρατού της Κίνας για αναβάθμιση των σχέσεων με τη Συρία, λέγοντας πως «θα μπορούσε να είναι το πρώτο βήμα για το σχηματισμό ενός στρατιωτικού και πολιτικού συνασπισμού μη ΝΑΤΟικών χωρών». Σχολιάζοντας την επίσκεψη του Κινέζου ναυάρχου δήλωσε: «Ο κινεζικός στρατός στη Συρία είναι το πρώτο βήμα προς τη συγκρότηση μίας σοβαρής στρατιωτικο-πολιτικής συμμαχίας που θα κυριαρχείται από χώρες που δεν είναι ενταγμένες στο ΝΑΤΟ. Ηρθε η ώρα για έναν τέτοιο συνασπισμό!». Ο ίδιος κατέληξε ότι εάν «Ρωσία, Κίνα, Ινδία και Ιράν συγκεντρώσουν τις προσπάθειές τους στη Μέση Ανατολή, το πρόβλημα εξουδετέρωσης του παράνομου "Ισλαμικού Κράτους" και της τρομοκρατίας που παράγει θα μπορούσε να λυθεί σε ένα χρόνο».

Είναι προφανές ότι το κουβάρι των συμμαχιών και των εξελίξεων μπερδεύεται ολοένα και περισσότερο, ενώ παράλληλα, δυτικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ και η ΕΕ, που τροφοδότησαν και φούντωσαν τον πόλεμο στη Συρία για να προωθήσουν τα συμφέροντα των μονοπωλίων τους σε πηγές και οδούς Ενέργειας, δείχνουν να εντείνουν την επέμβασή τους στην περιοχή. Είναι γνωστό πως στη βόρεια Συρία βρίσκονται εδώ και μήνες, στο πλευρό Κούρδων μαχητών, εκατοντάδες Αμερικανοί, Γάλλοι και Βρετανοί κομάντος. Συνεχίζουν έτσι τις κινήσεις τους στα πεδία των συγκρούσεων της Συρίας, δίχως να δείχνουν άμεσα πως ενοχλούνται από το δυναμικό προβάδισμα που επιχειρεί να επιβάλει στην ευρύτερη Μέση Ανατολή η Ρωσία. Μία καπιταλιστική Ρωσία, που έχει καταφέρει να επιβάλει τους δικούς της όρους στην περιοχή, 11 μήνες από τη στρατιωτική επέμβαση που ξεκίνησε στη Συρία με πρόσκληση της κυβέρνησης του Σύρου Προέδρου, Μπασάρ Ασαντ, στις 30 Σεπτέμβρη 2015, για να προωθήσει και εκείνη τα συμφέροντα των ρωσικών μονοπωλίων, στο ευρύτερο γεωπολιτικό παιχνίδι που παίζεται χρόνια τώρα στη Μέση Ανατολή.