Μετά την πολυήμερη περιοδεία που είχε κάνει στα τέλη χειμώνα στη δυτική Αφρική, τώρα ήρθε η σειρά της ανατολικής να επισκεφτεί, αναζητώντας για λογαριασμό της ανερχόμενης τουρκικής αστικής τάξης γερά «πατήματα», σε μια ήπειρο που συγκεντρώνει πολλά πλεονεκτήματα για να καταστεί πεδίο εκδήλωσης σφοδρών μονοπωλιακών ανταγωνισμών.

Ετσι, στις αρχές Ιούνη, ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έκανε επίσημη επίσκεψη σε Κένυα, Ουγκάντα και Σομαλία, δηλώνοντας κατά την αναχώρησή του από το αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης: «Θα χτυπήσουμε κάθε πόρτα για να πετύχει η Τουρκία τους στόχους του 2023». Η τουρκική πλουτοκρατία - της οποίας το κόμμα που ίδρυσε ο Ερντογάν, το AKP, είναι άξιος υπηρέτης εδώ και μια 15ετία - έχει θέσει εκείνη τη χρονιά (που θα συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας) ως «ορίζοντα» για την αύξηση του όγκου των εξαγωγών στα 500 δισ. δολάρια και κυρίως για την ανάδειξη της χώρας στις 10 ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου.

Η τεράστια σημασία που η Τουρκία δίνει στην Αφρική αποτυπώνεται στα σχεδιασμένα βήματα των τελευταίων χρόνων: σήμερα η χώρα έχει 34 πρεσβείες στην Υποσαχάρια Αφρική, έναντι 7 το 2009. Η πρεσβεία της στη Σομαλία είναι η μεγαλύτερη τουρκική διπλωματική αποστολή σε όλο τον κόσμο. Οι «Τουρκικές Αερογραμμές» σήμερα εκτελούν πτήσεις σε 51 προορισμούς 34 υποσαχάριων αφρικανικών χωρών, έναντι 6 χωρών το 2009. «Δεν έχει σημασία αν ορισμένες πτήσεις είναι απίθανο να γίνουν επικερδείς, όπως οι τέσσερις που εκτελούνται στο Πράσινο Ακρωτήριο. Το ζήτημα είναι να οικοδομηθεί η φήμη της Κωνσταντινούπολης ως κόμβου (που ενώνει την Αφρική) με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ... Τότε οι στρατηγικοί στόχοι γίνονται πιο βιώσιμοι...» σχολίαζαν Αφρικανοί οικονομολόγοι τις μέρες της επίσκεψης Ερντογάν.

Αξιοποιώντας τη θρησκεία ως «συνδετικό κρίκο» για τη διείσδυση σε πολυπληθείς και γεμάτες φυσικό πλούτο χώρες της Μέσης Ανατολής, της Αφρικής αλλά και της Ασίας, η τουρκική πλουτοκρατία εντείνει τις προσπάθειες να αναβαθμίσει τη θέση της, σε μια περίοδο μάλιστα που δυναμώνουν οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί στη «γειτονιά» της και μια σειρά ανακατατάξεις μοιάζουν να απειλούν τα συμφέροντά της (π.χ. «επιστροφή» Ιράν, ισχυροποίηση Κούρδων σε Συρία - Ιράκ). Οι κινήσεις της Αγκυρας (και) στην Αφρική συνδέονται με την ανησυχία της να μη μείνει θεατής στις εξελίξεις που «τρέχουν» συνολικά στο γεωγραφικό σταυροδρόμι των τριών ηπείρων όπου βρίσκεται η χώρα: μια περιοχή όπου τα τελευταία χρόνια συγκεντρώνονται τα πεδία ορισμένων από τις σφοδρότερες αναμετρήσεις όλου του πλανήτη (Μέση Ανατολή, Ανατολική Μεσόγειος, Βόρεια Αφρική κ.τ.λ.).

«Συνοδεύοντας» την τουρκική αποστολή, μια σειρά οικονομικά ρεπορτάζ παρέθεταν διάφορα επενδυτικά πλεονεκτήματα της «Μαύρης Ηπείρου». Ετσι, το κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο TRT σημείωνε πως η Αφρική έχει το νεότερο πληθυσμό σε όλο τον πλανήτη, με 200 εκατομμύρια ανθρώπους ηλικίας 15 - 24 χρονών. Επίσης, 6 από τις συνολικά 13 πιο γοργά αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου είναι αφρικανικές (σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας - ΠΤ - για το 2016).

Ειδικά η Κένυα θεωρείται από πολλούς ως «οικονομικός γίγαντας» της ανατολικής Αφρικής, αφού το δικό της ΑΕΠ αντιπροσωπεύει σχεδόν το μισό (για την ακρίβεια το 40%) του συνολικού ΑΕΠ της περιοχής.

Σύμφωνα με το Συμβούλιο Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων της Τουρκίας (DEIK), η Κένυα θεωρείται σημαντικός εμπορικός κόμβος αλλά και η πιο εκβιομηχανισμένη χώρα στα ανατολικά της ηπείρου της, γι' αυτό και αποτελεί «πύλη» τόσο για την Αγορά της Ανατολικοαφρικανικής Κοινότητας (EAC), που αφορά έναν πληθυσμό 140 εκατομμυρίων, όσο και για την Κοινή Αγορά για την Ανατολική και Νότια Αφρική (COMESA) που αφορά συνολικά 458 εκατομμύρια.

Από τη μεριά του, ο Πρόεδρος Ουχούρου Κενυάτα κάλεσε τους Τούρκους επιχειρηματίες να επενδύσουν στον τομέα των ΑΠΕ, την ανάπτυξη υποδομών, την άρδευση, το πετρέλαιο και τις εξορύξεις. Ο Ερντογάν εξέφρασε την ετοιμότητα «συμμετοχής» μεταξύ άλλων στο επενδυτικό σχέδιο «LAPSSET», το οποίο περιλαμβάνει την κατασκευή λιμανιών, διυλιστηρίων, αγωγών πετρελαίου, τουριστικών θερέτρων, αλλά και οδικών και σιδηροδρομικών αρτηριών που ενώνουν την Κένυα με την Αιθιοπία και το Νότιο Σουδάν. Επίσης, η Αγκυρα ενδιαφέρεται να εμπλακεί στα σχέδια της γνωστής ως πόλης «Konza Tecnho», που σχεδιάζεται 60 χλμ. νότια του Ναϊρόμπι για να «φιλοξενήσει» ένα βιομηχανικό πάρκο, αλλά και ξενοδοχεία, εμπορικά κέντρα κ.τ.λ., με εφαρμογή σύγχρονης τεχνολογίας, εκπέμποντας σήμα «μεταμόρφωσης» όλης της χώρας. Και τα δύο αυτά σχέδια αφορούν ολόκληρα «πακέτα» επενδύσεων, που όταν ολοκληρωθούν θα έχουν αλλάξει ριζικά τα δεδομένα στη χώρα, με πολλά οφέλη για όσους έχουν πρωτοστατήσει στην υλοποίησή τους.

Σε πρόσφατο άρθρο του, ο πρόεδρος του DEIK, Ουμέρ Τσιχάντ Βαρντάν, προσδιόριζε ως εξής τα πεδία που ανοίγονται για το τουρκικό κεφάλαιο στην Κένυα: «Με έναν πληθυσμό σχεδόν 40 εκατομμυρίων, το 40% εκ των οποίων είναι κάτω των 15, η Κένυα έχει μεγάλες προοπτικές να αναπτύξει εμπόριο με την Τουρκία στους τομείς του πετρελαίου, του μηχανολογικού εξοπλισμού, μηχανοκίνητων οχημάτων, Ενέργειας, των βιομηχανιών σιδήρου και χάλυβα. Επιπλέον, η Κένυα έχει απεγνωσμένη ανάγκη σε επενδύσεις για υποδομές που αφορούν την Ενέργεια.

Το 2015 οι τουρκικές εξαγωγές στην Κένυα έφτασαν τα 131 εκατομμύρια δολάρια, με τα τρακτέρ, τμήματα οδικών οχημάτων και τα άλευρα να είναι τα προϊόντα που εξάγονται περισσότερο (...) σήμερα, ένα σύνολο 40 τουρκικών εταιρειών επιχειρούν στην Κένυα. Αν η Τουρκία αυξήσει τις εξαγωγές σε οικοδομικά υλικά, ξενοδοχειακό εξοπλισμό, χαλιά, ηλεκτρολογικά είδη, δερμάτινα, καλλυντικά, βιομηχανία τροφίμων και έπιπλα, και άλλοι τομείς της τουρκικής οικονομίας θα ξεκινούν να επεκτείνουν την παρουσία τους στην Κένυα.

Το ίδιο ισχύει για την Ουγκάντα, που προσφέρει μεγάλες επενδυτικές και εμπορικές ευκαιρίες στους κλάδους της γεωργίας, των εξορύξεων, του τουρισμού και των υποδομών».

Το DEIK επισημαίνει ότι η Ουγκάντα αποτελεί σημαντική αγορά για τους Τούρκους εργολάβους. Παράλληλα, αρκετοί θεωρούν - σύμφωνα τουλάχιστον με τουρκικά δημοσιεύματα - ότι η χώρα διαθέτει μεγάλες και γόνιμες εκτάσεις, που σε συνδυασμό με τη σταθερή βροχόπτωση που τη χαρακτηρίζει, θα μπορούσαν να την καταστήσουν «ικανή να θρέψει όλη την Αφρική αν αναπτυχθούν εμπορικές καλλιέργειες». Μάλιστα, το 23% του ετήσιου εισοδήματος της χώρας προέρχεται από τη Γεωργία.

Επιπλέον, εκτιμάται ότι διαθέτει σημαντικούς φυσικούς πόρους και πλούσια ορυκτά κοιτάσματα. Η ιστοσελίδα της DEIK εμφανίζει την Ουγκάντα ως το 2ο μεγαλύτερο παραγωγό καφέ σε όλη την Αφρική, που - σύμφωνα πάντα με τη συγκεκριμένη πηγή - διαθέτει και μεγάλα αποθέματα νερού, που δημιουργούν και προοπτικές για την ανάπτυξη υδροηλεκτρικών σταθμών παραγωγής ενέργειας. Η χώρα διαθέτει και αποθέματα πετρελαίου, ενώ μόνο στη λεκάνη της λίμνης Αλμπερτ (7η μεγαλύτερη στην Αφρική) υπολογίζονται ότι υπάρχουν συνολικά αποθέματα 6 δισ. βαρελιών.

Κάτι ακόμα: τον περασμένο Δεκέμβρη, η κυβέρνηση της Ουγκάντα υπέγραψε για πρώτη φορά συμφωνία συνεργασίας με ξένο επενδυτή για τη δημιουργία της πρώτης Ειδικής Οικονομικής Ζώνης (ΕΟΖ) στη χώρα. Η συμφωνία έγινε με τον τουρκικό όμιλο ASB, ο οποίος δραστηριοποιείται στην Ενέργεια, από το στάδιο της σεισμογραφικής μελέτης και της γεώτρησης μέχρι αυτό της παραγωγής και της μεταφοράς και εμπορίας παραγώγων πετρελαίου.