Κυριακή 12 Ιούνη 2016
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 19
ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
ΚΙΜ ΦΙΛΜΠΙ
«Ο σιωπηλός μου πόλεμος. Η αυτοβιογραφία ενός κατασκόπου»

Νέα έκδοση που μόλις κυκλοφόρησε από τη «Σύγχρονη Εποχή»

Οι εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή» μόλις κυκλοφόρησαν το βιβλίο του Κιμ Φίλμπυ, «Ο σιωπηλός μου πόλεμος. Η αυτοβιογραφία ενός κατασκόπου».

Ο συγγραφέας, με γλαφυρό και συχνά καυστικό τρόπο, περιγράφει τη διαδρομή του στους λαβύρινθους των μυστικών υπηρεσιών του εγγλέζικου ιμπεριαλισμού, στις οποίες άρχισε να δουλεύει το 1940, όντας ήδη στην υπηρεσία των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών από τα μέσα της δεκαετίας του 1930.

Οι ιστορικές συνθήκες και η ρήξη με την τάξη του

Η αστική καταγωγή και ανατροφή του Κιμ Φίλμπι (1912-1988) θέτουν φυσιολογικά το ερώτημα: Πώς ένας νέος τέτοιας καταγωγής αποφάσισε να έρθει σε ρήξη με την τάξη του και να συνδέσει το υπόλοιπο της ζωής του με το σκοπό της εργατικής τάξης, τη Σοβιετική Ενωση και τις υπηρεσίες πληροφοριών της; Η ερώτηση αυτή θα παρέμενε δυσεξήγητη αν δεν σκεφτόταν κανείς τις συγκεκριμένες συνθήκες της ιστορικής εποχής στην οποία αναφερόμαστε.

Η αστική τάξη επιχειρούσε να βγει από τη βαθιά και παρατεταμένη οικονομική κρίση, όχι μόνο μέσα από την ένταση της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης, αλλά και με την ενίσχυση της πολιτικής αντίδρασης στο εσωτερικό των καπιταλιστικών χωρών (ενίσχυση του ναζισμού στη Γερμανία, διώξεις Κομμουνιστικών Κομμάτων κ.τ.λ.).

Την ίδια στιγμή, η εικόνα ήταν εντελώς διαφορετική στη Σοβιετική Ενωση. Η εργατική εξουσία, με το Πρώτο Πεντάχρονο Πλάνο, έβαζε μπροστά το στόχο της ραγδαίας εκβιομηχάνισης και συλλογικής οργάνωσης της αγροτικής παραγωγής (κολεκτιβοποίηση).

Τα σύννεφα του πολέμου μαζεύονταν απειλητικά. Γερμανία και Ιαπωνία έστρεφαν, από διαφορετικές μεριές, τα βλέμματά τους προς την κατάκτηση εδαφών της Σοβιετικής Ενωσης. Οι αστικές τάξεις στα άλλα κέντρα του ιμπεριαλισμού φλέρταραν ανοιχτά με τους ναζί, σε μια προσπάθεια να τους εξωθήσουν στη σύγκρουση με τη Σοβιετική Ενωση και να επιταχύνουν την ανατροπή του σοσιαλισμού.

Σε τέτοιες συνθήκες, κάποια προωθημένα μυαλά στις γραμμές των νέων της αστικής τάξης δεν μπορούσαν να μη θέτουν ερωτήματα για την αντιδραστικότητα και τη σαπίλα του καπιταλισμού, να μην αντιμετωπίζουν με θετικό πνεύμα τις κατακτήσεις των μαζών στη Σοβιετική Ενωση. Και το κολέγιο Κέιμπριτζ αποτέλεσε την εποχή εκείνη έναν τέτοιο χώρο έντονης ζύμωσης ριζοσπαστικών ιδεών, προσέγγισης αρκετών τέτοιων νέων με την κομμουνιστική ιδεολογία.

Οπως γράφει ο Φίλμπι: «Αποφάσισα να δουλέψω σε κάποια μορφή του κομμουνιστικού κινήματος κατά την τελευταία εβδομάδα μου στο Κέιμπριτζ. Η διαδικασία με την οποία έφτασα σε αυτή την απόφαση κράτησε δύο χρόνια. Εν μέρει ήταν μια λογική προσέγγιση, εν μέρει συναισθηματική. Περιελάμβανε τη μελέτη του Μαρξισμού και, φυσικά, τη μελέτη της Μεγάλης Υφεσης και της ανόδου του ναζιστικού κινήματος».

Ετσι, ο Φίλμπι το 1933 πήγε στην Αυστρία και δραστηριοποιήθηκε σε οργανώσεις βοήθειας προς επαναστάτες πρόσφυγες από τη ναζιστική Γερμανία. Επαιξε, επίσης, το ρόλο συνδέσμου μεταξύ παράνομων κομμουνιστών σε Αυστρία, Ουγγαρία και Τσεχοσλοβακία. Μετά την επιστροφή του στην Αγγλία και την πρώτη επαφή του με τις σοβιετικές μυστικές υπηρεσίες, ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη δημοσιογραφία και ανέπτυξε με σχεδιασμένο τρόπο επαφές με οργανώσεις «Αγγλογερμανικής φιλίας», κάνοντας συχνά ταξίδια στο Βερολίνο.

Μέσα στους μηχανισμούς της βρετανικής Μυστικής Υπηρεσίας

Η διήγηση του παρόντος βιβλίου ξεκινά από την αποστολή του Φίλμπι το 1937 στην Ισπανία, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, όπου δούλεψε ως ανταποκριτής στις περιοχές υπό τον έλεγχο των εθνικιστικών δυνάμεων του Φράνκο, συλλέγοντας πολύτιμες πληροφορίες για το γερμανικό στρατιωτικό εξοπλισμό που χρησιμοποιούταν και για την οργανωτική δομή των φρανκικών στρατευμάτων.

Ενα μεγάλο μέρος του βιβλίου παρακολουθεί την προσπάθεια του Φίλμπι να γνωρίσει τους μηχανισμούς της βρετανικής Μυστικής Υπηρεσίας, να χειριστεί προσωπικές συμπάθειες και έριδες προκειμένου να επιτελέσει πιο αποτελεσματικά το έργο συλλογής πληροφοριών για τις σοβιετικές υπηρεσίες πληροφοριών, ανεβαίνοντας και στην ιεραρχική κλίμακα, σε συνθήκες όπου οι ίδιες οι συνθήκες του πολέμου οδηγούσαν σε μια συνεχή εισροή ανθρώπινου δυναμικού στις μυστικές υπηρεσίες.

Η δουλειά του Φίλμπυ τον έφερνε σε προνομιακή θέση να παρακολουθεί και τους μακροπρόθεσμους σχεδιασμούς των επιτελείων του ιμπεριαλισμού. Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά: «Πολύ πριν το τέλος του πολέμου με την Γερμανία, οι ανώτατοι αξιωματικοί της Ιντέλιτζενς είχαν αρχίσει να σκέφτονται τον επόμενο εχθρό τους... έγινε μια καλή αρχή με την δημιουργία ενός μικρού τμήματος, γνωστού ως τμήμα IX, το οποίο θα μελετούσε προηγούμενα αρχεία σχετικά με την σοβιετική και την κομμουνιστική δραστηριότητα».

Με κατάλληλους ελιγμούς τακτικής, ο Φίλμπυ κατάφερε να αναλάβει τη διεύθυνση του συγκεκριμένου τμήματος, με αποτέλεσμα «όσο καιρό υπηρέτησα, ούτε μια επιχείρηση ενάντια στη σοβιετική Μυστική Υπηρεσία δεν απέφερε καρπούς».

Μετά το τέλος του πολέμου, το 1947, ο Φίλμπι ανέλαβε επικεφαλής των Βρετανικών Υπηρεσιών Πληροφοριών στην Τουρκία και το 1949 στις ΗΠΑ. Στα αντίστοιχα κεφάλαια του βιβλίου περιγράφει με εξαιρετικά παραστατικό τρόπο πώς οι μυστικές υπηρεσίες οργάνωναν προσπάθειες διείσδυσης πρακτόρων στις Σοβιετικές Δημοκρατίες (Γεωργία, Αρμενία, Ουκρανία), αλλά και στη Λαϊκή Δημοκρατία της Αλβανίας.

Ο Φίλμπι περιγράφει, επίσης, στο βιβλίο τις αγωνιώδεις προσπάθειές του να μην τιναχτεί στον αέρα η αποστολή του και να προστατευθούν άλλοι Σοβιετικοί πράκτορες, όταν οι μυστικές υπηρεσίες του ιμπεριαλισμού διαπίστωσαν διαρροές εγγράφων από τη βρετανική πρεσβεία στις ΗΠΑ.

Η στενή σχέση του Φίλμπι με τον Guy Burgess, έναν άλλο διπλό πράκτορα που διέφυγε στη Σοβιετική Ενωση το 1951, έστρεψε τις υποψίες στο πρόσωπό του. Ο Φίλμπι ανακλήθηκε στη Βρετανία, ανακρίθηκε διεξοδικά για το ρόλο του και, παρόλο που δεν βρέθηκαν αποδεικτικά στοιχεία εναντίον του, παραιτήθηκε από την SIS (Secret Intelligence Service), αντιμέτωπος με μια σχεδόν βέβαιη απόλυση. Τα επόμενα χρόνια, μέχρι την αναχώρησή του για την ΕΣΣΔ το 1963, ξαναδούλεψε ως δημοσιογράφος, πρώτα στη Βρετανία και στη συνέχεια στη Μέση Ανατολή.

Το καθήκον της υπεράσπισης της σοσιαλιστικής οικοδόμησης

Πρόσφατα, τα αστικά ΜΜΕ πρόβαλλαν την αποκάλυψη ενός βίντεο με ομιλία του Φίλμπι το 1981 σε στελέχη της μυστικής υπηρεσίας της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, συκοφαντώντας τη δράση του Φίλμπι ως «προδοσία» των συμφερόντων της χώρας του. Συνεχίζουν έτσι επάξια τη διαχρονική προσπάθεια των αστικών επιτελείων να κατηγορήσουν κομμουνιστές ως εμπλεκόμενους σε δίκτυα προδοτών του «εθνικού συμφέροντος».

Αποκρύβουν ότι σε ιστορικές συνθήκες όπου ο ανταγωνισμός κομμουνισμού - καπιταλισμού διεξαγόταν και σε παγκόσμιο επίπεδο, όπου η υπεράσπιση της Σοβιετικής Ενωσης και των χωρών του σοσιαλισμού αποτελούσε καθήκον κάθε επαναστάτη εργάτη, η ακύρωση των αντεπαναστατικών σχεδίων του διεθνούς ιμπεριαλισμού περνούσε μέσα και από την αναγκαία δουλειά των μυστικών υπηρεσιών των εργατικών κρατών.

Σε αυτή την κατεύθυνση, οι σοβιετικές μυστικές υπηρεσίες αξιοποίησαν και την ανιδιοτελή προσφορά ανθρώπων, όπως ο Φίλμπι, που «πρόδωσαν» όχι την πατρίδα τους, αλλά την τάξη τους, που αφιέρωσαν κάθε στιγμή της επαγγελματικής τους ζωής στο σκοπό του προλεταριάτου και της κοινωνικής προόδου. Και αυτό κάτω από συνθήκες που έπρεπε καθημερινά να κρύβουν τα πραγματικά τους συναισθήματα, να χώνονται βαθιά στη λάσπη των αντεπαναστατικών δολοπλοκιών, προκειμένου να μην τους αφήσουν περιθώριο επιτυχίας. Παρά τις θρηνωδίες των αστικών επιτελείων, το παγκόσμιο επαναστατικό κίνημα τους χρωστάει ευγνωμοσύνη.


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ