Ο επιχειρηματικός όμιλος «Foxconn» που κατασκευάζει συσκευές όπως το iPhone και το iPad και προμηθεύει την «Apple», αντικατέστησε 60.000 υπαλλήλους της από τους 110.000 που δούλευαν συνολικά, με ρομπότ που θα κάνουν τις τυποποιημένες και επαναλαμβανόμενες κινήσεις στη γραμμή παραγωγής. Το κίνητρό του είναι η μείωση του κόστους, αλλά και η πιο γοργή ανάπτυξη του επιχειρηματικού ομίλου. Η κατάργηση των 60.000 θέσεων εργασίας αφορά μια συγκεκριμένη μονάδα παραγωγής που διατηρεί στην Κίνα. Το ρεπορτάζ με τη συγκεκριμένη εξέλιξη είδε το φως της δημοσιότητας στις 25/5/2016 στον αστικό Τύπο. Και είναι σοκαριστικό να διαβάζεις ότι χάνονται μεμιάς 60.000 θέσεις εργασίας, αλλά το μεγαλύτερο σοκ το αισθάνονται σίγουρα οι εργαζόμενοι που θα απολυθούν.

Είναι, επίσης, εντυπωσιακή η ωμότητα της εξαγγελίας και η υποκρισία του συγκεκριμένου επιχειρηματικού ομίλου, όπως καταγράφεται στον αστικό Τύπο, που δεν έκρυψε ότι το κίνητρο της «Foxconn» είναι ασφαλώς η μείωση του κόστους, λες και οι εργαζόμενοι είναι κόστος, όταν είναι αυτοί που παράγουν υπεραξία που την κλέβει νόμιμα η καπιταλιστική ιδιοκτησία, βγάζοντας τεράστια κέρδη, αφού ιδιοποιείται το αποτέλεσμα της παραγωγής των εργαζομένων. Λένε, μάλιστα, ότι η επιλογή του δεν θα οδηγήσει σε μόνιμη απώλεια θέσεων εργασίας. Μιλώντας σε διεθνή ΜΜΕ, υποστήριξε ότι «απελευθερώνει τους υπαλλήλους της, ώστε αυτοί να επικεντρωθούν σε στοιχεία της παραγωγής περισσότερο υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως η έρευνα και η ανάπτυξη ή ο έλεγχος της ποιότητας και της διαδικασίας». Τέτοια κοροϊδία, αφού ακόμη και αν έχουν σκοπό να ενισχύσουν τέτοιους τομείς στην παραγωγή τους, χρειάζονται ελάχιστους από τους 60.000 απολυμένους. Αλλωστε, λένε ότι η συγκεκριμένη ενέργεια γίνεται για την ταχύτερη ανάπτυξη του επιχειρηματικού ομίλου.

«Δεν είναι, ωστόσο, η πρώτη εταιρεία που το κάνει. Εχουν προηγηθεί πολλές άλλες στην Κίνα, στην Ταϊβάν, αλλά και στις ΗΠΑ, που έστω και σε μικρότερη κλίμακα έχουν επιστρατεύσει τα ρομπότ στην παραγωγή τους. Ειδικότερα, αναφορικά με τη "Foxconn", η κατάργηση των 60.000 θέσεων εργασίας αφορά μια συγκεκριμένη μονάδα παραγωγής που διατηρεί στην Κίνα (...) παρατηρείται γενικότερη τάση των εταιρειών στην περιοχή Κουνσάν της Κίνας στην επαρχία Γιανγκσού, όπου περίπου 600 εταιρείες αντικαθιστούν σταδιακά εργάτες τους με ρομπότ.

Στη διάρκεια του περασμένου έτους, 35 ταϊβανέζικες εταιρείες, μεταξύ των οποίων και η "Foxconn", δαπάνησαν συνολικά 610 εκατ. δολάρια στην τεχνητή νοημοσύνη. Η τάση για αντικατάσταση των ανθρώπων με τα ρομπότ έχει επεκταθεί σε πολλές χώρες, καθώς τα ρομπότ μπορεί να κοστίζουν περισσότερο στην αρχική φάση, αλλά θεωρούνται πιο προβλέψιμα και σταθερά σε βάθος χρόνου συγκρινόμενα με τους ανθρώπους. Ο Εντ Ρένσι, πρώην διευθύνων σύμβουλος της "McDonalds", δήλωσε προσφάτως πως αν αυξηθεί ο κατώτερος μισθός στα 15 δολάρια την ώρα, οι εταιρείες θα αρχίσουν να σκέφτονται την αγορά ρομπότ αντί να προσλαμβάνουν ανθρώπους».(«Καθημερινή», 27/5/2016).

Τι φαίνεται από τα παραπάνω; Οτι αφενός η επιστήμη και η τεχνολογία έχουν φτάσει σε τέτοια επίπεδα ανάπτυξης που μπορούν να δημιουργήσουν παραγωγικές δυνάμεις με ασύλληπτες δυνατότητες. Μόνο που υπό καπιταλιστική ιδιοκτησία, εντάσσονται στην υπηρεσία παραγωγής τεράστιων κερδών, εκτοπίζοντας την εργατική δύναμη από την παραγωγή, δηλαδή αυξάνοντας με γεωμετρική πρόοδο την ανεργία. Αλλά και τη φτώχεια, την εξαθλίωση, συμπιέζοντας ταυτόχρονα προς τα κάτω την τιμή της εργατικής δύναμης, δηλαδή των μισθών αλλά και όλων των κατακτήσεων (Ασφάλιση, παροχές Υγείας κ.λπ.), όπως λέει ο πρώην διευθύνων σύμβουλος της «McDonalds». Το δίλημμα που βάζουν στην εργατική τάξη είναι: Μισθοί εξαθλίωσης ή ρομπότ και ανεργία.

Βεβαίως, τα ρεπορτάζ έδιναν και άλλα παραδείγματα μονοπωλιακών ομίλων που χρησιμοποιούν ρομπότ αντί για εργαζόμενους. Η αλυσίδα εστιατορίων «Pizza Hut» χρησιμοποιεί ρομπότ για να παίρνουν παραγγελίες σε εστιατόριά της στην Ασία. Αμερικανικοί επιχειρηματικοί όμιλοι στην παραγωγή τους χρησιμοποιούν τουλάχιστον 260.000 ρομπότ. Οπως η «Amazon.com», που χρησιμοποιεί όλο και περισσότερα ρομπότ (η «Amazon.com», διεθνικό μονοπώλιο στο εμπόριο, χρησιμοποιεί επίσης drones στη μεταφορά εμπορευμάτων στους πελάτες της μειώνοντας τη ζωντανή εργασία και σ' αυτόν τον τομέα), αλλά και πολλές αυτοκινητοβιομηχανίες που εδώ και χρόνια χρησιμοποιούν ρομπότ στη συναρμολόγηση των οχημάτων τους. Στη διάρκεια του 2015, επιχειρήσεις από τη Βόρεια Αμερική παρήγγειλαν συνολικά 31.464 ρομπότ συνολικής αξίας 1,8 δισ. δολαρίων, καταγράφοντας αύξηση κατά 14% στις σχετικές παραγγελίες. Σύμφωνα επίσης με σχετική έκθεση της Τράπεζας της Αγγλίας, στη Βρετανία κινδυνεύουν να χαθούν 15 εκατ. θέσεις εργασίας, καθώς ενδέχεται να αντικατασταθούν από τα ρομπότ κατά τις επόμενες δεκαετίες.

Εμείς να θυμίσουμε ότι στο Νταβός, το Γενάρη του 2016, σε έρευνα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ ανακοινώθηκε ότι θα χαθούν περισσότερες από 7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας και θα δημιουργηθούν 2 εκατομμύρια νέες, ως αποτέλεσμα των τεχνολογικών αλλαγών που συντελούνται σε 15 αναπτυγμένες και αναδυόμενες - όπως ονομάζονται - οικονομίες, μέχρι το 2020. Αυτό θα προκύψει λόγω μεγάλων αλλαγών στην αγορά εργασίας, επειδή θα αυξηθεί η χρήση ρομπότ και τεχνητής νοημοσύνης στην παραγωγή. Η εφαρμογή των «νέων τεχνολογιών», που αυτοματοποιούν την παραγωγική διαδικασία, κάνει περιττές πολλές ανθρώπινες εργασίες.

Η έρευνα είχε τον τίτλο «Το Μέλλον των Θέσεων Εργασίας» και έγινε σε 15 οικονομίες που απασχολούν 1,9 δισεκατομμύρια εργαζόμενους ή περίπου το 65% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού. Ανάμεσά τους και σε ΗΠΑ, Κίνα, Μεγάλη Βρετανία, Βραζιλία, Γαλλία, Γερμανία, Αυστραλία, Ινδία, Ιταλία, Τουρκία.

Εκτιμούσαν, δε, ότι θα χαθούν θέσεις εργασίας σε όλους τους βιομηχανικούς κλάδους. Τις μεγαλύτερες απώλειες, όμως, προβλέπουν στον κλάδο υγειονομικής περίθαλψης λόγω αύξησης της τηλεϊατρικής και στους τομείς της Ενέργειας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος, σε θέσεις γραφείου και διοικητικών υπηρεσιών.

Είπαμε πιο πάνω ότι η επιστήμη και η τεχνολογία έχουν φτάσει σε τέτοια επίπεδα που αναπτύσσουν επαναστατικές παραγωγικές δυνάμεις. Είναι νομοτέλεια. Ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής κινείται με το νόμο του κέρδους, το κυνήγι του οποίου ωθεί στην αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας. Που συμβάλλει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας, επίσης. Ετσι χρησιμοποιούν μέσα παραγωγής που παράγουν πολλαπλάσια εμπορεύματα ή υπηρεσίες στη μονάδα χρόνου, με αποτέλεσμα την αύξηση των κερδών. Η εισαγωγή νέων τεχνολογιών, επίσης, ωθεί σε αλλαγές στην οργάνωση της παραγωγής, έτσι που να μπορεί η καπιταλιστική επιχείρηση να έχει την ίδια και μεγαλύτερη παραγωγή συγκριτικά με αυτήν που είχε πριν από την αξιοποίηση νέων μέσων παραγωγής. Αλλά έτσι εκτοπίζονται εργαζόμενοι από την παραγωγή. Αυξάνεται η ανεργία, είναι επίσης νομοτέλεια. Λιγότεροι εργαζόμενοι βγάζουν μεγαλύτερο όγκο παραγωγής, με τον ημερήσιο εργάσιμο χρόνο να μένει αμετάβλητος.

Η διαδικασία εισαγωγής πιο σύγχρονων μέσων παραγωγής έχει και άλλες επιπτώσεις στην εργατική τάξη εκτός από την ώθηση στην ανεργία: Την αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης, την ευελιξία στην εργασία, την εντατικοποίησή της, τη μείωση της αξίας της εργατικής δύναμης, αφού η αξία των μέσων για την αναπαραγωγή της μειώνεται λόγω αύξησης της παραγωγικότητας.

Μετά απ' όλα αυτά, γίνεται φανερό ότι η προτροπή του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας, του ΟΟΣΑ, άλλων διακρατικών καπιταλιστικών οργανισμών για επενδύσεις που να αυξάνουν την παραγωγικότητα, για εξάπλωση της καινοτομίας, μπορεί προσωρινά να φέρει κέρδη, αλλά αντί να μειώνει, θα αυξάνει την ανεργία, την εξαθλίωση, ενώ θα φέρει γρήγορα καινούργια οικονομική κρίση.

Ποια η διέξοδος για την εργατική τάξη; Το ζήτημα μπαίνει ως εξής: Οι όροι και οι προϋποθέσεις, όπως είναι τα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας, που θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν μείωση του εργάσιμου χρόνου αντί να χαθούν εκατομμύρια θέσεις εργασίας και να αξιοποιηθούν στην κατοχύρωση νέων εργατικών και μισθολογικών δικαιωμάτων με βάση τις σύγχρονες εργατικές ανάγκες, οδηγούν στο ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα, στην αύξηση της ανεργίας και την ένταση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Προκύπτει, δηλαδή, ως ώριμο, σύγχρονο αίτημα η μείωση του εργάσιμου χρόνου, με σταθερή δουλειά, με αύξηση των μισθών, με ολοκληρωμένα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα.

Μια τέτοια διεκδίκηση, όμως, αντιβαίνει στις ανάγκες της διευρυμένης αναπαραγωγής του καπιταλιστικού κέρδους, δηλαδή στην ολοένα αυξανόμενη κερδοφορία. Η καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής εμποδίζει μια τέτοια προοπτική. Είναι απόδειξη της βαθιάς και αξεπέραστης αντίθεσης ανάμεσα στις εργατικές - λαϊκές ανάγκες και την καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής.

Συνεπώς, η διέξοδος για τους εργαζόμενους είναι: Η κατάργηση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, η σοσιαλιστική οργάνωση της οικονομίας με κοινωνική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και κεντρικό σχεδιασμό. Μόνο έτσι τα νέα μέσα παραγωγής θα αξιοποιούνται για την απελευθέρωση του εργαζόμενου ανθρώπου και όχι για την ένταση της εκμετάλλευσης. Μόνο σε τέτοιες συνθήκες η εισαγωγή των μέσων παραγωγής όχι μόνο δε θα δημιουργεί ανεργία, αλλά θα την εξαλείψει, θα ικανοποιεί τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες της σοσιαλιστικής κοινωνίας, θα συμβάλει στην ευημερία των εργαζομένων, στη μείωση του εργάσιμου χρόνου, στην αύξηση του ελεύθερου. Μόνο έτσι οι εργαζόμενοι μπορούν να απολαμβάνουν τα αποτελέσματα της δουλειάς τους, τα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας.