Η 13η Σύνοδος Κορυφής Ευρωπαϊκής Ενωσης - Ινδίας, που έγινε την Τετάρτη 30 Μάρτη, επικύρωσε τη σύσφιξη της διμερούς συνεργασίας καταρχήν στην οικονομία, αλλά και σε μια σειρά άλλων πεδίων στα οποία, διεθνώς, αναδύονται ή αναμορφώνονται παλιές και νέες σχέσεις.

Από τη μία μεριά, για τα μέλη της ΕΕ η τεράστια αγορά και η συνολική (όχι μόνο οικονομική αλλά και γεωπολιτική) ισχύς της αναπτυσσόμενης Ινδίας θα μπορούσε να αξιοποιηθούν στην προσπάθειά τους να αναβαθμίσουν τη θέση τους διεθνώς (προσπάθεια στην οποία, φυσικά, η αστική τάξη κάθε κράτους κοιτά και τους καρπούς που αποσπά η ίδια αυτοτελώς). Από την άλλη μεριά, η Ινδία ανιχνεύει εταιρικές σχέσεις που θα ωφελήσουν τις φιλοδοξίες της πλουτοκρατίας της, η οποία, χωρίς να διαλύει επαφές με ορισμένες δυνάμεις, δε διστάζει να συντονίζεται και με άλλες, αντίπαλες (βλέπε, για παράδειγμα, σενάρια για κοινές περιπολίες Ινδίας - ΗΠΑ στη Νότια Κινεζική Θάλασσα, μια περιοχή για την οποία τρέφει ιδιαίτερες «ευαισθησίες» η Κίνα), την ίδια ώρα που συμμετέχει στους BRICS μαζί με τις Βραζιλία, Ρωσία, Κίνα, Νότια Αφρική.

Ο «χάρτης» των ενδοϊμπεριαλιστικών συμβιβασμών και ανταγωνισμών δεν έχει «στεγανά». Ολα είναι ανοιχτά και δεδομένες είναι μόνο η κλιμάκωση των αντιλαϊκών επιθέσεων, η ένταση των σχεδιασμών για την υφαρπαγή της λαϊκής υποταγής στη μια ή την άλλη ιμπεριαλιστική κολεγιά. Σε αυτήν τη βάση πρέπει να προσεγγίσει κανείς και το ενδιαφέρον πολλών ευρωπαϊκών δυνάμεων (με πρώτες τη Γερμανία και τη Γαλλία) για την Ινδία.

Λίγες ώρες μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι μιλούσαν για μια συνάντηση «πλούσια σε αποτελέσματα, εποικοδομητική και θετική», προσθέτοντας ότι υπάρχει μια «πληθώρα αποτελεσμάτων» αλλά και ότι «η καλύτερη περιγραφή (γι' αυτήν) είναι η νέα ορμή που χρησιμοποιείται και στη δήλωση για τη στρατηγική εταιρική σχέση ΕΕ - Ινδίας». «Υπάρχει καθαρή πολιτική βούληση από τους ηγέτες των δύο πλευρών για κάθε δυνατή προσπάθεια που θα αναπτύξει πλήρως αυτή τη δυναμική...», σημειώνεται. Την ίδια στιγμή, βέβαια, οι ίδιοι ανέφεραν ότι τα παραπάνω δε σημαίνουν πως υπάρχει συμφωνία σε όλα, εξηγώντας ότι «δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί» οι διαπραγματεύσεις για τη Διμερή Εμπορική και Επενδυτική Συμφωνία (Trade and Investment Agreement - BTIA). Πάντως, το Σεπτέμβρη θα προγραμματιστεί υπουργική συνάντηση για να προχωρήσουν οι σχετικές συνομιλίες, που έχουν ουσιαστικά σταματήσει από το 2013 (η προηγούμενη Σύνοδος Κορυφής των δύο είχε γίνει αρχές του 2012, γεγονός ενδεικτικό και δυσκολιών που υπάρχουν να «συντονιστούν» διάφορες επιδιώξεις).

Οσον αφορά την οικονομική συνεργασία των δύο πλευρών, η 13ηΣύνοδος επικύρωσε τη βαθύτερη εμπλοκή ευρωπαϊκών κεφαλαίων στην κατασκευή δικτύου μετρό για πρώτη φορά στην πόλη Λακνάου στην πολιτεία Ουτάρ Πραντές, που είναι ένα από τα σημαντικότερα αστικά κέντρα της Ινδίας. Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΙΒ) θα στηρίξει με δάνεια «μακροπρόθεσμες επενδύσεις σε υποδομές κρίσιμες για μια περιβαλλοντικά βιώσιμη, κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη στην Ινδία», σε πρώτη φάση με ένα δάνειο 450 εκατομμυρίων ευρώ για την κατασκευή της πρώτης γραμμής μετρό στη συγκεκριμένη πόλη. Ακόμα, καλωσορίστηκε η εγκατάσταση περιφερειακής αντιπροσωπείας της ΕΙΒ για όλη τη Νότια Ασία, στο Νέο Δελχί.

Επιπλέον, οι κλάδοι όπου υπάρχει ζωηρό ενδιαφέρον από τα μονοπώλια των δύο πλευρών για επενδύσεις ανιχνεύονται και σε μια σειρά από Κοινά Ανακοινωθέντα που εκδόθηκαν μετά τη συνάντηση, π.χ. για την «Καθαρή Ενέργεια και την Κλιματική Εταιρική Σχέση» (που σχετίζεται και με αποφάσεις της Διάσκεψης για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών που έγινε στο Παρίσι το Δεκέμβρη), εστιάζοντας σε πεδία όπως οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η ενίσχυση της Ενεργειακής Απόδοσης. Να σημειωθεί πως με δεδομένο το ότι η Ινδία είναι μία από τις χώρες με φιλόδοξους στόχους για την αντικατάσταση των συμβατικών μορφών Ενέργειας με άλλες, πιο «καθαρές» και ότι η κυβέρνηση Ναρέντρα Μόντι ιεραρχεί ψηλά την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων (βλ. καμπάνια «Made in India») επιδιώκοντας να μετατρέψει την Ινδία σε βιομηχανικό - παραγωγικό κόμβο (τουλάχιστον) της Ασίας και παρέχοντας σειρά επενδυτικών κινήτρων (φοροαπαλλαγές, φτηνότερη Ενέργεια σε βιομηχανικές ζώνες κ.τ.λ.), ευρωπαϊκά μονοπώλια τρέφουν ελπίδες ότι θα μπορέσουν να διοχετεύσουν στη μεγάλη αυτή χώρα σημαντικά λιμνάζοντα κεφάλαια και να στηρίξουν τη θέση τους στην παγκόσμια αγορά, που εξακολουθεί να απειλείται από τους αναιμικούς ρυθμούς ανάπτυξης (όπου δεν έχει εκδηλωθεί στασιμότητα ή και ύφεση).

Σε αυτήν τη βάση, αναμένεται να ξεδιπλωθούν διάφορα σχέδια και γύρω από την «Ινδο-Ευρωπαϊκή Εταιρική Σχέση για το Νερό», άλλος ένας τομέας που κινητοποιεί ισχυρούς ομίλους, δεδομένων των διακηρύξεων της ινδικής κυβέρνησης για εκσυγχρονισμό διαφόρων υποδομών και προώθηση έργων που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη και οργάνωση παραγωγικών μονάδων, την αξιοποίηση του άφθονου εργατικού δυναμικού της χώρας (που για να δουλεύει πρέπει να θωρακιστεί, έστω σχετικά, και από ασθένειες που μαστίζουν τον πληθυσμό λόγω μεγάλης ρύπανσης ποταμών), αλλά και την επιχειρηματική εκμετάλλευση των υδάτινων πόρων της χώρας, που είναι αχανής και «φιλοξενεί» πολύ σημαντικούς ποταμούς.

Τέλος, επιχειρηματικές πρωτοβουλίες θα εμφανιστούν και στο πλαίσιο άλλων «πρωτοβουλιών» που η Ινδία προωθεί, όπως, για παράδειγμα, ενόψει της Θαλάσσιας Συνόδου Κορυφής στην Ινδία, που «ανοίγει» στις 14 - 16 Απρίλη στη Βομβάη. Μέσα από αυτήν τη συνάντηση, η Ινδία επιδιώκει να προσελκύσει επενδύσεις σε τομείς όπως η ναυπηγική αλλά και η ναυπηγοεπισκευή, η διάνοιξη νέων λιμανιών και η ενίσχυση των δυνατοτήτων υπαρχόντων λιμανιών κ.τ.λ.

Η συνεργασία ΕΕ - Ινδίας θα αναπτυχθεί με ισχυρές προσδοκίες ως προς ανταγωνισμούς που η καπιταλιστική κρίση όξυνε πολύμορφα.

Σήμερα, το μεγαλύτερο εμπορικό πλεόνασμα με την Ινδία έχουν το Βέλγιο και η Γερμανία. Οι εξαγωγές της τελευταίας στην Ινδία έφτασαν το 2015 τα 9.723 εκατομμύρια ευρώ, πολύ πιο μπροστά από τα 7.819 του Βελγίου, τα 5.302 του Ηνωμένου Βασιλείου, τα 3.526 της Γαλλίας, τα 3.351 της Ιταλίας. Μάλιστα, Γαλλία - Ιταλία εμφανίζουν έλλειμμα στις σχέσεις τους με την Ινδία, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο εμφανίζει το μεγαλύτερο έλλειμμα από τα κράτη - μέλη των ΕΕ (2.611 εκατομμύρια ευρώ).

Με δεδομένο ότι πολλά μονοπώλια εστιάζουν στην αύξηση των εξαγωγών τις προσπάθειες ανάκαμψης της κερδοφορίας τους, είναι κατανοητό ότι οι «εταίροι» των Βρυξελλών θα αναμετρηθούν ως προς το ποιος θα διασφαλίσει προβάδισμα στην ινδική αγορά. Αυτό θα επιδράσει και στα παζάρια για την Εμπορική και Επενδυτική Συμφωνία, τους όρους που θα διαμορφωθούν ως προς τη συνεργασία σε μια σειρά τομέων, ανάλογα με το πώς κάθε πλευρά θα προωθήσει τις προτεραιότητές της.

Το 2015, η Ινδία ήταν ο 9ος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ, μετά τη Νότια Κορέα και αμέσως πριν από τη Βραζιλία. Ως σύνολο, το εμπορικό ισοζύγιο όσον αφορά την ανταλλαγή εμπορευμάτων (σ.σ. κάθε είδος προϊόντων μεταποίησης) είναι ελλειμματικό για την ΕΕ, ενώ όσον αφορά την ανταλλαγή υπηρεσιών είναι πλεονασματικό για την ΕΕ.