Η χτεσινή επίσκεψη στην Αθήνα του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μ. Τσαβούσογλου, και οι συναντήσεις του με τον πρωθυπουργό, Αλ. Τσίπρα, και τον υπουργό Εξωτερικών, Ν. Κοτζιά, έγιναν ελάχιστες μέρες πριν από τη 4η Σύνοδο του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας, που θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 8/3, στη Σμύρνη.

Η λεγόμενη «διακυβερνητική συνάντηση» («G2G»), στην οποία θα συμμετάσχουν οι πρωθυπουργοί των δύο χωρών, αποτελεί άλλον έναν κρίκο στις προσπάθειες των κυβερνήσεων Ελλάδας και Τουρκίας να ανοίξουν νέα πεδία οικονομικής συνεργασίας για την κερδοφορία επιχειρηματικών ομίλων των δύο πλευρών.

Θα μπορούσε, βέβαια, να αναρωτηθεί κανείς, πώς συνδυάζονται αυτές οι προσπάθειες συνεργασίας, με τις εντεινόμενες αντιθέσεις των δύο πλευρών, στο πλαίσιο της παράλληλης προσπάθειάς τους να αναβαθμιστούν γεωστρατηγικά στην ευρύτερη περιοχή, σε όφελος των μονοπωλίων της κάθε πλευράς...

Αλλωστε, μέσα απ' αυτό το πρίσμα πρέπει να ιδωθούν τα παζάρια και οι κόντρες τους με αφορμή το Προσφυγικό, καθώς και συνολικότερα η κλιμάκωση της έντασης μεταξύ των δύο πλευρών στο Αιγαίο, στην Κύπρο, στην Ανατολική Μεσόγειο ευρύτερα, καθώς οι αστικές τάξεις Τουρκίας και Ελλάδας ανταγωνίζονται για το ποια θα προωθήσει παραπέρα θέσεις της, διεκδικώντας μεγαλύτερο μερίδιο από την εκμετάλλευση πλουτοπαραγωγικών πηγών και διαύλων.

Ετσι όμως προχωράνε οι διακρατικές σχέσεις των αστικών κρατών, όπως και οι σχέσεις των μονοπωλίων, με ανταγωνισμούς και συμβιβασμούς και με τους λαούς μόνιμα χαμένους...

Σε κάθε περίπτωση, στην Αθήνα οι αρμόδιες υπηρεσίες έχουν κάνει ήδη την προεργασία τους, μελετώντας και στοχεύοντας πού πρέπει να ποντάρουν, τι να επιδιώξουν, ώστε να υποστηρίξουν τις μπίζνες εγχώριων επιχειρηματικών ομίλων με αντίστοιχα τουρκικά κεφάλαια.

Σύμφωνα με στοιχεία των Γραφείων Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων (ΟΕΥ) που λειτουργούν στις ελληνικές διπλωματικές αποστολές Αγκυρας και Κωνσταντινούπολης, οι εξαγωγές από Ελλάδα προς Τουρκία, το 2014, ανήλθαν συνολικά σε 3,277 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,425 δισ. αφορούσαν πετρελαιοειδή.

Σημειωτέον, οι ελληνικές εξαγωγές προς τη γείτονα παρουσιάζουν συνεχή αύξηση τα τελευταία χρόνια, με ενδεικτικό π.χ. το στοιχείο ότι το 2008 ήταν αξίας μόλις 903 εκατ. ευρώ, με την αξία των πετρελαιοειδών στα 327,4 εκατ. ευρώ. Αλλο ένα στοιχείο ότι στην «Ελλάδα της κρίσης», κλάδοι του κεφαλαίου... «πάνε τρένο» σε ό,τι αφορά τη δραστηριότητά τους και την κερδοφορία τους.

Αντίστοιχα, οι εισαγωγές στην Ελλάδα από την Τουρκία περιορίζονται περίπου στο μισό, εφόσον τουλάχιστον για το 2014 η αξία τους ήταν στα 1,161 δισ. ευρώ.

Την ίδια ώρα, η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας υπολογίζει ότι οι Αμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) από Ελλάδα σε Τουρκία, την περίοδο 2004 - 2013 ανήλθαν σε 6,697 δισ. δολάρια αναδεικνύοντας την Ελλάδα στον 8ο σημαντικότερο ξένο επενδυτή, με ποσοστό 6% επί του συνόλου. Επισημαίνει, επίσης, ότι οι ελληνικές ΑΞΕ έχουν πραγματοποιηθεί πριν από το 2008, καθώς από το 2008 έως το 2014 είναι σχεδόν μηδενικές.

Σύμφωνα όμως με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, για την περίοδο 2010 - 2014 υφίστανται ελληνικές ΑΞΕ, στη συντριπτική πλειοψηφία τους επανεπενδυθέντα κέρδη της FINANSBANK, θυγατρικής εταιρείας του ομίλου της Εθνικής Τράπεζας, την οποία και πούλησε πρόσφατα.

Τέλος, στοιχεία για το διμερές εμπόριο έχει συγκεντρώσει και η Β' Γενική Διεύθυνση του υπουργείου Εξωτερικών, σε μελέτη της οποίας για τη «Διάρθρωση του Ελληνικού Εξαγωγικού Εμπορίου» διαβάζουμε π.χ. ποια είναι τα κυριότερα εξαγόμενα προϊόντα από Ελλάδα προς Τουρκία:

1. Πετρελαιοειδή (79% των ελληνικών εξαγωγών - 3ος προμηθευτής της Τουρκίας), 2. Βαμβάκι (3ος προμηθευτής της Τουρκίας), 3. Μηχανές επεξεργασίας δεδομένων, 4. Πλαστικά, 5. Προϊόντα αλουμινίου, 6. Σίδηρος, χάλυβας, χαλκός, 7. Χαρτί/χαρτόνι, 8. Δημητριακά, 9. Λιπάσματα, 10. Χρωστικές ύλες, 11. Πλοία/σκάφη, 12. Δέρματα, 13. Ζώντα ζώα.

Η μελέτη σημειώνει ότι οι ελληνικές εξαγωγές υφίστανται ανταγωνισμό«από εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα (ιδίως τρόφιμα, δομικά υλικά)», και σε ό,τι αφορά άλλα προϊόντα: Στα πετρελαιοειδή από Ρωσία, Ιράν. Στα πλαστικά από Σ. Αραβία, Γερμανία, Ν. Κορέα, Βέλγιο. Στο βαμβάκι από ΗΠΑ, Τουρκμενιστάν. Στο αλουμίνιο από Ρωσία, Κατάρ, Γερμανία. Στο μηχανολογικό εξοπλισμό - λέβητες από Γερμανία, Κίνα, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ, Ν. Κορέα κ.ά.

Ορίζει ότι ζήτηση υπάρχει για: «Ορυκτά, καύσιμα, πρώτες ύλες και προϊόντα υψηλής τεχνολογίας. Ειδικότερα: Λέβητες, μηχανές, χυτοσίδηρος, σίδηρος, χάλυβας, οχήματα / εξαρτήματα / ηλ. μηχανές, πλαστικά, πολύτιμες πέτρες και μέταλλα, χημικά, φαρμακευτικά, χαλκός, οπτικός εξοπλισμός, βαμβάκι, αργίλιο, χαρτί, δέρματα, λιπάσματα, δημητριακά, πλοία /σκάφη, ζώντα ζώα, λιπάσματα, χρωστικά».

Ως «Προβλήματα - Εμπόδια», η ίδια μελέτη προσδιορίζει: «Προστατευμένος αγροτικός τομέας και τομέας τροφίμων: Υψηλοί δασμοί (π.χ. φέτα 178%, κρέας 100-225%), εργαστηριακοί έλεγχοι, αναστολή εισαγωγών». «Προτίμηση στα εγχώρια προϊόντα». «Δασμολογικά και άλλα εμπόδια σε αλκοολούχα ποτά». «Μη δασμολογικά εμπόδια σε προϊόντα αργυροχρυσοχοΐας». «Περιορισμοί στην έκδοση άδειας εργασίας αλλοδαπών γεν. δ/ντών σε εταιρείες με ξένα κεφάλαια». Σημειώνει, ωστόσο, ότι «δασμολογικές επιβαρύνσεις δεν ισχύουν για βιομηχανικά προϊόντα, λόγω Τελωνειακής Ενωσης με ΕΕ».

Τέλος, αναγνωρίζει ως «Προοπτικές» για τις ελληνικές εξαγωγές στην Τουρκία τις εξής παραμέτρους: «Μεγάλη αγορά, αυξανόμενος πληθυσμός, διευρυνόμενη μεσαία τάξη (10%) με δυτικά καταναλωτικά πρότυπα». «Ευκαιρίες για επώνυμα ελληνικά προϊόντα τροφίμων με ποιοτικά χαρακτηριστικά». «Είδη καθημερινής υγιεινής, δομικά υλικά, αλουμίνιο, πλαστικά, πρώτες ύλες (κασσίτερο, μόλυβδο, ψευδάργυρο, νικέλιο, χρυσό), φαρμακευτικά, καλλυντικά, ιατρικό εξοπλισμό, δέρματα, πολύτιμους λίθους, υψηλών προδιαγραφών ηλεκτρολογικό εξοπλισμό».

Χαρακτηριστικά είναι και τα στοιχεία που συγκέντρωσε το προξενείο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη για την πορεία της τουρκικής οικονομίας το Φλεβάρη, στο πλαίσιο της συστηματικής προσπάθειας της κυβέρνησης να τροφοδοτεί με στοιχεία το εγχώριο κεφάλαιο:

«Η μεγαλύτερη του αναμενόμενου αύξηση του πληθωρισμού τον Ιανουάριο κατά 1,82% αυξάνει τις ανησυχίες για το ενδεχόμενο ο πληθωρισμός συνολικά στο έτος να ξεπεράσει (όπως άλλωστε συμβαίνει κάθε χρόνο) κατά πολύ ακόμα και τις πρόσφατες αναθεωρημένες προς τα πάνω προβλέψεις για 7,5% και να φτάσει σε διψήφιο αριθμό. Η αύξηση παρατηρείται κυρίως στα τρόφιμα (...) Οικονομολόγοι αποδίδουν τα αίτια στην έλλειψη μακροπρόθεσμου αγροτικού σχεδιασμού, τους μεσάζοντες και τη γραφειοκρατία. Από την πλευρά του, το ΔΝΤ, στο πλαίσιο πρόσφατης επίσκεψής του στην Τουρκία, εξέφρασε την άποψη ότι βραχυπρόθεσμα θα χρειαστεί να υπάρξουν περιορισμοί στη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική».

«Εν μέσω ανησυχιών που προκαλούν η επιδείνωση των σχέσεων με τη Ρωσία και ο πόλεμος στη Συρία, η τουρκική λίρα κατέγραψε πτώση στα 2,98 δολ. ΗΠΑ. Την ίδια στιγμή, οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων σε δολάρια αυξήθηκαν κατά 10 μονάδες βάσης, στις 351. Γενικά, η μεγάλη πτώση της ισοτιμίας της τουρκικής λίρας έναντι του δολαρίου και του ευρώ καθ' όλη τη διάρκεια του 2015, καθώς και η αύξηση του κατώτατου μισθού, αυξάνουν το κόστος πολλών επιχειρήσεων όλων των κλάδων. Ταυτόχρονα, η μείωση της εσωτερικής και διεθνούς ζήτησης απειλούν τη βιωσιμότητα αυτών, ιδιαίτερα στην περίπτωση που επιβαρύνονται με δάνεια σε ξένο συνάλλαγμα».

Παρακάτω σημειώνεται: «Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 2015 η Τουρκία αποτέλεσε τον 5ο εμπορικό εταίρο της ΕΕ. Αναλυτικότερα οι εξαγωγές της Τουρκίας ανήλθαν στα 79 δισ. ευρώ από 75 δισ. ευρώ το προηγούμενο έτος (αύξηση 6%). Την ίδια στιγμή, οι εισαγωγές έφτασαν τα 61,6 δισ. ευρώ (αύξηση 13%). Ως εκ τούτου, ο συνολικός όγκος εμπορίου έφτασε τα 140,6 δισ. ευρώ, από 128,9 δισ. ευρώ πέρυσι (αύξηση 9%)».

Εστιάζοντας στον τουριστικό κλάδο, το δελτίο του προξενείου σημειώνει: «Στο πλαίσιο της γενικής συνέλευσης της Ενωσης Ξενοδόχων της Τουρκίας, ο διευθύνων σύμβουλος των Τουρκικών Αερογραμμών κάλεσε τους εκπροσώπους του Τουρισμού να στρέψουν την προσοχή τους στην Ασία και την Αφρική. Ο ίδιος ανέφερε ότι τα τρέχοντα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος θα ξεπερνιούνται καθ' ον χρόνο η Τουρκία θα μετατρέπεται σε κόμβο μεταφορών».

«Η μείωση του τουριστικού ρεύματος προς Τουρκία, που προκάλεσε μεταξύ άλλων η κρίση των σχέσεων της χώρας με τη Ρωσία, οδηγεί σε πώληση περί τις 908 τουριστικές εγκαταστάσεις στα τουρκικά παράλια του Αιγαίου, συνολικής αξίας 9 δισ. τουρκικών λιρών».

Ενδιαφέρον έχουν και τα στοιχεία για το χρηματοπιστωτικό κλάδο: «Στα πλαίσια διήμερου συνεδρίου (18.2.2016) με θέμα τα χρηματοοικονομικά, ο Βρετανός πρέσβης εξέφρασε τη δέσμευση της χώρας του να υποστηρίξει την Τουρκία, προκειμένου αυτή να καταστεί διεθνές χρηματοοικονομικό κέντρο».

«Σύμφωνα με το διεθνή ασφαλιστικό όμιλο Lloyd's, 82,5 δισ. δολ. ΗΠΑ από τα 500 δισ. δολ. ΗΠΑ του προϋπολογισμού της Κωνσταντινούπολης είναι επισφαλή για σειρά από λόγους, στους οποίους κυριαρχούν οι σεισμοί, οι πανδημίες, η κατάρρευση χρηματιστηρίου κ.λπ. (...) Οσον αφορά στον κίνδυνο χρεοκοπίας, η Τουρκία κατατάσσεται 2η στον κόσμο».

Τέλος, στην ενότητα «Επιχειρηματικές ειδήσεις» διαβάζουμε: «Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Ενωσης Επιμελητηρίων και Χρηματιστηρίων Πρώτων Υλών (TOBB), ο αριθμός των νεοσυσταθέντων επιχειρήσεων τον Ιανουάριο ανήλθε στην Τουρκία στις 6.894. Στις 466 από αυτές, ιδρυτές ή βασικοί εταίροι είναι αλλοδαποί, με πρώτους τους Σύρους. Ακολουθούν οι Γερμανοί και οι Ιρακινοί. Οι επιχειρήσεις αυτές ανήκουν κυρίως στον κλάδο του χονδρικού ή λιανικού εμπορίου, τον κλάδο της επισκευής οχημάτων, τις κατασκευές και τη μεταποίηση».