Σημαντική επιδείνωση παρουσιάζει το τελευταίο διάστημα η ζωή των εργαζομένων της Αιγύπτου, που παραμένουν για τα καλά εγκλωβισμένοι στη μέγγενη της φτώχειας, πέντε χρόνια μετά την «αραβική άνοιξη» που αστοί και οπορτουνιστές εμφάνιζαν ως επανάσταση και πρόοδο, ενώ αποτελούσε μια αλλαγή στην αστική διαχείριση που χειραγώγησε τη λαϊκή αγανάκτηση. Στην πράξη, η καπιταλιστική βαρβαρότητα συνεχίζεται. Οι αλλαγές που έγιναν από τον προηγούμενο Πρόεδρο, Χόσνι Μουμπάρακ, που ανατράπηκε, τον ισλαμιστή Μοχάμεντ Μόρσι που επίσης ανατράπηκε, μέχρι το νυν Πρόεδρο (πρώην αρχηγό του Στρατού), Αμπντέλ Φατάχ Ελ Σίσι, είχαν ως αποτέλεσμα το 20% των περίπου 86.000.000 Αιγυπτίων να εξακολουθεί να ζει σε αυθαίρετα. Περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού δεν έχει εργασία αλλά ούτε και προοπτικές καλύτερης ζωής, ενώ όσοι δουλεύουν βλέπουν πλέον είτε μεγάλες καθυστερήσεις σε πληρωμές, είτε όταν πληρώνονται δίνουν σκληρή πάλη για επιβίωση, προσπαθώντας να ζήσουν με μισθούς πείνας... Το 51,2% των Αιγυπτίων υποφέρει από την ανέχεια, ποσοστό που αυξάνεται περισσότερο σε νέους έως 26 ετών, που αποτελούν περίπου το μισό του συνολικού εργατικού δυναμικού! Αυτά τα στοιχεία δείχνουν να παραμένουν σταθερές «αξίες» στη ζωή των περισσότερων Αιγυπτίων. Ωστόσο, τον τελευταίο καιρό τα πράγματα επιδεινώνονται και άλλο...

Οπως μεταδίδουν το τελευταίο δεκαήμερο διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία (ΑΡ, Ρόιτερς), τις τελευταίες βδομάδες έχουν πλέον γίνει άφαντα από τα ράφια πολλών καταστημάτων στην Αίγυπτο ακόμη και βασικά είδη τροφίμων όπως το ρύζι, το αλεύρι και το μαγειρικό λάδι, λόγω της έλλειψης ξένου συναλλάγματος, κυρίως σε δολάρια.

Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Επιμελητηρίου των Φαρμακοβιομηχάνων στην Αίγυπτο, Οσάμα Ρόστομ, ελλείψεις παρουσιάζονται εδώ και βδομάδες σε πάνω από 1.000 φάρμακα, εκ των οποίων 200 δεν βγαίνουν ούτε καν ως γενόσημα (λόγω πατέντας) από αιγυπτιακές φαρμακοβιομηχανίες.

Επιπροσθέτως, έχει σταματήσει η παραγωγή για βδομάδες σε δεκάδες αιγυπτιακά εργοστάσια, όπως αυτά της συναρμολόγησης μηχανών και αυτοκινήτων του ομίλου GB Auto SAE, όχι μόνο λόγω μείωσης των πωλήσεων κατά 20% μέσα στο τελευταίο τρίμηνο, αλλά και λόγω της αδυναμίας του ομίλου να αγοράσει εισαγόμενα μηχανήματα και ανταλλακτικά και να πληρώσει σε δολάρια.

Ο τζίρος από την τουριστική «βιομηχανία», που είναι από τις βασικές πηγές εισροής ξένου συναλλάγματος στην Αίγυπτο, πέφτει συνεχώς για πέμπτη χρονιά και κυρίως έπειτα από την πολύνεκρη συντριβή ρωσικού αεροσκάφους πάνω από τη βόρεια Χερσόνησο του Σινά τον περασμένο χειμώνα...

Από την άλλη, η διεύρυνση του καναλιού του Σουέζ, που έγινε πέρσι με κόστος 6,5 δισ. δολάρια, συνοδεύτηκε από πτώση εσόδων κατά τουλάχιστον 5% (ήτοι 5,17 δισεκατομμύρια) το 2015, εξαιτίας της επιβράδυνσης της διεθνούς οικονομίας και του εμπορίου.

Οι ελλείψεις σε δολάρια, λοιπόν, εμποδίζουν τις εισαγωγές πολλών εμπορευμάτων, τα οποία μένουν στα τελωνεία μέχρι να πληρωθούν οι λογαριασμοί. Είναι χαρακτηριστικό ότι έως το τέλος Γενάρη, τα συναλλαγματικά αποθέματα της Αιγύπτου διαμορφώθηκαν στα 15,477 δισ. δολάρια (μειωμένα κατά τουλάχιστον 36 δισεκατομμύρια δολάρια το 2010)...

Η έλλειψη συναλλάγματος δημιουργεί φαινόμενα «καραμπόλα» στις μισθοδοσίες εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, που βλέπουν ακόμη και αυτούς τους πενιχρούς μισθούς που παίρνουν, να καθυστερούν σημαντικά...

Ο νέος πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας Αιγύπτου, Τάρεκ Αμερ, προσπάθησε να εκτονώσει το πρόβλημα, προχωρώντας στη χαλάρωση των περιορισμών που είχαν αποφασιστεί πέρσι από τις αιγυπτιακές τράπεζες στις καταθέσεις σε συνάλλαγμα, σε μία προφανή προσπάθεια να αυξήσει τα τραπεζικά αποθέματα σε δολάρια, ευρώ και άλλα «σκληρά» ξένα νομίσματα, δίχως για την ώρα να πετυχαίνει σημαντικά αποτελέσματα. Ο λόγος είναι ότι υστερούν σημαντικοί τομείς της οικονομίας, όπως για παράδειγμα η τουριστική «βιομηχανία», που είναι, όπως είδαμε, από τις βασικές πηγές εισροής ξένου συναλλάγματος στην Αίγυπτο.

Ο Αιγύπτιος υπουργός Οικονομικών, Χάνι Κάντρι Ντίμιαν, κατέβασε ήδη τις προσδοκίες της οικονομικής ανάπτυξης για το πρώτο τρίμηνο του 2016 στο 3%, από 5,8% που ήταν μόλις πριν ένα χρόνο, προσθέτοντας ότι η άμεση συνέπεια μίας τέτοιας εξέλιξης θα είναι προφανώς η μεγαλύτερη αύξηση των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού στο 11,5% του ΑΕΠ, από το 8,9% που ήταν πέρσι... Αυτό, με τη σειρά του, επισείει μπαράζ αντιλαϊκών μέτρων που παίρνονται προκειμένου να αυξηθεί η κερδοφορία του ντόπιου και ξένου κεφαλαίου...

Τον Ιούλη του 2014, για παράδειγμα, κόπηκαν σημαντικά οι κρατικές επιδοτήσεις σε καύσιμα, αυξάνοντας τις τιμές τους έως 78%. Θεσπίστηκε επιπλέον Φόρος Ακίνητης Περιουσίας για να καλυφθούν τα δημοσιονομικά ελλείμματα.

Πριν λίγες βδομάδες, η πλειοψηφία των βουλευτών ψήφισε στη Βουλή το επίμαχο «νομοσχέδιο για τη μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα», γνωρίζοντας ότι θα επιδεινώσουν με αυτόν τον τρόπο σημαντικά τη ζωή 6.400.000 δημοσίων υπαλλήλων. Ταυτόχρονα, συνεχίζονται εύκολες λύσεις που στην πράξη αποδεικνύονται δίκοπο μαχαίρι, όπως οι επανειλημμένες υποτιμήσεις της αιγυπτιακής λίρας έναντι ξένων νομισμάτων, που κάνουν πιο ελκυστικές τις «επενδυτικές ευκαιρίες» στα μονοπώλια, όμως την ίδια ώρα αυξάνουν τα δυσβάσταχτα βάρη στη μέση λαϊκή οικογένεια. Οι επιπτώσεις τέτοιων αντιλαϊκών πολιτικών είναι τέτοιες που ανάγκασαν ανεξάρτητους βουλευτές να γράψουν επιστολή προς τον πρωθυπουργό, Σερίφ Ισμαήλ, καλώντας τον να μην πάρει και άλλα αντιλαϊκά μέτρα όπως νέα αύξηση φορολογίας, αύξηση κομίστρων στα μέσα μαζικής μεταφοράς, περαιτέρω περικοπές στις κρατικές επιδοτήσεις σε τιμολόγια ύδρευσης και ηλεκτρισμού, προειδοποιώντας ότι θα μπορούσαν να προκαλέσουν θύελλα λαϊκών διαδηλώσεων, απεργιών και άλλων αντιδράσεων...

Εως και ο Ανουαρ αλ Σαντάτ, πρόεδρος του αστικού κόμματος «Μεταρρύθμισης και Ανάπτυξης» (και ανιψιός του πρώην Προέδρου Σαντάτ), παραδέχτηκε ότι «οι φτωχοί πολίτες έχουν υποφέρει πολλά τις τελευταίες βδομάδες εξαιτίας της επαναλαμβανόμενης υποτίμησης της αιγυπτιακής λίρας έναντι του δολαρίου και δεν μπορούν να σηκώσουν πλέον άλλα βάρη σκληρών οικονομικών αποφάσεων».

Ο «ανεξάρτητος», αστός βουλευτής, Αχμέντ Αμπντέλ Ουάχεντ, σημείωσε ότι εάν η κυβέρνηση υποτιμήσει κι άλλο την αιγυπτιακή λίρα ώστε να διαμορφωθεί η ισοτιμία πάνω από τις 8 λίρες ανά δολάριο ή ανακοινώσει και άλλες περικοπές σε κρατικές επιδοτήσεις, «τότε θα γίνει ό,τι έγινε το 1977: θα ξεσπάσουν βίαιες διαδηλώσεις στους δρόμους και ταραχές για τα τρόφιμα στο Κάιρο και άλλες μεγάλες πόλεις».

Μέσα σε όλα αυτά, ο Αιγύπτιος Πρόεδρος, Α. Φ. Σίσι, αναζητεί λύσεις σχεδιάζοντας και ανακοινώνοντας, κάθε τόσο, μεγαλεπήβολα προγράμματα για την κατασκευή νέων, σύγχρονων υποδομών σε Ενέργεια, μεταφορές, υπηρεσίες, προκειμένου να προσελκύσει ξένες επενδύσεις. Επιπλέον, υπογράφει (ενίοτε προνομιακά) δάνεια ύψους άνω των 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων με την Αφρικανική Αναπτυξιακή Τράπεζα και την Παγκόσμια Τράπεζα, αλλά και με τις κυβερνήσεις της Κίνας, της Ρωσίας και της Σαουδικής Αραβίας.

Χαρακτηριστική των δυσκολιών και των πιέσεων που ασκούνται στην καπιταλιστική οικονομία της Αιγύπτου ήταν, άλλωστε, η ομιλία που εκφώνησε την περασμένη Τετάρτη ο Πρόεδρος Σίσι στο Κάιρο, με αφορμή τους στρατηγικούς αναπτυξιακούς στόχους της κυβέρνησής του έως το 2030. Σε αυτή την ομιλία, που μεταδόθηκε τηλεοπτικά, ο Πρόεδρος Σίσι δήλωσε «αποφασισμένος» να κάνει «τα πάντα για την πατρίδα» (δηλαδή... για τους αστούς), λέγοντας πως θα πουλούσε και τον εαυτό του ακόμη, εάν μπορούσε, προκειμένου να λύσει το πρόβλημα της χώρας (πράγμα που έδωσε τροφή για σχόλια και ανεκδοτολογικές αναρτήσεις στην ιστοσελίδα πλειστηριασμών Ebay!). Κάλεσε δε τους πολίτες να δωρίσει έκαστος στο κράτος 10 αιγυπτιακές λίρες (περίπου 1,20 δολάρια) στέλνοντας ένα SMS, για να βοηθήσουν στη μείωση του δημόσιου χρέους. Διαβεβαίωσε τέλος ότι είναι αφοσιωμένος στη συνέχιση της ανοικοδόμησης και ανάπτυξης της Αιγύπτου «μέχρι το τέλος της ζωής ή της θητείας του».

Εντούτοις, η δραματική επιδείνωση της ζωής για τα φτωχά λαϊκά νοικοκυριά δεν φεύγει ούτε με τα ευχολόγια ή τα «αναπτυξιακά» σχέδια επί χάρτου του Προέδρου Σίσι, ούτε βεβαίως με νέες θυσίες της εργατικής τάξης ή «δωρεές» στο κράτος μέσω SMS. Ο κλοιός της φτώχειας και της εκμετάλλευσης μπορεί να σπάσει μόνο με την οργανωμένη ταξική απάντηση και πάλη της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων με στόχο την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, την κατάργηση της εκμετάλλευσης, το πέρασμα της εξουσίας και των «κλειδιών» της οικονομίας και του πλούτου της χώρας στα χέρια του λαού.