Την ενίσχυση των ελέγχων και σε Ευρωπαίους πολίτες στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ εισηγήθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο και της απόφασης για αναθεώρηση της Συνθήκης Σένγκεν που έχει πάρει το έκτακτο Συμβούλιο των υπουργών Εσωτερικών Υποθέσεων και Δικαιοσύνης των 28 κρατών - μελών της ΕΕ, το οποίο είχε γίνει τον περασμένο Νοέμβρη. Οι θέσεις της απασχόλησαν τις εργασίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (σ.σ. Σύνοδος Κορυφής) στις 17 και 18 Δεκέμβρη.

Ετσι, μαζί με την ολοκλήρωση του μητρώου επιβατών πτήσεων (το λεγόμενο PNR), η αντιδραστική συνθήκη Σένγκεν γίνεται αντιδραστικότερη, με ενίσχυση των υποχρεωτικών συστηματικών ελέγχων σε βάρος των πολιτών της ΕΕ, το φακέλωμα, με την ενίσχυση των βάσεων δεδομένων με βιομετρικά και άλλα στοιχεία. Οι έλεγχοι αυτοί θα είναι υποχρεωτικοί και κατά την έξοδο από την ΕΕ.

Σύμφωνα με τη δέσμη μέτρων που συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής, «η Επιτροπή προτείνει μια στοχευμένη τροποποίηση του κώδικα συνόρων του Σένγκεν, με τη θέσπιση υποχρεωτικών συστηματικών ελέγχων των πολιτών της ΕΕ στα εξωτερικά χερσαία, θαλάσσια και εναέρια σύνορα. Θα καθιερωθούν υποχρεωτικοί έλεγχοι των πολιτών της ΕΕ με τη χρήση βάσεων δεδομένων, όπως το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν (SIS), η βάση δεδομένων της Ιντερπόλ για κλαπέντα και απολεσθέντα ταξιδιωτικά έγγραφα και συναφή εθνικά συστήματα, για να εξακριβώνεται ότι τα πρόσωπα που αφικνούνται δε συνιστούν απειλή για τη δημόσια τάξη και την εσωτερική ασφάλεια. Επίσης, η πρόταση ενισχύει την ανάγκη να εξακριβώνονται τα βιομετρικά αναγνωριστικά στοιχεία στα διαβατήρια των πολιτών της ΕΕ, σε περίπτωση αμφιβολιών σχετικά με τη γνησιότητα του διαβατηρίου ή τη νομιμότητα του κατόχου. Οι έλεγχοι θα είναι πλέον υποχρεωτικοί και κατά την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ενωση».

Υπενθυμίζεται πως στα συμπεράσματα της συνεδρίασης των υπουργών ήταν η άμεση εφαρμογή των απαραίτητων συστηματικών και συντονισμένων ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα, ανάμεσά τους και σε άτομα που απολαμβάνουν το δικαίωμα της ελεύθερης μετακίνησης. Επίσης, η αναβάθμιση των συστημάτων ελέγχου στα σύνορα των κρατών - μελών της Σένγκεν (ηλεκτρονική σύνδεση με τις σχετικές βάσεις δεδομένων της Interpol σε όλα τα σημεία διέλευσης των εξωτερικών συνόρων, η διενέργεια συστηματικής εγγραφής, συλλογής δαχτυλικών αποτυπωμάτων, για πολίτες τρίτων χωρών που εισέρχονται χωρίς ταξιδιωτικά έγγραφα στη ζώνη Σένγκεν, είτε είναι μετανάστες, είτε αιτούνται διεθνούς προστασίας και ο συστηματικός έλεγχος ασφαλείας με τη χρήση σχετικών βάσεων δεδομένων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το PNR έχει 34 πεδία του μητρώου επιβάτη. Ανάμεσά τους είναι η ημερομηνία κράτησης της πτήσης, η ημερομηνία της πτήσης, το ονοματεπώνυμο, ο αριθμός της θέσης, η διεύθυνση του επιβάτη, τα τηλέφωνα και τα e-mail του, κάθε μορφής πληροφόρηση για τον τρόπο πληρωμής (αριθμός πιστωτικής κάρτας), πληροφορίες για τα «μίλια πτήσης» που έχει συγκεντρώσει, ο ταξιδιωτικός του πράκτορας, το αν πρόκειται για απλό ή μετ' επιστροφής εισιτήριο και η ημερομηνία έκδοσής του. Δηλαδή, πρόκειται για κανονική «ακτινογραφία» του επιβάτη. Τα στοιχεία συλλέγονται μέσα από το σύστημα κράτησης θέσεων των αεροπορικών εταιρειών. Πρόκειται, δηλαδή, για κανονικό φακέλωμα. Αλλωστε, με τη Συνθήκη Σένγκεν, συγκροτήθηκε μια τεράστια τράπεζα πληροφοριών με μερικές χιλιάδες τερματικά, στην οποία συγκεντρώνονται δεδομένα για τα πάντα, πρόσωπα και πράγματα. Στο πλαίσιο αυτό, γίνεται πιο αυστηρός και άμεσος έλεγχος προσώπων στην επικράτεια των χωρών της Σένγκεν, τα οποία προέρχονται από τρίτες χώρες, με σκοπό τον περιορισμό της μετανάστευσης και του πολιτικού ασύλου.