Φάλσταφ ή Οι καμπάνες του μεσονυχτίου | ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

ΟΡΣΟΝ ΓΟΥΕΛΣ

Φάλσταφ ή Οι καμπάνες του μεσονυχτίου

©Peppercorn-Wormser

Ενας τρόπος απομάκρυνσης από το κοινότυπο είναι η επιστροφή στους κλασικούς. Γι' αυτό και οι σκηνοθέτες πειραματίζονται με τον Σαίξπηρ, με τη «στόφα της ζωής». Ο Σαίξπηρ γοήτευε βαθιά τον Ορσον Γουέλς που μελετούσε και διασκεύαζε δραστικά κείμενα του δραματουργού, τα σκηνοθετούσε και τα ερμήνευε ο ίδιος σε σκηνή και οθόνη. Το τρίτο και τελευταίο φιλμ του Γουέλς πάνω στον Σαίξπηρ με τίτλο «Φάλσταφ» (1965) - μετά το «Μάκβεθ» (1948) και το «Οθέλλος» (1952) - έρχεται ως ολοκλήρωση του θεατρικού «Πέντε βασιλιάδες» που ο Γουέλς, σχολιαρόπαιδο, ξεκίνησε το 1930 πάνω στο θέμα Πόλεμος των Ρόδων. Η κλασική αυτή, βραβευμένη στις Κάννες το 1966, ταινία του Γουέλς, αποτελεί συρραφή αποσπασμάτων των σαιξπηρικών θεατρικών «Ερρίκος ο Δ'», «Οι εύθυμες κυράδες του Ουΐνδσορ», «Ερρίκος ο Ε'» και «Ριχάρδος ο 2ος» και του θεατρικού «Πέντε βασιλιάδες». Ο Ερρίκος ο Δ', σφετεριστής του θρόνου της Αγγλίας, προσπαθεί να καταστείλει τις εξεγέρσεις των ευγενών που στρέφονται κατά της εξουσίας του. Ο γιος του Χαλ, προτιμά την παρέα του Φάλσταφ, ενός εύθυμου γερο-γλεντζέ που ζει σε πορνείο. Οταν όμως ανεβαίνει στο θρόνο της Αγγλίας ως Ερρίκος ο Ε', απαρνείται τον φίλο και πνευματικό του πατέρα και εξορίζοντάς τον από την αυλή, σπάει τη φιλία του με τον Φάλσταφ.

Ο «Φάλσταφ» ή «Οι καμπάνες του μεσονυχτίου» στρέφεται γύρω από το χαρακτήρα του Φάλσταφ, ρόλος που υποδύεται ο Γουέλς και που μετατρέπεται και αυτός σε κάτι πολύ περισσότερο από τις συμβατικές φιγούρες που παρουσιάζονται ανά τις εποχές. Το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας γυρίστηκε στη Βαρκελώνη το χειμώνα του 1964 - 65 με λεφτά ενός Ισπανού παραγωγού που πίστευε ότι ο Γουέλς σκηνοθετούσε ταυτόχρονα, με το ίδιο συνεργείο και στους ίδιους χώρους, τον σαιξπηρικό «Φάλσταφ» και μια καινούργια εκδοχή του «Νησί των θησαυρών» του Στίβενσον με τον ίδιο στο ρόλο του Τζον Σίλβερ. Πολύ αργότερα, το 1972, ο Γουέλς υποδύθηκε τον Λονγκ Τζον σε μια σπάνια ιταλοϊσπανική παραγωγή.

Ο ελεγειακός, μονόχρωμος «Φάλσταφ» γυρισμένος στο χιόνι και τη λάσπη των χειμωνιάτικων τοπίων είναι ένα πληθωρικό αριστούργημα, μια ισπανική παραγωγή στα αγγλικά, με καστ που συντίθεται από κλασικά εκπαιδευμένους Βρετανούς ηθοποιούς και κάποιους «Ευρωπαίους» σε μικρότερους ρόλους και καθοδηγείται από έναν Γουέλς που κυριαρχεί, ηλικιωμένο, έκφυλο και παχύσαρκο με γενειάδα, μάτια που λαμπυρίζουν και μύτη σαν μελιτζάνα. Θερμός, ευφυής, περήφανος και πονηρός, ένας ανέντιμος άνδρας σε αναζήτηση ανώτερων αληθειών σ' ένα διεφθαρμένο κόσμο εξουσίας και ωμής φιλοδοξίας. Ο Γουέλς, που αντιμετώπισε το θέμα σαν την προδοσία της φιλίας παρότι συνιστά κάτι πολύ περισσότερο απ' αυτό, θεωρεί τον «Φάλσταφ» τη μεγαλύτερη δημιουργία του, το καλύτερό του φιλμ!

Ο «Φάλσταφ» όμως έμπλεξε σε δεινά. Ο Γουέλς αρρώστησε. Είχε προβλήματα με τα εργαστήρια. Ηθοποιοί πήγαιναν κι έρχονταν. Ο προϋπολογισμός δεν έφθασε και ο παραγωγός Χάρι Σάλτζμαν αναγκάστηκε να «σώσει» την παραγωγή με κάποια εκατομμύρια, γεγονός που αργότερα - και για χρόνια - γέννησε προβλήματα για το ποιος είχε την ιδιοκτησία της ταινίας...

Με τους: Ορσον Γουέλς, Ζαν Μορό, Τζον Γκίλγκουντ, Μαρίνα Βλαντί, κ.α.

Παραγωγή: «Falstaff» ή «Campanadas a medianoche», Ισπανία, (1965)