Πέμπτη 13 Αυγούστου 2015
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 12
ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΛΑΪΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ (ΤΕΤΡΑΣΕΛΙΔΟ)
Οι απεργίες των τραπεζοϋπαλλήλων το 1979 και το 1980 (α' μέρος)

Το καλοκαίρι του 1979 και στις αρχές του 1980, ο κλάδος των εργαζομένων στις τράπεζες οργάνωσε δύο μαζικές απεργιακές κινητοποιήσεις. Αίτημα αιχμής στην απεργία του 1979 ήταν το ωράριο εργασίας, το οποίο η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ήθελε να αλλάξει προς το χειρότερο. Στην απεργία του 1980, έγινε προσπάθεια να διευρυνθεί το διεκδικητικό πλαίσιο.

Χαρακτηριστικό και των δύο απεργιών ήταν η μαζική συμμετοχή, ενώ στη δεύτερη απεργία υπάρχει έντονο το στοιχείο της έμπρακτης αλληλεγγύης από Ομοσπονδίες, Εργατικά Κέντρα, Σωματεία και εργαζόμενους.

Οι δύο απεργίες έγιναν σε συνθήκες μεγάλης ακρίβειας. Σύμφωνα με δηλώσεις του τότε υπουργού Εμπορίου, Παναγιωτόπουλου, το 12μηνο Δεκέμβρη 1978 - Δεκέμβρη 1979, οι τιμές καταναλωτή είχαν αυξηθεί κατά 25%, από το οποίο υπολείπονταν κατά πολύ οι όποιες αυξήσεις στους μισθούς, γεγονός που ευνόησε την ανάπτυξη εργατικών αγώνων.

Δημοσιεύματα του «Ριζοσπάστη» στις αρχές του 1980 αναφέρονται σε τέτοιες κινητοποιήσεις σε Κόρινθο, Αγρίνιο, Θεσσαλία και αλλού ενάντια στην ακρίβεια, ενώ οι αυξήσεις στις κλαδικές συμβάσεις δεν ξεπερνούσαν το 15%. Σήμερα δημοσιεύουμε το πρώτο μέρος ενός σύντομου ιστορικού που αναφέρεται στην απεργία των τραπεζοϋπαλλήλων το 1979.

Αλλαγή στο ωράριο «αλά ΕΟΚ»

Στις 3 Ιούλη 1979, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας εξαγγέλλει μέτρα που μετέβαλλαν το ωράριο εργασίας των εργαζομένων στις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρείες, το οποίο μέχρι τότε ήταν από τις 7.45 π.μ. έως τις 3.30 μ.μ., Δευτέρα έως Παρασκευή.

Το σχέδιο της κυβέρνησης προέβλεπε νέο ωράριο αλλά και την εισαγωγή ρυθμίσεων που παραπέμπουν ευθέως σε διευθέτηση του χρόνου εργασίας. Το ωράριο που μεθοδευόταν ήταν 9 π.μ. έως 5.30 μ.μ., με μία ώρα μεσημβρινή διακοπή.


Επιπλέον, σε ορισμένα υποκαταστήματα προβλεπόταν η δυνατότητα να αντικατασταθεί η αργία του Σαββάτου με την αργία της Δευτέρας. Δηλαδή, οι τραπεζίτες θα μπορούσαν να βάλουν τον τραπεζοϋπάλληλο να δουλέψει Σάββατο και να του δώσουν ρεπό τη Δευτέρα. Το ωράριο αυτό θα ίσχυε από 1 Αυγούστου 1979.

Κάτω από το βάρος των εξελίξεων, η Ομοσπονδία Τραπεζοϋπαλληλικών Οργανώσεων Ελλάδας (ΟΤΟΕ) κήρυξε απεργία διαρκείας από τις 4 Ιούλη 1979. Οπως κατήγγειλαν οι εργαζόμενοι του κλάδου, με το νέο ωράριο οι εργαζόμενοι θα βρίσκονται στη διάθεση του εργοδότη μία ώρα παραπάνω τη μέρα, μιας και στη σύντομη μεσημεριάτικη διακοπή δεν θα τους δίνεται η δυνατότητα ούτε για ανάπαυση, ούτε για άλλου είδους αξιοποίηση.

Σημείωναν ακόμα ότι η αναστολή των προσλήψεων (σ.σ. μέτρο που είχε ήδη ληφθεί), σε συνδυασμό με το νέο εκτεταμένο ωράριο, θα οδηγούσε στην περαιτέρω εντατικοποίηση της εργασίας. Στην εντατικοποίηση της εργασίας θα οδηγούσε και η εναλλαγή των αργιών ανάμεσα σε Σάββατο και Δευτέρα, καθώς σε όποια καταστήματα εφαρμοζόταν, το προσωπικό θα ήταν μειωμένο κατά 50% και μάλιστα σε μέρες αιχμής.

Στόχος αυτών των μέτρων ήταν να προετοιμαστούν οι τράπεζες να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό με τους τραπεζικούς ομίλους της ΕΟΚ, στην οποία η Ελλάδα εντάχθηκε το Γενάρη του 1981.

Στιγμιότυπα από τις μαζικές απεργιακές συγκεντρώσεις των τραπεζοϋπαλλήλων έξω από τα γραφεία της Ομοσπονδίας τους, που τότε βρίσκονταν στη συμβολή των οδών Ακαδημίας και Σίνα
Στιγμιότυπα από τις μαζικές απεργιακές συγκεντρώσεις των τραπεζοϋπαλλήλων έξω από τα γραφεία της Ομοσπονδίας τους, που τότε βρίσκονταν στη συμβολή των οδών Ακαδημίας και Σίνα
Οπως αναφέρει ο «Ριζοσπάστης» σε ρεπορτάζ στις 5 Ιούλη, ο υπουργός Συντονισμού, Κ. Μητσοτάκης, «που είχε συνάντηση χθες το πρωί με τις διοικήσεις των Τραπεζών, με δηλώσεις του παραδέχεται ότι οι αλλαγές στο ωράριο των τραπεζοϋπαλλήλων έγιναν για να συμπίπτουν με τις ώρες λειτουργίας των Τραπεζών στην υπόλοιπη Ευρώπη και υπογραμμίζει την άρνηση της κυβέρνησης να επανασυζητήσει την απόφαση που πήρε».

Μέτρα εκφοβισμού και απεργοσπασίας

Από την πρώτη μέρα της απεργίας, η συμμετοχή ήταν μαζική. Τα ποσοστά έφθαναν στο 95% - 100%, σε σύνολο περίπου 30.000 τραπεζοϋπαλλήλων. Τη δεύτερη μέρα της απεργίας, στον αγώνα μπήκαν και οι περίπου 2.500 εργαζόμενοι στις ασφαλιστικές εταιρείες.

Οπως αναφέρει το σχετικό ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη» στις 8 Ιούλη, ο Κ. Μητσοτάκης δήλωσε ότι «θα πάρει τα αναγκαία μέτρα για την ομαλή λειτουργία των Τραπεζών, ενώ οι διοικήσεις σε εκτέλεση του ΤΕΛΕΞ του κ. υπουργού, δραστηριοποίησαν τον απεργοσπαστικό μηχανισμό. Με υποσχέσεις, απειλές και εκβιασμούς επιχειρούν να μειώσουν - χωρίς αποτέλεσμα - την καθολική συμμετοχή των τραπεζοϋπαλλήλων στην απεργία τους.

Την απεργοσπαστική τους δραστηριότητα την έστρεψαν ιδιαίτερα στους "επί συμβάσει" υπαλλήλους, τους οποίους απειλούν ότι αν δεν επανέλθουν στη δουλειά τους θα απολυθούν».

Παράλληλα με τις δηλώσεις, κινητοποιήθηκε ο μηχανισμός της λεγόμενης «τυφλής» Δικαιοσύνης, με την Εισαγγελία Αθήνας να δίνει εντολή «στη Γενική Ασφάλεια να κάνει προκαταρκτική εξέταση, για να διαπιστωθεί αν είναι παράνομη η απεργία των τραπεζοϋπαλλήλων όπως υποστηρίζει στη μήνυσή του ο Κάρολος Ανδριώτης, μηχανολόγος».

Εδώ βλέπουμε το συνδυασμό μέτρων εκφοβισμού, όπως η ενεργοποίηση της «Δικαιοσύνης» από ...πολίτες που «θίγονται» και στέκονται απέναντι στον αγώνα των εργαζομένων, αλλά και την αξιοποίηση από την εργοδοσία - όπως και σήμερα - των προσωρινών μορφών απασχόλησης για το χτύπημα ενός αγώνα.

Επίσης, στις 10 Ιούλη, ο «Ριζοσπάστης» αναφέρει ότι «με απειλές και παρεμβάσεις της αστυνομίας έγιναν χθες προσπάθειες να αντιμετωπιστεί η απεργία, που εξακολουθεί να σημειώνει τεράστια επιτυχία. Συνδικαλιστές και απεργοί οδηγήθηκαν σε αστυνομικά τμήματα. Αστυνομικοί ζητούσαν από απεργούς που μοίραζαν ή κολλούσαν υλικό της Ομοσπονδίας τα στοιχεία τους, ενώ σημειώθηκαν και τραμπούκικες ενέργειες.

Ο διοικητής της Γαλλικής Τράπεζας ΒΙΑΟ απείλησε τους υπαλλήλους ότι θα τους "σαρώσει" και άλλοι διοικητές απείλησαν υπαλλήλους με απόλυση και άλλους ότι θα τους αφαιρεθεί το δικαίωμα υπογραφής. Χαρακτηριστικό απεργοσπαστικό μέτρο είναι η μετάκληση ταμειακών υπαλλήλων, για την κάλυψη αναγκών της Τράπεζας της Ελλάδας. Παράλληλα, η Εισαγγελία (...) κινεί τη διαδικασία του ν. 330/76. Χτες κλήθηκαν για προανάκριση στη Γενική Ασφάλεια ο πρόεδρος της ΟΤΟΕ και ο γ. γραμματέας».

Πολιτική επιστράτευση

Η κυβέρνηση, αντιμετωπίζοντας τις τράπεζες ως επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, «ζήτησε χτες από τις διοικήσεις των Τραπεζών να δώσουν πλήρη κατάλογο ενός 20% των υπαλλήλων προκειμένου να τους χρησιμοποιήσουν σαν απεργοσπαστικό μηχανισμό».

Ακόμα, η κυβέρνηση πήρε μέτρα για τη δημιουργία παράλληλου μηχανισμού, επιτρέποντας στις τράπεζες να προσλάβουν, κατά τη διάρκεια της απεργίας, συμβασιούχους και συνταξιούχους. Ταυτόχρονα, έδωσε τη δυνατότητα να διεκπεραιωθούν μια σειρά από τραπεζικές εργασίες μέσω αγροτικών συνεταιρισμών και ταχυδρομικών ταμιευτηρίων.

Παρά τα απεργοσπαστικά μέτρα, διατηρήθηκαν τα πολύ υψηλά ποσοστά συμμετοχής στην απεργία και η κυβέρνηση, ύστερα από επτά μέρες κινητοποιήσεων, στις 11 Ιούλη, κήρυξε πολιτική επιστράτευση. Οπως αναφέρει ο «Ριζοσπάστης» στις 12 Ιούλη, «η πολιτική επιστράτευση είναι αόριστης διάρκειας και αφορά 5.000 υπαλλήλους, το 15% περίπου των 30.000 τραπεζοϋπαλλήλων». Την επιστράτευση εισηγήθηκε ο Μητσοτάκης ως υπουργός Συντονισμού, ο οποίος δήλωσε ότι «συνολικά οι τράπεζες θα λειτουργούν με το 30% του προσωπικού τους (...) δεδομένου ότι ένα 10-15% δούλευε παρά την απεργία».

Μπροστά σε αυτή την εξέλιξη η ΟΤΟΕ αποφάσισε να σταματήσει την απεργία, αν και προσπάθησε να αντιδράσει, καλώντας τα μέλη της να μην εφαρμόσουν το νέο ωράριο. Στα μέσα Αυγούστου και προς τα τέλη Σεπτέμβρη του 1979, έγιναν τρεις ακόμα απεργίες, μία 24ωρη και δύο 48ωρες.

Στο μεταξύ, η κυβέρνηση μετέβαλε την απόφαση για το νέο ωράριο, αφαιρώντας από αυτή τη μεσημεριανή διακοπή και την εναλλαγή των αργιών. Τελικά, το ωράριο που διαμορφώθηκε, ήταν Δευτέρα έως Πέμπτη 9 π.μ. έως 3.45 μ.μ. και Παρασκευή 8.45 π.μ. έως 4.45 μ.μ.

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Χρονικό για τη δράση του ΚΚΕ στους τραπεζοϋπάλληλους την περίοδο της Κατοχής(2015-05-30 00:00:00.0)
Στο παγκόσμιο «μελίσσι» των νέων εργαζόμενων(2005-12-31 00:00:00.0)
Δική τους υπόθεση η απεργία(2002-05-04 00:00:00.0)
Επιμονή στη λογική της «μεμονωμένης λύσης»(2001-05-10 00:00:00.0)
Ανενόχλητες στην ασυδοσία τους(1999-03-04 00:00:00.0)
Σε επαγρύπνηση καλεί η ΕΣΑΚ τραπεζών(1997-10-25 00:00:00.0)

Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ