Τη γοργή αναμόρφωση του αστικού πολιτικού σκηνικού στην Τουρκία επιβεβαίωσαν και τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών, που έγιναν στις 7 Ιούνη, ανεξάρτητα από το τι θα συμβεί με το σχηματισμό της επόμενης κυβέρνησης.

Οι δηλώσεις των ίδιων των εκπροσώπων των τεσσάρων κομμάτων που εξέλεξαν βουλευτές (του ισλαμιστικού «δεξιού» AKP, του κεμαλικού σοσιαλδημοκρατικού CHP, του ακροδεξιού MHP και του πολυτασικού φιλοκουρδικού HDP) επιβεβαιώνουν τους ανοιχτούς διαύλους που διατηρούνται αλλά και ότι η τουρκική αστική τάξη εξετάζει διάφορες εναλλακτικές λύσεις για τη διασφάλιση της καπιταλιστικής ανάπτυξης και της «κοινωνικής συνοχής», όχι μόνο για την επόμενη τετραετία αλλά και για το μέλλον.

Ειδικό ενδιαφέρον έχει η δυναμική εμφάνιση του φιλοκουρδικού HDP (Halklarin Demokratik Partisi - Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών, που χαρακτηρίζεται ως ο «τουρκικός ΣΥΡΙΖΑ»), που κατάφερε να συγκεντρώσει 13% των ψήφων και να «στερήσει» από το AKP τη δυνατότητα να κυβερνήσει αυτοδύναμα μετά από 13 ολόκληρα χρόνια. Πρόκειται για ένα κόμμα στο οποίο συνυπάρχουν διάφορες τάσεις αλλά κυρίαρχη είναι η σοσιαλδημοκρατική. Χαρακτηριστικό είναι ότι στις τάξεις του συγκατοικούν από πρώην στελέχη των «παραδοσιακών» αστικών κομμάτων (αυτός που πρότεινε για τη θέση του προέδρου της Βουλής είναι πρώην ηγετικό στέλεχος και συνιδρυτής του AKP), μέχρι μουφτήδες (σ.σ. θρησκευτικό αξίωμα), εκπρόσωποι του κινήματος των ομοφυλοφίλων και λεγόμενοι «αριστεροί».

Οι ίδιοι οι εκπρόσωποι του κόμματος έχουν διαμηνύσει την ετοιμότητά του να συμβάλει στο σχηματισμό της επόμενης αστικής κυβέρνησης, καταδικάζοντας όσους προσπάθησαν να το αποκλείσουν από τα μετεκλογικά παζάρια αλλά και στέλνοντας μήνυμα στις αστικές δυνάμεις με επισημάνσεις του τύπου «το AKP να παρατήσει το όνειρο του καθεστώτος "ενός ανθρώπου"». «Πρέπει να βρουν μια λύση σε συνεργασία με τα κόμματα της αντιπολίτευσης» (που είχε κάνει ο ένας από τους δύο προέδρους του HDP Σελαχατίν Ντεμιρτάς, τις πρώτες κιόλας μέρες μετά τις εκλογές). Πριν από μερικές μέρες ανακοίνωσε ότι είναι τουλάχιστον πρόθυμο να δώσει ψήφο ανοχής σε μια συγκυβέρνηση AKP - CHP, επιβεβαιώνοντας ότι μοιράζεται κι αυτό την ίδια «ανησυχία» για την (καπιταλιστική) «σταθερότητα», έτοιμο να συμβάλει σε αυτή με διάφορους τρόπους.

Σ' αυτή τη βάση δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη και η εμπιστοσύνη που δείχνουν να τρέφουν προς το HDP (τμήμα τουλάχιστον) μεγαλοεπιχειρηματίες της χώρας. Γι' αυτό και ο Ναΐλ Ολπάκ, πρόεδρος της Ανεξάρτητης Ενωσης Βιομηχάνων και Επιχειρηματιών της Τουρκίας (MUSIAD), υποστήριξε ότι «μια συνεργασία μεταξύ του AKP και του HDP δε θα πρέπει να παραβλεφθεί κατά τη συζήτηση των πιθανών σεναρίων».

Με βάση λοιπόν και τα παραπάνω, έχει ενδιαφέρον να καταγράψουμε πώς παρακολουθούν και ερμηνεύουν τις εξελίξεις ορισμένα «επιτελεία» με τα οποία συνδέονται ανοιχτά ισχυρά ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Κανείς δε θα μπορούσε να χαρακτηρίσει τυχαίο το «ενδιαφέρον» που έχει επιδείξει η ιστοσελίδα «Open Democracy» - του γνωστού ιδρύματος του Αμερικανού μεγαλοεπιχειρηματία Σόρος - για την πορεία του HDP. Το τελευταίο 20ήμερο, η συγκεκριμένη ιστοσελίδα έχει φιλοξενήσει πάρα πολλές αναλύσεις για την Τουρκία, από τις οποίες τουλάχιστον τέσσερις επικεντρώνουν στο HDP. Γενική διαπίστωση των αναλύσεων είναι πως το συγκεκριμένο κόμμα αύξησε τα ποσοστά του προσελκύοντας πολλές ψήφους απογοητευμένων ψηφοφόρων των AKP - CHP αλλά και επειδή «ανοίχτηκε» σε θέματα που αφορούν συνολικά τη χώρα και όχι μόνο το Κουρδικό. Θεωρείται «ο βασικός ευνοούμενος της λογικής "σταματήστε τον Ερντογάν"» και η εμφάνισή του συγκαταλέγεται σε όσα εκτιμάται ότι «μεταμορφώνουν» την Τουρκία.

Αξίζει όμως να παρακολουθήσουμε ορισμένα αποσπάσματα των αναλύσεων:

Στις 3 Ιούνη 2015, η ιστοσελίδα σημειώνει ότι η «αλλαγή (σ.σ. που σηματοδοτεί μεταξύ άλλων και η άνοδος του HDP) έγινε έντονα αισθητή από μια πλατιά συνειδητοποίηση ότι τα παραδοσιακά κόμματα της αντιπολίτευσης (το CHP και το MHP) δεν έχουν την ικανότητα να αντιδράσουν ή να αμφισβητήσουν αληθινά τη μονομέρεια του AKP και την ακόλουθη απογοήτευση της παραδοσιακής πολιτικής διαδικασίας της στρατηγικής ψήφου και του κληρονομικού κομματισμού... Αυτή η νέα έκκληση σε ψηφοφόρους μη Κούρδους μπορεί να εξελιχθεί σε πύλη για μια νέα μορφή κοινωνικής δημοκρατίας (σ.σ. "social democracy")». Στο ίδιο άρθρο σημειώνεται ότι «η επιτυχία του HDP είναι σημαντική όχι μόνο για τους Κούρδους ή τους αριστερούς, είναι κρίσιμη για να διατηρηθεί μια όψη ενότητας σε ένα βαθιά κατακερματισμένο κοινωνικό ψηφιδωτό. Ουσιαστικά το HDP είναι το υλικό που συγκρατεί ενωμένο τον ξεφτισμένο κοινωνικό ιστό της Τουρκίας, χωρίς το οποίο το κοινωνικό συμβόλαιο που συνδέει το κράτος και την κοινωνία, τον κυβερνήτη και τον κυβερνώμενο θα μπορούσε να αποσυνδεθεί» (οι υπογραμμίσεις δικές μας).

Σε επόμενη ανάλυση, στις 15 Ιούνη, εκτιμάται ότι «τα εκλογικά αποτελέσματα θέτουν ένα τέρμα στην άνοδο του Ερντογάν, ενώ άνοιξε και μια νέα σελίδα για να εστιάσει το HDP αντιπολιτευτικά σε εθνικό επίπεδο, και για το κουρδικό κίνημα που καθοδηγεί το κόμμα να αναμορφώσει τον κουρδικό χώρο πέρα από τα σύνορα της Τουρκίας». Μεταξύ άλλων, κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί ότι στο Ιράκ, «η συμμετοχή των Κούρδων στην πολιτική και τη διοίκηση σε επίπεδο όλης της χώρας (σ.σ. διαδικασία που βαφτίζεται "Iraqization" και θα μπορούσε να αποδοθεί ως "ιρακινοποίηση") τους επέτρεψε να οικοδομήσουν έναν αυτόνομο χώρο σε κουρδικό επίπεδο» (σ.σ. κάτι που βαφτίζεται «Kurdistanization» = «Κουρδοποίηση»). Ουσιαστικά, υπενθυμίζεται ως παράδειγμα προς μίμηση το ότι οι Κούρδοι του Ιράκ αναβάθμισαν το ρόλο τους σταδιακά, εξασφαλίζοντας μέχρι και την αυτονόμησή τους, ενώ επιβεβαιώνεται ότι η πορεία του HDP συνδέεται με ευρύτερες διεργασίες και το συνολικό ρόλο που αναλαμβάνει ο «κουρδικός παράγοντας» (σ.σ. δηλαδή, οι μερίδες του κεφαλαίου που έχουν σχέση μαζί τους), και αναφέρεται: «Τα αποτελέσματα των εκλογών της 7ης Ιούνη επιβεβαίωσαν ότι η αυτόνομη οικοδόμηση του πολιτικού χώρου στην κουρδική περιοχή και η οικοδόμηση της κουρδικής αντιπολίτευσης ως αναπόσπαστου τμήματος της πολιτικής ζωής της Τουρκίας είναι δύο παράλληλες διαδικασίες που σχετίζονται μεταξύ τους».

«Ο πολιτικός χάρτης της κουρδικής περιοχής άλλαξε με αυτές τις εκλογές. Η ηγεμονία του ΚΜ έχει βαθύνει και έχει επεκταθεί... Με λίγα λόγια, η επιτυχία του HDP δεν μπορεί να γίνει κατανοητή χωρίς να ληφθεί υπόψιν η υπό εξέλιξη κουρδική άνοιξη σε Ιράκ, Συρία και Τουρκία την τελευταία δεκαετία», σημειώνεται μεταξύ άλλων.

Στις 16 Ιούνη, η «Open Democracy» χαρακτηρίζει το HDP «πρωταθλητή της τουρκικής δημοκρατίας και προστάτη του κοινοβουλευτικού καθεστώτος της χώρας», ενώ στη συνέχεια τονίζεται: «Η Τουρκία είναι ευάλωτη σε μεγαλύτερη αστάθεια και αβεβαιότητες για τα επόμενα χρόνια... Κάθε σενάριο συνεργασίας έχει τις δικές του προκλήσεις: Κανένα δε φαίνεται βιώσιμο μπροστά στα επικείμενα οικονομικά προβλήματα της χώρας... Αυτό (σ.σ. η ισχυρή παρουσία του HDP) δε θα συμβάλει μόνο στη μείωση της πόλωσης στη χώρα, αλλά θα δείξει και το δρόμο για την επίτευξη κοινωνικής ειρήνης. Αν το HDP επιτύχει σε αυτό, θα εξακολουθήσει να είναι μια από τις σημαντικότερες αντιπολιτευτικές δυνάμεις στη χώρα, με τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε κυβερνητικό εταίρο τα ερχόμενα χρόνια...».

Αν μη τι άλλο, τα παραπάνω καταγράφουν την ανησυχία που γεννά στην πλουτοκρατία η φθορά των «παραδοσιακών» κυβερνητικών κομμάτων αλλά και την «ανάγκη» να παραμεριστούν διαφοροποιήσεις που μέχρι σήμερα είναι αρκετά έντονες στην τουρκική κοινωνία (π.χ. σε θρησκευτική ή εθνοτική βάση).

Οι ελπίδες που γεννά σε διάφορους η ενίσχυση του HDP ως προς τη διαφύλαξη της «κοινωνικής ειρήνης» (όρος που χρησιμοποιείται για να καταγραφεί ο βαθμός υποταγής και ενσωμάτωσης της εργατικής τάξης) είναι χαρακτηριστικές.

Μένει να δούμε τις ίδιες τις εξελίξεις, τις οποίες ούτως ή άλλως πρέπει να προσεγγίζουμε σε συνάρτηση με τις διεργασίες που συνολικά εντείνονται στη Μέση Ανατολή (και ευρύτερα), με ανακατατάξεις στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα, νέα δεδομένα για παλιές και νέες συμμαχίες, όξυνση του ανταγωνισμού ανάμεσα στις διάφορες μερίδες του κεφαλαίου που τρέχουν να εξασφαλίσουν προνομιακή θέση στην καταλήστευση των λαών και την εκμετάλλευση των εργατών.

Γι' αυτό και επιβάλλεται η ετοιμότητα των λαών, καθώς το ιμπεριαλιστικό σύστημα έχει αποδείξει επανειλημμένα πόσο ικανό είναι να επινοεί διαρκώς νέους «σωτήρες» του λαού και να αναβαπτίζει το πολιτικό του προσωπικό.