Μετρ του είδους της μυθιστορικής βιογραφίας μεγάλων μορφών, ο Ιρβινγκ Στόουν (1903 - 1989), εκτός από τους Βαν Γκογκ, Μικελάντζελο, Τζακ Λόντον, το 1941 «απαθανάτισε» και μια κορυφαία, ιστορική μορφή της νομικής επιστήμης στις ΗΠΑ - τον σοσιαλιστή, πρωτοπόρο αγωνιστή ενάντια στην εκμετάλλευση της εργατικής τάξης, στην ξεπουλημένη στους εκμεταλλευτές Δικαιοσύνη, στις ρατσιστικές διακρίσεις, στο θεσμό της θανατικής καταδίκης, στο φασισμό και ναζισμό, δικηγόρο Κλάρενς Ντάροου (1857 - 1938), ο οποίος εφόρου ζωής υπερασπίστηκε στα δικαστήρια πλήθος όσους μαύρους και λευκούς εργάτες, απάνθρωπα εκμεταλλευόμενους και μαφιόζικα διωκόμενους και κατηγορουμένους από το κεφάλαιο. Στο έργο του Στόουν βασίστηκαν διάφορα θεατρικά, κινηματογραφικά και τηλεοπτικά έργα. Ανάμεσά τους και ο θεατρικός μονόλογος του Ντέιβιντ Γ. Ρίντελ «Ο δικηγόρος Ντάροου», τον οποίο - με ένα ρεσιτάλ σπουδαίας ηθοποιίας και μια παράσταση προσφοράς στο ΚΚΕ, στην αίθουσα Συνεδρίων του Κόμματος (10/5/1997) - «μνημείωσε» κυριολεκτικά ο αλησμόνητος Τίτος Βανδής (σε δική του μετάφραση και σκηνοθεσία Μπέτυς Βαλάση). Οποιος έχει διαβάσει τα - αριστουργηματικής παραστατικότητας - πολιτικοϊστορικά μυθιστορήματα του Τζακ Λόντον (1876) «Η σιδερένια φτέρνα» και του Απτον Σίνκλερ (1878 - 1968) «Ο βασιλιάς άνθρακας» και δει το έργο του Ρίντελ, ακούγοντας τις υποθέσεις των κατηγορουμένων που υπεράσπισε ο Ντάροου θα νιώσει σαν να «ζωντανεύουν» μπρος στα μάτια του οι αγώνες της εργατικής πρωτοπορίας εναντίον της απάνθρωπης εκμετάλλευσης και της «σιδερένιας φτέρνας» στη μητρόπολη του καπιταλισμού, στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου και τις πρώτες του 20ού αιώνα. Λ.χ. μεταξύ των υποθέσεων που ανέλαβε ο Ντάροου ήταν η υπεράσπιση της απεργίας (1902) της Ενωσης Ανθρακωρύχων Αμερικής και τριών πρωτοπόρων συνδικαλιστών ανθρακωρύχων, που το 1905 συνελήφθησαν παράνομα με την αναπόδεικτη κατηγορία ότι δολοφόνησαν (με βόμβα που τοποθέτησαν στο σπίτι του) τον κυβερνήτη, που επέβαλε στρατιωτικό νόμο εναντίον των εργατών. Το 1907 ο Ντάροου πέτυχε την αθώωση των δύο από τους τρεις ανθρακωρύχους (σ.σ. ο ένας ήταν σύμβουλος του Λένιν στη διάρκεια της Οχτωβριανής Επανάστασης). Τα γεγονότα αυτά στάθηκαν η «αφετηρία» της 14μηνης διάρκειας απεργίας που κήρυξε (Φλεβάρης 1913) η Ενωση Ανθρακωρύχων Αμερικής (πρωτοπόρο στέλεχός της ήταν ο Ρεθυμνιώτης μετανάστης Λούις Τίκας - Ηλίας Σπαντιδάκης). Την απεργία αυτή αιματοκύλισαν δήθεν «Εθνοφρουρίτες», δολοφονώντας 18 άτομα, ανάμεσά τους και παιδάκια, στην κηδεία των οποίων μετείχαν πολλές χιλιάδες εργατών (σ.σ. σ' αυτούς τους πολύχρονους ηρωικούς αγώνες των ανθρακωρύχων αναφέρεται το μυθιστόρημα του Σίνκλερ). Το διαχρονικής και επίκαιρης σημασίας έργο του Ρίντελ, σε απόδοση του Σταμάτη Φασουλή, λιτή, ρεαλιστικής ακρίβειας, αλλά και καλαισθησίας, σκηνοθεσία του Νίκου Χατζόπουλου, με συνεργάτες τους Μανόλη Παντελιδάκη (σκηνικό), Λευτέρη Παυλόπουλο (φωτισμοί), Λεωνίδα Μαριδάκη (μουσική), Ντένη Βαχλιώτη (κοστούμια). Τον Ντάροου, με απλότητα, αμεσότητα και λεπτό χιούμορ, υποδύεται ο Σταμάτης Φασουλής.

Ο Αγγλος δραματουργός Τέρενς Ράτιγκαν (1911-1977), από μαθητής μέχρι το 1973 έγραψε περισσότερα από 30 σενάρια (πολλά έγιναν διάσημες ταινίες) και 24 θεατρικά έργα - μερικά μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο, μεταξύ τους και το εξαιρετικά γραμμένο και βραβευμένο «Η εκδοχή του Μπράουνιγκ», το οποίο θεωρούσε ως «το πιο αντιπροσωπευτικό» της δραματουργίας του. Ο Ράτιγκαν θεωρούσε ότι «Το αληθινό θέατρο δεν είναι αυτό όπου τα πάντα λέγονται ανοιχτά». Οτι «οι στιγμές στα μεγάλα θεατρικά έργα όπου κρατάμε την ανάσα μας, είναι σχεδόν πάντα εκείνες όπου λέγονται ελάχιστα και τα περισσότερα εννοούνται». Οτι «κεφαλαιώδες πρόβλημα» της θεατρικής τέχνης είναι: «τι να μην πουν οι ηθοποιοί και πώς - με τον καλύτερο τρόπο - να μην το πουν». Δηλαδή, ενώ δεν θα το πουν, με τον καλύτερο τρόπο να το υπονοήσουν. Αυτό το δύσκολο υποκριτικό επίτευγμα που ζητούσε ο Ράτιγκαν προσφέρει η άξια κάθε θαυμασμού ερμηνεία του Δημήτρη Καταλειφού. Ερμηνεία τελειοθηρικά δουλεμένη στα «μέσα» της (στο ρυθμό και τις σιωπές του λόγου, την εκφραστική του προσώπου, την κίνηση και χειρονομία), λεπτομερώς ψυχογραφική, αλλά και με την πνευματικότητα που απαιτεί ο ρόλος του μισθοσυντήρητου, λιγομίλητου, «αυστηρού» καθηγητή Κλασικής Φιλολογίας Αντριου Κρόκερ - Χάρις, που διδάσκει στα κολεγιόπαιδα τον αισχυλικό «Αγαμέμνονα». Ενός ανθρώπου, που με την αξιοπρέπεια που αρμόζει στον άνθρωπο, αντιμετωπίζει το δικό του δράμα. Τη μοιχεία της γυναίκας του, το χωρισμό τους, αλλά και την άδικη απόλυσή του προπαραμονές της συνταξιοδότησής του. Το έργο, σε ρέουσα μετάφραση (Δήμος Κουβίδης), με σκηνικό (Εύα Μανιδάκη), μουσική (Σταύρος Γασπαράτος) και φωτισμούς (Νίκος Βλασσόπουλος), σκηνοθέτησε με καίρια απλότητα η πάντα «μετρημένη», ικανότατη και πολύπειρη στο ρεαλιστικό και νατουραλιστικό θέατρο, Ελένη Σκότη, ωθώντας σε αξιόλογες ερμηνείες και τους άλλους ηθοποιούς (με σειρά εμφάνισης): Κυριάκο Ψύχαλη, Κωνσταντίνο Γωγούλο, Πέγκυ Σταθακοπούλου, Βύρωνα Σεραϊδάρη, Ντένη Μακρή, Σωτηρία Ρούβολη.

Βασιζόμενος στον σαιξπηρικό «Ερρίκο Η'», ο Αγγλος θεατρικός συγγραφέας και σεναριογράφος Ρόμπερτ Μπολτ (1924 - 1995), το 1960 έγραψε τον «Ανθρωπο για όλες τις εποχές» (το γνωστότερο - διεθνώς - έργο του). Θέμα του έργου είναι ο βίος και το δραματικό τέλος του Τόμας Μορ (1477 - 1534), που η παπική εκκλησία ανακήρυξε «άγιο». Ο συγγραφέας, «γοητευμένος» από τη μεγάλη μόρφωση, τη νομομάθεια, την «ανεξιθρησκεία» παρότι καθολικός, τις αντιφάσεις στην πολιτική του και στις σχέσεις του με τον Ερρίκο Η' και τον Αγγλο επίσκοπο, την παπική εξουσία, του Τόμας Μορ, και κυρίως από το έργο του «Ουτοπία» (1515 - 1516), που οραματίζεται μια ιδανική πολιτεία, θέλησε να αναδείξει ως μέγιστη και αναγκαία αξία για την ίδια την ανθρώπινη υπόσταση και για την κοινωνία την ακεραιότητα, την ελεύθερη βούληση και τη μη υποταγή του ανθρώπου απέναντι στην άδικη, ανήθικη, επηρμένη, ανερμάτιστη, «ετσιθελική» εξουσία κάθε εποχής και τόπου. Επιφανής δικηγόρος ο Τόμας Μορ, εκλέγεται στη Βουλή και το 1518 τίθεται στην υπηρεσία του ακατάσχετα ερωτύλου βασιλιά Ερρίκου Η', ο οποίος παντρεύτηκε έξι γυναίκες και τις πέντε τις ξεπάστρεψε με διαζύγιο ή αποκεφαλισμό. Μετά το θάνατο του πατέρα του Ερρίκου Ζ', με παπική άδεια ο Ερρίκος παντρεύεται τη χήρα του πεθαμένου αδελφού του, Αικατερίνη της Αραγωνίας. Οταν, όμως, ο Μορ (που επί χρόνια ανεχόταν τα βασιλικά «χούγια») αρνήθηκε να βοηθήσει την επιθυμία του Ερρίκου για ακύρωση του γάμου του με την Αικατερίνη ώστε να παντρευτεί την Αννα Μπόλεϊν (και αυτήν την αποκεφάλισε ο βασιλιάς) και αντέδρασε στο να ανακηρυχθεί ο βασιλιάς και επικεφαλής της Αγγλικανικής εκκλησίας, τότε διώκεται, συλλαμβάνεται, φυλακίζεται και καθώς παραμένει ανυποχώρητος στα «κόλπα» του βασιλιά, αλλά και της εκκλησίας (η οποία πολύ καιρό αργότερα, τον «αγιοποίησε για να καλύψει τις δικές της πομπές), δικάζεται, καταδικάζεται και αποκεφαλίζεται. Το έργο, σε μετάφραση Ροδόλφου Μορώνη, διασκευή Ελσας Ανδριανού, και «στρωτή», χωρίς περιττά ευρήματα, σκηνοθεσία του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, υπηρετούν με τις κυρίαρχες ερμηνείες τους οι Γιώργος Μιχαλακόπουλος και Γιώργος Μοσχίδης (μεγεθύνει τον πολύ μικρό ρόλο του), αλλά και με τη γόνιμη υποκριτική τους οι υπόλοιποι ηθοποιοί (με σειρά εμφάνισης): Δημήτρης Πιατάς, Μαίρη Σαουσοπούλου, Αλέξανδρος Μαυρόπουλος, Μάνος Βακούσης, Ανέζα Παπαδοπούλου, Στεφανία Γουλιώτη, Αλέξανδρος Μυλωνάς, Γιώργος Γιαννακάκος, Ρίνο Τζάνι, Παναγιώτης Κατσώλης, Γιάννης Τσιρτέκης, Κώστας Γαλανάκης. Γόνιμη είναι και η συμβολή των Κλερ Μπρέισγουελ (κοστούμια εποχής), Αντώνη Δαγκλίδη (σκηνικά), Αγγελική Στελλάτου (κίνηση), Σταύρου Γασπαράτου (μουσική).